طرح و نقش در بافته های کُرمانجی، در خراسان شمالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

10.30480/vaa.2012.262

چکیده

کوچ‌نشینان کُرد خراسان شمالی که بر اساس زبان گفتاری‌شان به کرمانج [1] مشهورند، با جمعیتی بیش از دیگر قومیت‌های استان، حجم عظیمی از دست‌یافته‌های انسان را تولید می‌کنند.هدف اصلی این مقاله بررسی طرح و نقش بافته‌های کرمانجی خراسان شمالی از گذشته تا امروز است. این تحقیق با استفاده از روش تحقیق توصیفی و گردآوری داده‌ها با مطالعات میدانی، به بررسی طرح‌ها و نقوش اصیل دست بافته‌های این قوم و مفهوم آن‌ها و نیز بافته‌هایی که در حال منسوخ شدن‌اند، می‌پردازد. این مقاله به این نتایج رسیده است که مهم‌ترین ویژگی نقوش کرمانجی، فرم هندسی و شکسته آن‌هاست. در هیچ‌یک از این بافته‌ها – جز چند استثنا-چیزی به نام طرح در کار نیست و نقش‌مایه‌ها جایگاه محوری دارند. در گلیم بافتِ نگاره‌های حیوانی غلبه دارند؛ و در جاجیم، بافت نقوش اشیای کاربردی در زندگی روزمره. این قوم در بافت قالی، علاوه بر طرح‌های اصیل کرمانجی از طرح‌ها و نقوش سنّتی اقوام همسایه نیز مانند ترکمن‌ها تأثیر پذیرفته‌اند. نقوش بافته‌شده بر این آثار، یا ریشه در آیین‌ها و باورهای قومی دارند و یا نقش‌هایی که در زندگی روزمره کاربرد داشته‌اند

کلیدواژه‌ها