نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• عبدالله میرزایی

استادیار گروه فرش، دانشکاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

تبریز به‌عنوان یکی از مهم­ترین مراکز تولید و صادرات قالی ایران به شمار می­رود. تنوع در طراحی و رنگ­آمیزی طرح­ها و نقوش از شاخصه­های اصلی قالی­های تبریز بوده و باعث شکل­گیری ادبیات انتقادی و توصیفی پژوهشگران در معرفی قالی­ معاصر این شهر شده است. مسئله اصلی این پژوهش توصیفی بودن اغلب نوشتارهای موجود در بیان ویژگی‌های بصری قالی­های معاصر تبریز است. به‌طوری‌که توصیفات ارائه‌شده غالباً کلی و فاقد ارائه مصادیق عینی و سنجه­پذیر می­باشند. از این‌رو، هدف از پژوهش حاضر شناسایی و ارزیابی وضعیت طراحی و رنگ­بندی قالی­های معاصر تبریز به‌منظور سنجش اعتبار علمی نظریات و انتقادات مطرح‌شده در مورد انحراف قالی این شهر از مبانی طراحی سنتی قالی ایران می­باشد. بدین منظور تعداد 100 نمونه از قالی­های بافته‌شده در چهار دهه اخیر این شهر از بین 300 تخته قالی از طریق نمونه­گیری تصادفی منظم انتخاب و متناسب با اهداف پژوهش موردمطالعه قرار گرفته­اند. نتایج حاکی از آن است که در دهه­های اخیر تغییرات رو به گسترشی مغایر با اصول و مبانی شناخته‌شده طراحی قالی ایران در قالی­های معاصر تبریز به وقوع پیوسته است. واقع­گرایی در طراحی و رنگ­آمیزی نقوش در اشکال مختلف، پدیده نوظهور در قالی­های تبریز می­باشد که موجب برهم خوردن انضباط سبکی و مبانی هویتی قالی­های معاصر این شهر شده است.

کلیدواژه‌ها

• قالی تبریز
• واقع‌گرایی
• طرح و نقش
• رنگ‌بندی

عنوان مقاله [English]

Variation Instance in Visual Component of Tabriz Contemporary Carpets

نویسنده [English]

• Abdollah Mirzaei

Assistant Professor, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran

چکیده [English]

Tabriz, one of the most important cities in production and export of carpets in Iran, which is developed in the diversity of designs and colors based on the market demands, has been a leader in the carpet manufacturing centers in Iran. Factors such as geographical location, historical experiences and connoisseur human resources, underlie Tabriz’s position as the most innovative and influential platform in the visual components of Tabriz’s carpets. In recent decades Variation in design and painting of patterns and motives of carpet designs is the main aspects of Tabriz's carpets. This extensive innovations in the design and coloring of Tabriz contemporary carpet designs have led to the formation of wide criticism in describing of Tabriz contemporaneous carpets.
 The main issue of this research is the critical description from design and coloring status of Tabriz contemporary carpets in researches of related scholars. The purpose of the research is to identify and evaluate the status of designing and coloring of Tabriz contemporary carpets in order to measure of the scientific validity of the views and criticisms raised about the deviation of Tabriz carpets from the traditional foundation of Iranian carpet designs. For this aim, 100 samples of woven carpets of Tabriz in the last four decades were selected by random sampling among 300 carpets and were studied in accordance with the research objects.
The surviving of qualitative and quantitative data revealed a wide deviation in the visual components of Tabriz contemporary carpets. The results showed that in recent decades, on one hand, the expanding changes have occurred in Tabriz contemporary carpet designs in conflict with the well-known principles of Iranian carpet. Some of the most important alteration components in Tabriz contemporary carpets are, disarraying in composition and coordination of design and structure of carpet borders, utilization of equivalent mono-color tonality in design contexts, miss clarity in decorative motives, neglect to mirroring of motives, utilization of colored tonalities in context instead of decoration. On the other hand, extensive variety in traditional and original designing structures of Tabriz carpets is going to be bounded to just medallion structure in contemporary carpets. The results show the process of these alterations is ascending. Regarding these results, it can be found that continuing this trend will cause a cultural and traditional breakdown in Tabriz’s ongoing carpets.
Overall it can be said that realism in the designing and coloring of motifs in various forms is emerging phenomena in Tabriz carpet designs that have caused disarray in style and identity of Tabriz contemporary carpets. This study is applied research, which uses both qualitative and quantitative methods for specifying and analyzing data.

کلیدواژه‌ها [English]

• Tabriz carpet
• Realism
• Design and Motif
• Coloring