نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محبوبه قدیریان ¹
• امیر مازیار ²

¹ دانش آموخته ی پژوهش هنر، دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران

² استادیار گروه فلسفه هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

پژوهشگران و نظریه‌پردازان هنر اسلامی از زوایا و دیدگاه‌های مختلف به بررسی هنر اسلامی پرداخته‌اند. برخی از آنان به مسألۀ معنا توجه نشان نداده‌اند و تنها سبک‌های مختلف هنر اسلامی را طبقه‌بندی نموده‌اند و برخی دیگر مانند سنت‌گرایان به معنا توجه کرده‌اند و برای این هنر تفاسیر جهان‌شناختی ارائه داده‌اند. یاسرطبّاع از جمله محققان و نظریه‌پردازان هنر اسلامی است که به روشی تاریخی‌نگرانه به مسئلۀ معنای فرم‌های هنری اسلامی توجه کرده‌است. او رویکردهای پیشین به هنر اسلامی را در قالب رویکردهای باستان‌شناسان، شرق شناسان و مورخان هنر، سنت‌گرایان و تاریخی‌نگران دسته بندی می‌کند. اهمیت این رویکردها در پاسخ‌هایی است که آنها درباره پرسش‌هایی که پیرامون هنر اسلامی شکل گرفته است ارائه می‌کنند. هریک از این رویکردها از زاویه‌ای به هنر اسلامی می‌پردازند. طبّاع با اعتقاد به اینکه این روش‌ها در بحث از معنا ما را به فهم درست هنر اسلامی نمی‌رساند با رویکردی متفاوت به بحث از این هنر می پردازد. طبّاع مدعی است شکل‌‌گیری فرم‌های جدید هنری و انتشار آنها در مناطق گوناگون دنیای اسلام در زمینه‌‌های مذهبی، سیاسی، اجتماعی و فن‌آورانه خاصی بوده است. او در بررسی تاریخی خود دو عامل اندیشۀ کلامی و سیاست را در شکل‌گیری فرم‌های مختلف هنر اسلامی مهم می‌داند و بر این اساس به بازخوانی دوره‌هایی از تاریخ هنر اسلامی و تفاسیر فرم‌‌های نوپدید در آن پرداخته است. هدف از این مقاله معرفی دسته-بندی طبّاع از رویکردهای گوناگون به هنر اسلامی و شرح رویکرد خود او است و گردآوری داده‌ها با روشی توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

• هنر اسلامی
• تاریخ هنر اسلامی
• یاسر طبّاع
• رویکرد تاریخی‌نگرانه
• گرابار

موضوعات

• هنرهای تجسمی و کاربردی

عنوان مقاله [English]

Description of Yasser Tabbaa approach to Islamic Art

نویسندگان [English]

• mahboobeh ghadirian ¹
• amir maziar ²

¹ art study, art university, tehran, iran

² philosophy of art,art university,tehran,iran

چکیده [English]

Islamic Art scholars and theorists investigated Islamic art with different perspectives. Some of them have not paid attention to the meaning and they just classified styles of Islamic art and some others have paid attention to the meaning like traditionalists and have presented cosmological interpretations for it. Yasser Tabbaa is one of the theorists of Islamic art who has paid attention to the subject of meaning of Islamic art forms with an historical approach from the school of Grabar. Yasser Tabbaa classifies theories about Islamic Art in the archaeologists, orientalists and art historians, traditionalists and historicists. Importance of these approaches is in the answers which they give about questions which formed around Islamic art. They turn on some special perspectives about this art. Some of them like archeologists with limiting interpretation and rejecting meaning help us to know roots and highlight developments of this art and some of them like traditionalists consider unity in the Islamic culture beyond time and place.
Yasser Tabbaa discusses about Islamic art with a different trend with this belief that we don’t truly understand Islamic Art with their trends. He criticizes the interpretation of the forms of Islamic art, for example calligraphy, as a global Islam with out time and place. He also criticizes racial and national readings and evaluates them imperfect in the understanding of this art. In his opinion other theorists in the meaning discussion in the Islamic Art were unaware about that as a phenomenon in the time and place which stayed in the history and historical documents, references and texts. He tries to check out different aspects of relationship between form and meaning in the Islamic Art and find answers for how and why new forms created and how and why meanings are related and he tries to understand which political and religious requirements this meaningful forms show. He tries to find the role of historical factors and conditions in the Islamic Art formation. He follows Grabar historical approach who searched historical factors in the Islamic art creation.
Tabbaa claims that formation of new Art forms and their propagation in the different regions of Islamic world were in the special religious, political, social and technological background. He thinks that two factors, theology and politics, were significant in the formation of Islamic art forms and he accordingly paid attention to readout periods of Islamic art history and interpretation of new forms. In his claim creation of new artistic forms, for example readable semi kufic calligraphy, cursive calligraphy, arabesque and muqarnas in the fourth until seventh centuries were the consequence of and related with two factors: theology and politics.
In this article we introduce classification of Tabbaa about different approaches to the Islamic art and description of his approach.

کلیدواژه‌ها [English]

• Islamic art
• History of Islamic art
• Yasser Tabbaa
• Historicism approach
• Grabar