TY - JOUR ID - 1014 TI - تأملی بر گسترۀ معنا و مصادیق "جامه" در تاریخ بیهقی JO - نامه هنرهای تجسمی و کاربردی JA - VAA LA - fa SN - 2717-1272 AU - ناصری, محسن AU - صادقی, زینب AD - عضو هیات علمی گروه طراحی و چاپ پارچه، دانشکدۀ هنر، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران AD - دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد، مطالعات معماری ایران، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 15 IS - 35 SP - EP - KW - تاریخ بیهقی KW - جامه KW - پارچه KW - فرش KW - پوشاک DO - 10.30480/vaa.2021.3760.1630 N2 - تاریخ بیهقی به مدد اتخاذ شیو‌ه‌ای بی‌بدیل در روایت اخبار، در خلال نَقل احوال حاکمان و رویدادهای حکومتی، بستر رخدادِ وقایع را نیز چنان به تفصیل توصیف کرده است که حاوی مجموعه‌ای بی‌نظیر از نکاتِ بسیار ظریف و نادر مربوط به آداب و رسوم متداول زمانۀ خود گشته است. از اینرو، می‌توان آن را منبع دست ‌اول معتبری برای پژوهش در باب فرهنگ و هنر تاریخی ایران برشمرد. اما از آنجایی که در گذر چندصد ساله، از روزگار بیهقی تاکنون، برخی واژگان نثر وی تغییر معنا داده و یا حتی به کلی فراموش شده‌اند، پژوهش حاضر با هدف دریافت معنای اصیل واژگان مربوط به حوزۀ پارچه و لباس در زمان تألیف کتاب و به منظور ایجاد فهم صحیحی از حقایق نهفته در متن آن شکل گرفته است. بر این اساس، پرسش اصلی مقاله به چیستی معنا و مصادیق واژۀ «جامه» به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین لغات حوزۀ مذکور اختصاص یافته است و در جهت دستیابی به آن، با بهره‌گیری از شیوۀ تفسیر متن با متن، ابتدا شواهد مستور در روایات تاریخ بیهقی استخراج و سپس با تکیه بر سیاق آنها در متن همان کتاب و یا در صورت نیاز، مقابله با دیگر متون تاریخی و ادبیِ هم‌زبان و هم‌عصر آن، به کشف معانی واژۀ مزبور پرداخته شده است. نتایج حاصل از این بررسی آشکار می‌سازد واژۀ «جامه» برخلاف معنای محدود آن در دوران معاصر ما، نزد فارسی‌زبانان قرون چهارم و پنجم هجری قمری معنا و کاربردهای وسیع‌تری داشته و بر مصادیق متنوع‌تری از جمله منسوجات، فرش و پوشاک دلالت می‌کرده است. UR - http://vaa.journal.art.ac.ir/article_1014.html L1 - http://vaa.journal.art.ac.ir/article_1014_926052a6128fc740eba911f4149e97d0.pdf ER -