نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه تهران، شهر تهران، استان تهران
2 استادیار گروه آموزشی فلسفه هنر، دانشگاه ماساچوست آمریکا، شهر تهران، استان تهران
چکیده
مفهوم ذوق در داوری زیباشناسی دلالت‌های روشنگرانه چندی دارد که یک مورد از آن‌ها تأمل‌برانگیزتر از بقیه به نظر می‌رسد؛ همگانی بودن حکم ذوقی. ذوق اساساً امری نه خصوصی بلکه اجتماعی است. برخلاف دید امروزی ما به پدیده ذوق همچون موضوع شخصی که منجر به دید نسبی گرایانه در زیباشناسی می‌شود، ذوق برای کانت و زیباشناسی دوره روشنگری نه‌فقط به معنای امری ذهنی، بلکه مصداقی از غریزه اجتماعی بود که غالب فیلسوفان روشنگری آن را هسته جامعه‌پذیری قرار می‌دادند. چنانکه در فلسفه کانت می‌بینیم، زیباشناسی در تلقی جدید، ملاحظات پیرامون هارمونی و تناسب و زیبایی طبیعت و قواعد آن را از ساحت مباحث هنر و زیبایی بیرونی و عینی به حوزه ارتباطات جامعه انسانی منتقل می‌کند. کانت خود این تناسبات را به حوزه انسان و احکام او می‌برد و آن را به طرز بدیعی نه موضوعی تجربی، بلکه مسئله‌ای فلسفی می‌سازد. از همین رو است که می‌توان که موضوع استتیک نه بیان مفاهیم و تعاریفی پیرامون هنر بلکه بررسی حواس انسان در پیوند با دیگران است. مسئله آن درک منطق خاص احساسات و عواطف انسان‌ها و چگونگی انتقال‌پذیری این احساس‌هاست. زیباشناسی در دوره روشنگری در ضمن بیانگر امید و آرزو برای وحدت جامعه انسانی است. جایی که در آن دیالکتیکی بین ذوق افراد و ذوق جمعی وجود دارد و نه یک فردیت به معنای جدایی از دیگران که بر ذوق حسی صرف تکیه داشته باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Genera validity of judgment of taste in Kant's aesthetics and its relevance
نویسندگان [English]
- Seyyed Mohammad Mehdi Saatchi 1
- Mohammad Zamiran 2
1
2
)