مقاله پژوهشی
محبوبه طاهری؛ عفت السادات افضل طوسی
چکیده
نقیضه در جریان خوانش بینامتنیت و آشناییزدایی و شالودهشکنی در عصر پسامدرن، بهزعم جایگاه نقدی که در دستاوردهای گفتمان پستمدرن داشتهاند، تداخل رویکرد به مرزهای یکدیگر دارند. نقیضه که به وارونهسازی غیرتصنعی اهتمام میورزد و شیوه آشناییزدایی که به بازتولید اثر هنری میپردازد و نیز رویکرد ساختارشکنی که دریدا مطرح ...
بیشتر
نقیضه در جریان خوانش بینامتنیت و آشناییزدایی و شالودهشکنی در عصر پسامدرن، بهزعم جایگاه نقدی که در دستاوردهای گفتمان پستمدرن داشتهاند، تداخل رویکرد به مرزهای یکدیگر دارند. نقیضه که به وارونهسازی غیرتصنعی اهتمام میورزد و شیوه آشناییزدایی که به بازتولید اثر هنری میپردازد و نیز رویکرد ساختارشکنی که دریدا مطرح میکند در بینهایتی معناپردازی و چندصدایی در تقابلهای پارادوکسیکال مشترکاند. بر این مبنا پژوهش حاضر با هدف مطالعه گفتمان حاکم در عصر پسامدرن، با روشی تحلیلی (بر اساس فرایند تحلیل گفتگومندی، التقاط، فضای اشتراکی، بینامتنیت و آشناییزدایی)، به مطالعه بازتولید نقیضهایاای تابلوی مونالیزا در رویکرد ساختارشکن در عصر پسامدرن میپردازد. بر این اساس با طرح این سؤال که چگونه بازتولید نقیضهای اثر هنری در عصر پسامدرن با مفاهیم آشناییزدایی و ساختشکنی منطبق است، به نمونههایی از بازتولید تابلوی مونالیزا میپردازد تا همپوشانی مرزهای انتقادی در رویکرد نقیضه و آشناییزدایی و ساختارشکن را به نمایش گذارد. از این رو میتوان اذعان داشت شیوههای نقیضه، آشناییزدایی و ساختشکنی، واسازیهای مشترک در گفتمان معاصرند که دیالوژیسم را با تقابل ارائه میدهند. نتیجه آنکه بازتولید نقیضهای مونالیزا تجسم تقابلها به روشی پارادوکسیکال است و با تخریب و واسازی متون و معنابخشیدنهای متضاد به گفتمانی نظیر هماین و همآن، گفتگومندی و پُلی فونی را در زنجیرهای از نشانهها که تولید معنا میکنند، اشاعه میدهد؛ چراکه نقیضه روشی انتقادی است که با اصل قراردادن آثار و متون قبلی، مکالمهبنیاد بودن را در تقابلهایی به نمایش میگذارد که همزمان در نگرش شالودهشکنی بیانمیشود. در پژوهش حاضر روش تحقیق اتخاذ شده توصیفی -تحلیلی و گردآوری منابع کتابخانهای است؛ در برخی موارد از منابع معتبر اینترنتی استفاده شده است.
مقاله پژوهشی
مهین سهرابی نصیر ابادی؛ فاطمه ندرپور؛ موسی حیدری یگانه
چکیده
در تعداد قابل توجهی از عکسهای دوره قاجار نشانههایی از آثار هنرِسنتی دیده میشود. این عکسها بهمثابه اسناد و مدارکی دال بر حضور آثار هنرِسنتی در بطن زندگی مردمان آن دورهاند؛ لذا خوانش آنها میتواند اطلاعات مهمی در رابطه با نقش و جایگاه هنرِسنتی در سبک زندگی و هویت اجتماعی دوره قاجار در اختیار بگذارند که آگاهی از ...
