نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• ناهید پاکزاد

آموزشکده فنی و حرفه‌ای دختران بابل، شهر بابل، استان مازندران

چکیده

استان مازندران دارای ده‌ها نگاره و نقش ارزشمند است که در دستبافت‌های سنتی این منطقه، به‌خصوص در جوراب‌ها و به شکل محدودتر در دستکش‌ها دیده می‌شود. برای شناسایی و بررسی هویت تصویری نقوش سنتی مازندران در طی یک تحقیق میدانی یک‌ساله در بیش از 60 روستای استان مازندران از شرق تا غرب نمونه‌های زیادی جمع‌آوری گردید. اطلاعات موردنیاز با بررسی نقوش در اصل دست بافته و نیز مصاحبه با زنان سالخورده به‌دست‌آمده است. تجزیه‌وتحلیل و مقایسه نمونه‌ها بیش از 70 نقش قدیمی در جوراب‌ها و دستکش‌های سنتی را آشکار کرده است. مهم‌ترین یافته‌ها درباره این نقوش عبارت‌اند از:1 -بسیاری از نگاره‌ها از نقوش فرش و گلیم گرفته‌شده است. 2-نگاره‌های شامل نقوش جانوری، گیاهی، نقوش هندسی و خطوط نوشتنی است. 3-بارزترین مناطق ازنظر کثرت و تنوع در نقوش منطقه لفور در سوادکوه و بلده در نور است. 4- تعدادی از نقوش مثل نقوش چپری و کج گل با نقوش دست‌بافت‌های سایر مناطق ایران شباهت بسیار دارند؛ بعضی آن‌ها مانندِ نگاره مرغ و درخت از جمله نگاره‌های اصیل ایران باستان به شمار می‌رود و تعدادی از نقوش مانند بازباک و میچکا رج، بومی به نظر می‌رسند. ریشه‌یابی و بررسی هویت تصویری این نگاره‌ها می‌تواند بر اساس آداب و سنن بومی، بن‌نگاره‌های اصیل ایران باستان، مهاجرت‌ها و تبادلات فرهنگی و تاریخ کهن مازندران صورت می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

• دست بافته‌ها
• نقوش و نگاره‌ها
• جوراب‌ها و دستکش‌های سنتی مازندران

عنوان مقاله [English]

An introduction to traditional mofits on socks and gloves in Mazandaran province

نویسنده [English]

• nahid pakzad