نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته، گروه آموزشی فرش، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 گروه آموزشی فرش، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

10.30480/vaa.2020.2512.1401

چکیده

این تحقیق با هدف بررسی علل افول تولیدات فرش در ساروق، به روش کیفی و با رویکرد نظریة زمینه‌ای انجام شده است. روش گردآوری اطلاعات نیز به روش ترکیبی است، که از طریق ابزار مصاحبة نیمه‌ساختاریافته با 18 نفر، شامل 14 نفر از افراد وابسته به هنر-صنعت فرش و 4 نفر غیرمرتبط، که بر اساس شیوة نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده‌اند، و مشاهدات میدانی، اطلاعات جمع‌آوری شده است. سپس یافته‌ها طی دو مرحله تجزیه و تحلیل شده است. ابتدا از طریق کدگذاری باز و سپس با استفاده از کدگذاری محوری. بررسی و تحلیل یافته‌ها منجر به شکل‌گیری ده مقوله، شامل: تأثیر سیاست بر فرش، بی‌توجهی به بازاریابی، سلیقه‌یابی و تبلیغات، چالش‌های کیفی و کمی فرآیند تولید، سلامت جسمانی و دغدغه‌های مالی، افزایش سطح کیفیت زندگی و رفاه مردم، حمایت و تسهیلات دولتی، افزایش روند پدیدة مهاجرت، بی‌توجهی به مباحث زیبایی‌شناختی فرش، عدم توجه بلند مدت به حفظ اصالت فرهنگی فرش و مقرون به صرفه نبودن تولید فرش، شد. در نهایت یک مدل مفهومی که دربرگیرندة شرایط علی، شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر، راهبردها و پیامد‌ها می‌باشد نیز به منظور توضیح روابط میان مقولات طراحی شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A study of the causes of decline in the carpet manufacturing of Saruq region: A grounded theory approach

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Seyed Mohseni 1
  • Bijan Arbabi 2

1 Carpet Academic Department, Applied Arts Faculty, University of Art, Tehran, Iran

2 Carpet Academic Department, Applied Arts Faculty, University of Art, Tehran, Iran

چکیده [English]