بیشتر
در تعداد قابل توجهی از عکسهای دوره قاجار نشانههایی از آثار هنرِسنتی دیده میشود. این عکسها بهمثابه اسناد و مدارکی دال بر حضور آثار هنرِسنتی در بطن زندگی مردمان آن دورهاند؛ لذا خوانش آنها میتواند اطلاعات مهمی در رابطه با نقش و جایگاه هنرِسنتی در سبک زندگی و هویت اجتماعی دوره قاجار در اختیار بگذارند که آگاهی از این امر مغفولمانده ضروری به نظر میرسد. در این پژوهش کاربردی نقد و ارزیابی 24 عکس منتخب از مجموعه عکسهای موجود ذیل چهار گروه به روش نشانهشناسی و با تکیه بر نظام نشانهشناسی چارلز ساندرز پیرس[i]صورت گرفته است تا بتوان چرایی و چگونگی حضور آثار هنرِسنتی را در عکسها جویا شد. شرح مطالعات متکی بر اسناد تصویری، به روش توصیفی-تحلیلی تنظیم شده و گردآوری اطلاعات به طریق کتابخانهای و اینترنتی صورت گرفتهاست. حاصل مطالعه نشانهشناسی حضور اثر هنرسنتی در عکسها، با استفاده از دستهبندی سهگانه پیرس (نشانههای شمایلی، نمادین و نمایهای) حاکی از آن است که: در عکسهایی که با هدف معرفی اثر گرفته شده است، حضور هنرسنتی جنبهای شمایلی دارد؛ در مواردی که عکس حکم تزیین و کالای کاربردی در دربار و زندگی طبقه متوسط را داشته است، نشانهها نمادیناند؛ و در عکسهایی که مرحله تولید هنرسنتی را نمایش میدهند و اثر حضور مستقیمی ندارد نشانه نمایهای است.
مقاله پژوهشی
نفیسه عثنی عشری؛ محمدتقی اشوری
چکیده
شکلگیری شاخهای جدید از هنر نگارگری ایرانی به نام «چهرهنگاری و پیکرنگاری درباری» به ابتکار فتحعلیشاه کاربرد نوعی رسانه تصویری بود که در جهت تحقق اهداف تبلیغاتی شاهان قاجار شکل گرفت و بر این اساس به نظر میرسد که بین این آثار و گرافیک فصل مشترکی وجود دارد و لذا مسأله اصلی مقاله آن است که احیایارتباطاتتصویری سلطنتیایران ...
بیشتر
شکلگیری شاخهای جدید از هنر نگارگری ایرانی به نام «چهرهنگاری و پیکرنگاری درباری» به ابتکار فتحعلیشاه کاربرد نوعی رسانه تصویری بود که در جهت تحقق اهداف تبلیغاتی شاهان قاجار شکل گرفت و بر این اساس به نظر میرسد که بین این آثار و گرافیک فصل مشترکی وجود دارد و لذا مسأله اصلی مقاله آن است که احیایارتباطاتتصویری سلطنتیایران قدیم به خواست فتحعلیشاه دارای چه فصل مشترکی با گرافیک بوده است؟ با کمی تأمل بر غالب آثار برجایمانده از هنرهای درباری دوران قاجار همچون انواع نقاشی، صخرهنگاری و حتی ضرب سکه این نکته آشکار میشود که عموم آنها دارای اهدافی تبلیغاتی بوده، آنچنانکه اگرچه در ظاهر عناصر تزیینی محسوب میشدهاند، اما در لایههای پنهان خود به لحاظ تأثیرات اجتماعی، ناقل مفهوم مشروعیتبخشی نظام و در یک کلام سازوکار برجستهسازی چهره قدرت بودند، به همین علت میتوان این آثار را بر اساس هویت کاربردی آنها متعلق به حوزه گرافیک دانست. این مقاله از نوع کیفی و روش آن تحلیلی تاریخی است.
مقاله پژوهشی
علیرضا شیخی؛ علیرضا بیت اللهی
چکیده
چهار محراب گچبری شبستان امام حسن (ع) در مسجد ملک کرمان، متعلق به دورة سلجوقی و آل بویهاند. هدف، مطالعه تزیینات محراب‌ها و پاسخ به چیستی عناصر ساختاری تجسمی تزیینات، همچون نوع نگاره‌ها و شکل خط‌نگاره‌های هر محراب و تأثیرات متقابل خط و نگارهاست. این پژوهش از روشهای توصیفی- تحلیلی و تطبیقی بهره گرفته و جمعآوری اطلاعات بر مبنای ...
