نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه هنرهای تجسمی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

نخستین بار قزوینی و بووا در 1914م/ 1298ش در نشریة مرور جهان اسلام و براساس نسخه ای از نامةنامی در کتابخانة ملی پاریس، «دو سند منتشر نشده مربوط به بهزاد» را به چاپ رساندند که یکی از آن ها به عنوان دیباچة خواندمیر بر مرقع بهزاد معرفی شد. از آن پس بسیاری از پژوهشگران، این مسأله را مسلم فرض کرده و در پژوهش های خود از آن به دیباچة مرقع بهزاد نام بردند. محمدتقی دانش‌پژوه اولین و تنها پژوهشگری بود که براساس گفتة سام میرزا در تحفة سامی، متن مذکور را متعلق به امیر سلطان ابراهیم امینی دانست. لذا مسألة اصلی پژوهش حاضر این است که نویسندة دیباچة مرقع بهزاد چه کسی است؟ اما پیش از پاسخ به آن، باید به این سوال پاسخ داده شود که آیا متن موجود در نامةنامی، دیباچه است یا نه؟ هدف پژوهش حاضر نقد متون تاریخی هنر ایران است که با روش تحلیل محتوا، سعی دارد ابتدا با بررسی سیر انتشار متن به عنوان دیباچه و سپس تحلیل محتوا و ساختار آن، پاسخی منطقی و مستدل به پرسش پژوهش دهد. نتایج نشان می‌دهند که متن موسوم به دیباچة مرقع بهزاد، دیباچه نیست و فقط توصیف خواندمیر از مرقع بهزاد است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Correction of a Mistake: A Study on the Nature of a Text Called the Preface of Behzād’s Album and its Author

نویسنده [English]

  • Hanif Rahimi Pordanjani

Assistant professor, Visual Art Department, Art and Architecture Faculty, Yazd University, Yazd, Iran

چکیده [English]

