نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ناهید تقی نژاد ¹
• سمانه کاکاوند ²
• محمدرضا خیرالهی ³

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته ی فرش، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

² استادیار گروه فرش، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

³ مربی گروه فرش، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، شهر تهران، ایران

چکیده

مطالعه شاخصه‌ها و ویژگی‌های مشترک طرح‌های قالی باغی به منظور درک شباهت‌های طرح، مسئله پژوهش پیش‌رو است. قاعده همانندی در قالی باغی نشان از تکرار مضامین قدیمی در نمونه‌های جدید دارد. شناخت عناصر بصری مشترک در حاشیه قالی‌های باغی هدف مقاله است. نمونه‌های قالی باغی از قرن دهم تا سیزدهم باقی مانده است. الگوی هنری حاکم در هر دوره تاریخی ساختار و نقش‌مایه‌های قالی باغی را متأثر کرده است. اما مواردی موجب می‌شود تا بتوان تمامی نمونه‌ها را در یک طبقه به نام طرح «چهارباغ» یا «باغی» گنجاند. در همین راستا در اکثر نمونه‌های موجود از قالی‌های باغی از لحاظ ساختاری و نقشمایه‌ای اشتراکاتی وجود دارد. که بررسی این اشتراکات در شناخت و دسته‌بندی آنها می تواند ما را یاری دهد. بنابراین پژوهش حاضر بدنبال پاسخگویی به سوالات؛ عناصر بصری مشترک در حاشیه قالی‌های باغی چگونه قابل مطالعه و تحلیل است؟ الگوی مشترک در طراحی و نقش‌پردازی حاشیه قالی‌های باغی و قرار گرفتن آن در رسته طرح باغی کدام است؟ در این مقاله سعی شده با مطالعه 20 نمونه از تصاویر قالی باغی موجود در موزه‌ها، طرح و نقش حاشیه‌ها بررسی شود و همانندی طرح و نقطه ثقل آن کشف گردد. نوشتارحاضر نوعی پژوهش کیفی بوده و در دسته تحقیقات توصیفی-تحلیلی قرار می‌گیرد. اطلاعات به صورت اسنادی گردآوری شده و شیوه مطالعه و تجزیه و تحلیل برگرفته از اصطلاح قاعده همانندی در روش آیکونوگرافی پانوفسکی است. انتخاب نمونه ها غیرتصادفی بوده و در این راستا تنوع طرح ونقش، مؤلفه‌ای مهم برای گزینش بوده است. نتیجه تحقیق حاکی از شباهت‌های ساختاری در طرح حاشیه قالی‌های باغی و وجود همانندی در هر 20 نمونه انتخابی است. قالی باغی در زمان رواج و رونق، علی‌رغم تنوع طرح در ادوار گوناگون همواره هماهنگی با سایر نمونه‌ها را داشته است.

کلیدواژه‌ها

• قاعده همانندی
• طرح و نقش
• حاشیه فرش
• طرح چهار باغ
• قالی باغی

موضوعات

• هنرهای تجسمی و کاربردی

عنوان مقاله [English]

analysis the border of garden rugs according to the analogy principle

نویسندگان [English]

• Nahid Taghinezhad ¹
• Samaneh Kakavand ²
• Mohammad Reza Kheirollahi ³

¹ Graduate of Carpet Department Faculty of applied arts, University of Art, Tehran, Iran

² Faculty member: Assistant Professor of carpet group, Faculty of applied arts, university of art, Tehran, Iran.

³ Faculty member, Instructor of carpet group, Faculty of applied arts, university of art, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Studying the common features and characteristics of garden rugs in order to understand the similarities of the design is the subject of leading research. The analogy principle in garden rugs indicates the repetition of old themes in new samples. The purpose of this article is to identify the common visual elements in the margins of garden rugs. Examples of garden rugs from the tenth to thirteenth centuries remain. The prevailing artistic pattern in each historical period has influenced the structure and motifs of garden rugs. But there are cases where it is possible to include all the specimens in one category called the "four garden" or "garden" design. How can common visual elements in the margins of garden rugs be studied and analyzed? What is the common pattern in the design of garden rug borders and its placement in the garden design category? In this article, by studying and observing 20 samples of garden rugs, the margins are examined and the similarity of its design and center of gravity is discovered. The present article is a kind of qualitative research and falls into the category of analytical-descriptive research. The method of study and analysis is derived from the term similarity rule in the Panofsky iconography method. Samples were selected non-randomly and in this regard, design diversity was an important component for selection. The information is collected in the form of documents. The results of the study indicate structural similarities in the design of the garden rug margin and the existence of similarity in all 20 selected samples. Garden rugs have always been in harmony with other examples during the time of popularity and prosperity, despite the variety of designs in different periods.Chaharbagh or garden design is one of the various types of Iranian carpet designs. This design was relatively successful between the tenth and thirteenth centuries AH and was produced by weavers. Coordination between the garden carpet design and the Iranian garden map as a model of cosmic paradise is one of the reasons for promoting the design. Many components of the Persian garden such as trees, plots and small gardens, water canals, streams and springs and birds, ponds and pavilions can also be seen in the garden design carpet. There are many differences in the components of the garden design in the remaining carpets. But the question is, despite the differences, what features in the structure of the garden design put the existing specimens in one floor? In this study, the authors try to explain this rule by discovering a similar relationship in the structure of the garden design.
Garden rugs in various dimensions have been the focus of attention in various articles. Many researchers have worked in this field based on their worldview and the tools and methods at their disposal.

کلیدواژه‌ها [English]

• analogy principle
• border
• design of gardens
• garden rugs