بیشتر
چهار محراب گچبری شبستان امام حسن (ع) در مسجد ملک کرمان، متعلق به دورة سلجوقی و آل بویهاند. هدف، مطالعه تزیینات محراب‌ها و پاسخ به چیستی عناصر ساختاری تجسمی تزیینات، همچون نوع نگاره‌ها و شکل خط‌نگاره‌های هر محراب و تأثیرات متقابل خط و نگارهاست. این پژوهش از روشهای توصیفی- تحلیلی و تطبیقی بهره گرفته و جمعآوری اطلاعات بر مبنای منابع کتابخانهای و تحقیقات میدانی است. نگاره‌های محراب‌ها را میتوان به سه شکلِ نگاره‌های هندسی، گیاهی و ترکیبی تقسیم کرد. خط‌نگاره‌های محراب‌ها با خطوط رقاع، کوفی‌های مشجّر، مورّق، مزهّر، معقد و مشبّک آراسته شده که بر زمینة تمامی آنها نگاره‌های گیاهیِ هرچند مختصر قابل مشاهده است. در مجموع هنگامیکه محراب‌ها را در کنار یکدیگر متصور شویم میتوان روابطی صوری و ساختاری مابین محراب‌ها دید که برخی از آنها بر تقارن بین چهار محراب می افزایند، اما بعضی دیگر آن را برهم میزنند بهگونهای که چیدمان و شمایل کلی محراب‌ها در کنار هم بین تقارن و بیتقارنی در نوسان است. این روابط را میتوان ذیل چهار عنوانِ اشتراکات و روابط چهارسویه، اشتراکات و روابط سه به یک، اشتراکات و روابط دو به دو و نیز تفاوت‌های خاص و ویژگی‌های منحصربهفرد عناصر تزیینی هر محراب تعریف کرد.
مقاله پژوهشی
حسین رضوی فرد؛ حسن علی پورمند
چکیده
قابلیت‌های بصری خط نستعلیق باعث شده است که این خط از قرن نهم ه.ق به بعد پرکاربردترین خط در کتابت نسخه‌های خطی ایرانی باشد؛ اما حوزه نقد آثار خوشنویسی نستعلیق از روند رو به رشد حوزه‌ی اجرا، بازمانده و سخت نیازمند بازبینی و تدوین است. اصول و قواعد خوشنویسی سنتی، میراث ارزشمند قُدما در زمینه‌ی آموزش خوشنویسی است و گمان می‌رود با وجود ...
بیشتر
قابلیت‌های بصری خط نستعلیق باعث شده است که این خط از قرن نهم ه.ق به بعد پرکاربردترین خط در کتابت نسخه‌های خطی ایرانی باشد؛ اما حوزه نقد آثار خوشنویسی نستعلیق از روند رو به رشد حوزه‌ی اجرا، بازمانده و سخت نیازمند بازبینی و تدوین است. اصول و قواعد خوشنویسی سنتی، میراث ارزشمند قُدما در زمینه‌ی آموزش خوشنویسی است و گمان می‌رود با وجود نقصان آن در حوزه نقد، قابلیت تطبیق با روشهای نقد علمی نوین را دارد. این پژوهش که با روش تحلیلی و توصیفی و با مطالعات کتابخانهای سامان یافته است قصد دارد ضمن شرح و تحلیل انتقادی اصول و قواعد سنتی خط نستعلیق، با استفاده از اصول و مبانی هنرهای تجسمی و اصول نظریهی گشتالتو سبکشناسی اثر، به توسعه و نظاممند ساختن روش نقد آثار خوشنویسی نستعلیق بپردازد. در پایان مقاله با تدوین و ارائهی الگویی ترکیبی برای نقد آثار خوشنویسی با خط نستعلیق، این نتیجه حاصل شده است که روشهای مختلف نقد، از اصول و قواعد خوشنویسی، تا اصول و مبانی هنرهای تجسمی و اصول نظریهی گشتالت، هر یک بخشی از قابلیت‌های اثر خوشنویسی نستعلیق مورد نقد را فعال میکنند و اتخاذ یکی از این روش‌ها به تنهایی، به نقص و ابهام در فرایند نقد منجر خواهد شد.
مقاله پژوهشی
سید محمد تقی بافقی؛ جواد حاتمی
چکیده
مقاله حاضر در رابطه با اهمیت کاربست روش‌ها و فنون تدریس در اجرای درس طراحی پوستر انجام شدهاست. طی این پژوهش با طرح سئوالاتی پیرامون سه مضمون؛ 1. ویژگی های شخصیتی مدرس 2. تواناییعلمی مدرس 3. توانایی تدریس مدرس، از نظر دانشجویان این حوزه به تبیین روش های موفق آموزش طراحیپوستر در دانشگاههای هنر ایران پرداخته شده است. روش پژوهش، کیفی و با ...