Manufacturing of handmade carpets has faced many challenges to date, and its growth and development have been dependent on various factors.
There have been many centers of excellence in the field of carpet production so far, but for various reasons they have been gradually declining or even falling out of the carpet industry.
There are also a number of carpet weaving areas in the country that have had a remarkable track record in recent years in the field of production and sales. One of the prominent centers is the Sarouk area of Arak city It can be considered one of the most important carpet weaving centers in Markazi province both in production and export in the past decades.
The question now is what factors have contributed to the decline of carpet weaving in the region and what solutions can be proposed to improve the carpet weaving situation in the area.
The main purpose of the present study is also to investigate the causes of declining carpet production in the Sarouk region, which is associated with Considering the amount of production and the important export position it has had in recent years, And has attempted to identify ways of coming out of the situation by identifying and examining the factors that have contributed to the downward trend of the area under review in the last few years. On the other hand, by recognizing the factors affecting the decline in the production of a carpet weaving area, we can understand the importance of each of these factors and use them to prevent possible decline in other areas and provide appropriate solutions.
The purpose of this study is descriptive-analytical in terms of purpose and application. Data collection was done in two ways: library and field, using surveying, observing, interviewing and photographing tools.
Based on research findings through interviews with experts, officials, producers, sellers, weavers, and observers in the study area,Seven factors were identified as the main causes of the decline in carpet production in Sarouq Including: rural migration (one of the major consequences of land reform and industrialization in the region), Getting older the Weavers and the decline of the young population in Sarouq, The carpet weaving profession and the physical and psychological damage it caused, The effects of subsidizing cash payments and stopping government support schemes such as carpet weaving, Reducing diversity and innovation in design and motifs, Paying little attention to marketing, taste and advertising issues, As well as the outflow of large producers and the decline in investment in Sarouq, And ultimately, the quality of life and well-being of the people will increase, each of which has had a direct and indirect impact on the downward trend in Sarouq carpet products.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "carpet production"
  • "sarouk"
  • "arak"
  • "carpet weaving's wane"
  احمدی­­فرد، الهام و همکاران(1396). «چالش­های بیمه بافندگان فرش دست­باف روستایی در شهرستان زنجان». فصلنامه پژوهش­های روستایی، 2، 317-303.
  ادواردز، سیسیل(1369). قالی ایران. ترجمه مهین دخت صبا. تهران: فرهنگسرا.
  استراوس و کربین(1392). مبانی پژوهش کیفی. ترجمه ابراهیم افشار. تهران: نشر نی.
  اشرف، احمد و محمدسالار کسرایی(1383). «از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی». پژوهشنامه متین، 22، 109-142.
  اشنبرنر، اریک(1374). قالی­ها و قالیچه­های شهری و روستایی ایران. ترجمه مهشید تولائی و محمدرضا نصیری. چاپ اول، تهران: انتشارات فرهنگسرا (یساولی).
  ایلخان، سحر(1393). «تأثیر حضور شرکت زیگلر بر کیفیت «طرح و نقش و رنگ» قالی­های ایران از دوره قاجار تا پایان جنگ جهانی دوم». (پایان­نامه کارشناسی ارشد پژوهش هنر)، دانشگاه هنر، دانشکده هنرهای کاربردی.
  بنی اسدی، مصطفی و همکاران(1392). «بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر مهاجرت روستاییان در ایران». مجله علمی پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 17، ص 196-183.
  بهرامی، محمود (1397/10). اراک.
  پورمند، حسنعلی و همکاران(1389). «نقش طرح­های جدید در توسعه و گسترش فرش دست­باف». فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن علمی فرش ایران (گلجام)، 17، 11-26.
  جیریایی، وحید (1397/10). اراک.
  حامدی، علی(1387). «خلاقیت در فرش ایران». ماهنامه قالی ایران، 79، 13-10.
  حسینجانی، مهدی (1397/10). اراک.
  حشمتی رضوی، فضل­الله و آذرپاد، حسن(1372). فرشنامه ایران. چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
  حشمتی رضوی، فضل­الله(1381). مدیریت هنر و صنعت فرش ایران. چاپ اول، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت).
  حشمتی رضوی، فضل­الله(1387). تاریخ فرش: سیر تحول و تطور فرشبافی ایران. چاپ اول، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت).
  حضرتی، مهدی (1397/8). تهران.
  خداداد حسینی، سیدحمید و محمد­علی شم آبادی(1386). «بازاریابی صادرتی فرش دست­باف ایران: بررسی عوامل مؤثر و آسیب­شناسی». فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 43، 34-1.
  دهخدا، علی­اکبر(1339). لغت­نامه. تهران: دانشگاه تهران.
  دهگان، ابراهیم(1386). تاریخ اراک، ج اول. چاپ دوم، تهران: انتشارات زرین و سیمین.
  دهگان، ابراهیم(1386). تاریخ اراک، ج دوم. چاپ دوم، تهران: انتشارات زرین و سیمین.
  رستمعلی زاده، ولی­اله و قربان حسینی(1395). «مهاجرت­های روستایی در ایران و پیامدهای آن بر جامعه روستایی». فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، 20، 216-191.
  رضایی، محمد(1385). «رضایت­مندی بافندگان فرش دست­باف در استان­های آذربایجان شرقی و اصفهان». فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن علمی فرش ایران (گلجام). 3، 34-25.
  ریاحی، محمد (1397/10). اراک.
  سلیمانی، محمد(1374). «الگوی مکان گزینی شهر صنعتی و تأثیرات متقابل آن با شهر اراک». مجله زبان و ادبیات فارسی (وابسته به دانشکده ادبیات و علوم انسانی)، 9، 10 و 11، 191-165.
  سلیمی­پناه، محمد(1397/10). اراک.
  سیف، احمد(1373). اقتصاد ایران در قرن نوزدهم. چاپ اول، تهران: نشر چشمه.
  شاعری، فرزانه(1371). «بررسی ویژگی­های فنی هنری فرش ساروق». (پایان­نامه کارشناسی صنایع دستی). دانشگاه هنر، دانشکده هنرهای کاربردی.
  شفیقی، محسن(1397/8). تهران.
  صوراسرافیل، شیرین(1372). غروب زرین فرش ساروق. چاپ اول، تهران: شیرین صوراسرافیل.
  عابد، محمدرضا (1397/8). تهران.
  عزمی، آئیژ و همکاران(1390). «دیدگاه تجار فرش شهر اردبیل درباره علل کاهش صادرات فرش دست­باف ایران». فصلنامه بررسی­های بازرگانی، 46، 113-101.
  عظیمی، محمود(1397/10). اراک.
  علیائی، محمد­صادق و دهقان نیستانکی، مهدی(1391). «بررسی توانمندی­های اقتصادی زنان قالی­باف تکاب افشار و نقش آنان در توسعه روستایی مطالعه موردی روستاهای شهرستان تکاب، استان آذربایجان غربی». مجله علمی پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 1، 82-67.
  فووریه، ژوآنس(1385). سه سال در دربار ایران. ترجمه عباس اقبال آشتیانی. تهران: نشر علم.
  کریمی، احسان(1397/10). اراک.
  نصیری، محمدجواد(1389). افسانه جاویدان فرش ایران. چاپ اول، تهران: فرهنگسرای میردشتی.
  محمدی استادکلایه، امین و همکاران(1395). «شناخت و تحلیل عامل مؤثر بر رکود صنعت قالی­بافی در نواحی روستایی از دیدگاه قالی­بافان شهرستان گنبد کاوس». فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن علمی فرش ایران (گلجام)، 30، 67-81.
  میرجمالی، منیرالسادات و همکاران(1394). طرح «تهیه و تنظیم سند راهبردی فرش دست­باف استان مرکزی». جهاد دانشگاهی استان مرکزی. سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی. مجله علمی پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 17، 196-183.
  نجمی، غلامعلی (1397/10). اراک.
  نعلچی کاشی، فاطمه، و همکاران(1392). «شناسایی و رتبه­بندی عوامل توسعه بازار فرش دست­باف ایران در بازارهای جهانی». فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن علمی فرش ایران (گلجام)، 24، 125-147.