For the first time, Qazwini and Bouvat published "Two unpublished documents related to Behzād" in 1914/1298 in Revue Du Monde Musulman, based on a copy of Nāmeh Nāmī in the National Library of Paris, one of which introduced as the preface to Behzād’s Album. Since then, many scholars have taken this issue for granted and referred to it as the preface of Behzād’s Album. Mohammad Taghī Dāneshpajooh was the first and only scholar who, according to Sām Mīrzā in the Tohfe Sāmī, considered the author of the text as Amīr Sūltān Ibrahīm Amīnī. After that, controversy arose among scholars over whether the text belonged to Khwāndamīr or Amīnī, but no one questioned the nature of the text itself or whether it was a preface. Therefore, the main issue of the present study is who is the author of the preface of Behzād’s Album? But before answering it, this question must be answered whether the text in Nāmeh Nāmī is a preface or not. The purpose of this study is to critique the historical texts of Persian art and the method of research is content analysis method. In order to give a logical and reasoned answer to the research question the researcher tried to examine the course of publishing the text as a preface and then analyzing its content and structure. The research findings focus on the content and structure of the text. In discussing the content, the title of the text was considered, which it seems that researchers have not paid attention to so far. Because the title states that this text is a description of the album, not the preface of the album. The next issue is the existence of a quatrain at the beginning of the text, which indicates that this text belongs to the reader. The text also mentions the list of artists in the preface of the album, which is another reason why the preface of the album was another text. The same text written by Ebrāhīm Amīnī and referred to by Sam Mirza. In the discussion of the structure of the text, its structure was matched with the structure of the prefaces before and after the text, and it was found that the text of Khwāndamīr lacks any Praise of God, Prophet and eulogy of Sūltān or Prince, list of artists, and conclusion. So the content and the structure of the text is not match with those common of a Preface of an Album. The results show that the text called the preface of Behzād’s Album is not a preface and is only a description of Behzād's Album by Khwāndamīr. Therefore, according to Sām Mīrzā’s report, the preface of Behzād’s Album was written by Amīnī, which its fate along with the Album aren’t known.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Preface to Behzād’s Album
  • Nāmeh Nāmī
  • Kamāl al-Dīn Behzād
  • Khwāndamīr
  • Amīr Sūltān Ibrahīm Amīnī
- اتحاد محکم ، سحر(1390) .«تجلی کلامی و تصویری داستان خسرو و شیرین نظامی در دوره قاجار با مطالعه اسطوره کاوی».(کارشناسی ارشد پژوهش هنر) ، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده هنر.
- اسماعیل پور، ابوالقاسم ( 1387). اسطوره ، بیان نمادین ، تهران : انتشارات سروش.
-برگ ، استفن( 1387). «سویه‌ی تاریک رؤیای آمریکایی» ( ترجمه غزاله هدایت) ، فصلنامه حرفه هنرمند ، شماره 24 ، تابستان 87 ، صص 9-2.
- بولن، جین شینودا(1388)  نمادهای اسطوره ای روانشناسی مردان ، (مترجم مینو پریانی و پرتو پارسی) ، تهران: نشر آشیان.
- تامسون، جیمز ماتسن(1392). نظریه های هنری در قرن بیستم ، (مترجم: داود اطیابی)، تهران: نشر افکار.
- تیموری ، مرتضی (1388).«بررسی عکاسی کارگردانی شده در آثار گریگوری کرودسون» .(کارشناسی ارشد عکاسی) ، دانشگاه هنر تهران، دانشکده هنر های تجسمی.
- حق پرست، بهناز(1397). «بررسی بازنمایی امر خصوصی در عکاسی معاصر» .( کارشناسی ارشد عکاسی)، دانشگاه هنر تهران، دانشکده هنرهای تجسمی.
-شفرد، راونا و راپرت(1393) . 1000 نماد در هنر و اسطوره شکل به چه معناست ، (مترجم آزاده بیداربخت و نسترن لواسانی)، تهران: نشر نی.
-شوالیه ب ، ژان(1379). فرهنگ نمادها اساطیر ، رؤیاها ، رسوم و ...، (ج 2) ، (ترجمه و تحقیق سودابه  فضایلی)، تهران: انتشارات جیحون .
-شوالیه، ژان(1382). فرهنگ نمادها اساطیر ، رؤیاها ، رسوم و ... ، (ج 3 )، (ترجمه و تحقیق سودابه  فضایلی)، تهران: انتشارات جیحون.
-شوالیه ، ژان(1385). فرهنگ نمادها اساطیر ، رؤیاها ، رسوم و ... ، (ج 4 )، (ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی)، تهران: انتشارات جیحون.
- شوالیه، ژان ( 1387) . فرهنگ نمادها اساطیر ، رؤیاها ، رسوم و ... ، (ج 5) ، (ترجمه و تحقیق سودابه  فضایلی) ، تهران: انتشارات جیحون.
- عبدالهی دمنه ، مریم(1393). «بازنمود تصاویر شیرین در هنرهای معاصر ایران» ، (ارشد پژوهش هنر) ، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده هنر.
-عباسی، علی(1390) . ساختارهای نظام تخیل از منظر ژیلبر دوران : کارکرد و روش شناسی تخیل . تهران ، انتشارات علمی فرهنگی.
- عوض پور ، بهروز (1395) . رساله ای در باب اسطوره کاوی ، تهران : نشر کتاب آرایی ایرانی.
- عوض پور ،بهروز و سانیا و سهند محمدی خبازان ( 1397). روان اسطوره شناسی : فرهنگ روان رنجوری‌های اسطوره‌ای ، تهران : نشر سخن.
- فروم ، اریک ( 1377). زبان از یاد رفته : مقدمه ای بر درک زبان سمبولیک در رؤیا ، داستان های کودکان و اساطیر، (مترجم ابراهیم امانت)، تهران : نشر فیروزه.
- گریمال، پیر(1391) .فرهنگ اساطیر یونان و رم ، (مترجم احمد بهمنش) ، تهران: امیرکبیر.
- نامور مطلق، بهمن( 1392) . درآمدی بر اسطوره شناسی ، تهران: انتشارات سخن.
- هترر، لورنس(1351). روانکاوی و روان شناسی هنرمند ، (مترجم: پرویز فروردین)، تهران: انتشارات بهمن.
- هوچلیتنر ، مارتین ( 1387). «شمایل نگاری نور در آثار گریگوری کرودسون» (ترجمه‌ مهدی مقیم نژاد)، فصلنامه حرفه هنرمند ، شماره 24 ، تابستان 87 ، صص 28-12.
- یونگ و دیگران، کارل گوستاو ( 1352 ). انسان و سمبولهایش ، (مترجم: ابوطالب صارمی)، تهران: انتشارات امیرکبیر.