بیشتر
مقاله حاضر در رابطه با اهمیت کاربست روش‌ها و فنون تدریس در اجرای درس طراحی پوستر انجام شدهاست. طی این پژوهش با طرح سئوالاتی پیرامون سه مضمون؛ 1. ویژگی های شخصیتی مدرس 2. تواناییعلمی مدرس 3. توانایی تدریس مدرس، از نظر دانشجویان این حوزه به تبیین روش های موفق آموزش طراحیپوستر در دانشگاههای هنر ایران پرداخته شده است. روش پژوهش، کیفی و با استفاده از تکنیک مصاحبهانجام شده است. حجم نمونه 13 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد گرافیک دانشگاههای ایران بود هاندو ملاک توقف ادامه مصاحبه، رسیدن به غنای داده بوده است. مهمترین یافته های تحقیق عبارت است از؛سلیقه ای عمل کردن مدرسان درس طراحی پوستر در تدریس، عدم تدوین طرح درس مدون و از پیش تعیینشده از سوی مدرسان، عدم اجرای کامل سرفصل های آموزشی توسط استادان، عدم تجربه کاری و حرفه ایمدرسان، بی اعتنایی استادان به اجرای ارزشیابی تکوینی و دوره ای و نیز ارائه درس طراحی پوستر توسطمدرسان غیر مرتبط و غیر متخصص که فاقد تشخص مقبول برای ارائه این درس بوده اند.
مقاله پژوهشی
احمد غلامزاده کلایی؛ کوروس سامانیان
چکیده
مقبره ی شاه عباس دوم در جوار ضریح مطهر حضرت معصومه سلام ا... علیها، از لحاظ معماری و تزئینات، ازویژگی های شاخص بناهای دوره ی صفوی برخوردار است. ازاره های سنگی بقعه با گل های رنگی تزئین شدهاست. تزئینات و نقاشی روی سنگ در کنار انواع تزئینات معماری صفوی دیده می شود. نقاشی رنگ وروغن وطلاکاری از آن جمله است. هدف این پژوهش، شناخت و تحلیل مواد ...
بیشتر
مقبره ی شاه عباس دوم در جوار ضریح مطهر حضرت معصومه سلام ا... علیها، از لحاظ معماری و تزئینات، ازویژگی های شاخص بناهای دوره ی صفوی برخوردار است. ازاره های سنگی بقعه با گل های رنگی تزئین شدهاست. تزئینات و نقاشی روی سنگ در کنار انواع تزئینات معماری صفوی دیده می شود. نقاشی رنگ وروغن وطلاکاری از آن جمله است. هدف این پژوهش، شناخت و تحلیل مواد و مصالح و تکنیک اجرای این نقوش رویسنگ در دوره صفوی و مقایسه نتایج حاصله با بناهای شاخص این دوره است. به این منظور تزئینات رنگیبر روی ازاره سنگی بقعه شاه عباس ثانی قم برای مطالعه در این پژوهش انتخاب گردید. در این پژوهش پساز معرفی تزئینات مورد مطالعه، به شناسایی رنگدانه ها و بست ها با روش های دستگاهی پرداخته شده است.از روش FTIR برای شناسایی مواد آلی، چسب ها و بست نمونه ها و از روش XRF برای شناسایی عناصرموجود در نمون هها و برای شناسایی تکمیلی بعضی رنگدانه ها از میکروسکوپ نوری ) OM ( مجهز به نورپلاریزان استفاده شد. نتایج حاصل نشان می دهد که رنگدانه های موجود از این قرارند: رنگ سفید: سفیدآبسرب، رنگ قرمز: سرنج به علاوه اُخرا، رنگ آبی: لاجورد، رنگ سبز: زنگار مس به علاوه مالاکیت و رنگ طلا:فلز طلا، که همگی رنگ های معمول در نقاشی دیواری صفوی بوده اند. از فلز طلا به صورت طلاچسبان استفادهشده است. شناسایی رنگدانه اُخرا با استفاده از میکروسکوپ نوری مجهز به فیلتر پلاریزان انجام شد. اگرچهزرده تخم مرغ در نمونه های مورد بررسی یافت شد، به دلیل سنگی بودن تکیه گاه، احتمال تمپرا بودن تکنیکنقاشی بسیار ضعیف است. در تمامی نمونه ها آثار روغن بزرک یافت شد که م یتواند به منظور پوشش نهاییو محافظ روی تزیینات به کار رفته باشد. مقایسه نتایج این پژوهش با نتایج بررسی های نقاشی دیواری چندبنای شاخص صفوی، مطابقت رنگدانه های شناسایی شده در بقعه ی شاه عباس دوم با رنگدانه های معمول درنقاشی دیواری دوره صفوی را نشان می دهد.
