مقاله پژوهشی
محمد اصغری
چکیده
این مقاله می‌کوشد با کاوش در اندیشه سانتایانا، مبانی زیبا‌شناسی او را بیان کند. ازنظر این فیلسوف دایره شمول زیبایی‌شناسی بسیار وسیع و گسترده است و لذا همانند علم فیزیک با امور خاصی سروکار ندارد. لذا هنر و زیبایی‌شناسی نه به‌عنوان یک علم بلکه ابزاری در خدمت بشر محسوب می‌شود. مفهوم کلیدی در زیبایی‌شناسی سانتایانا «حس زیبایی» ...
بیشتر
این مقاله می‌کوشد با کاوش در اندیشه سانتایانا، مبانی زیبا‌شناسی او را بیان کند. ازنظر این فیلسوف دایره شمول زیبایی‌شناسی بسیار وسیع و گسترده است و لذا همانند علم فیزیک با امور خاصی سروکار ندارد. لذا هنر و زیبایی‌شناسی نه به‌عنوان یک علم بلکه ابزاری در خدمت بشر محسوب می‌شود. مفهوم کلیدی در زیبایی‌شناسی سانتایانا «حس زیبایی» است. بر همین اساس یکی از مبانی زیبایی‌شناسی او «احساسی بودن زیبایی» است. سانتایانا معتقد است که زیبایی چیزی است که ما تجربه می‌کنیم، ارزشی است که احساس می‌کنیم. چون زیبایی هر چیزی، وابسته به ادراک ما از شیء محسوس زیباست و کسب میزان لذتی است که از آن متلذذ می‌شویم. حاصل این نگاه تجربه گرایانه به هنر این است که «اصالت طبیعت و تبیین روان‌شناختی و فیزیولوژیکی هنر» نیز از دیگر مبانی زیبایی‌شناسی تلقی شود. علاوه بر این‌ها، می‌توان به «اخلاقی بودن هنر» به‌عنوان یکی دیگر از مبانی اشاره کرد؛ زیرا به‌زعم این فیلسوف باید هنر را در قالب اخلاق ببینیم. باید گفت که ازآنجاکه در اندیشه این فیلسوف خیر و زیبایی به هم گره‌خورده است «افلاطون‌گرایی» نیز به‌عنوان یکی دیگر از مبانی زیبایی‌شناسی وی به شمار می‌آید. سانتایانا زیبایی‌شناسی را نه‌بخشی از روان‌شناسی و نه رشته‌ای از فلسفه می‌داند. سرانجام اینکه نگاه سانتایانا به هنر نه یک نگاه نظام‌مند فلسفی از نوع کانت یا هگلی بلکه از نوع خاص پراگماتیسمی است. پراگماتیسمی بودن نگاه او به هنر نتیجه نفوذ تفکرات جیمز ودیویی است.
مقاله پژوهشی
مریم بختیاریان؛ محمد ضمیران
چکیده
یوهان کریستوف فریدریش فون شیلر، شاعر نمایشنامه‌نویس، نقدپرداز و نظریه‌پردازی است که توانست نظریه‌های خویش را در آثار ادبی‌اش به شهودی شاعرانه مبدل کند؛ و همچنین به‌زعم آثار ادبی خویش توانست در تنویر افکار و ارتقاء درک و شعور سیاسی مردم آلمان سهم بسزایی داشته باشد. او در طرح نظام استتیک خود باهدف غلبه بر «دوگانه انگاری» کانتی ...
بیشتر
یوهان کریستوف فریدریش فون شیلر، شاعر نمایشنامه‌نویس، نقدپرداز و نظریه‌پردازی است که توانست نظریه‌های خویش را در آثار ادبی‌اش به شهودی شاعرانه مبدل کند؛ و همچنین به‌زعم آثار ادبی خویش توانست در تنویر افکار و ارتقاء درک و شعور سیاسی مردم آلمان سهم بسزایی داشته باشد. او در طرح نظام استتیک خود باهدف غلبه بر «دوگانه انگاری» کانتی و زدن پلی میان ضرورت طبیعی و آزادی اخلاقی و نیز هماهنگ ساختن دو انگیزۀ حسی و عقلی و ایجاد وحدت که عمدهترین دغدغۀ فیلسوفان پس از کانت بود؛ آموزش زیباشناختی و هنر را تنها ابزار کارآمدی معرفی کرد که مصون از تحولات و تغییرپذیریهای تاریخی و اجتماعی بوده و تنها بهوسیلۀ آن‌ها می‌توان بر معضلات و مشکلات روان‌شناختی، اجتماعی و سیاسی غلبه کرد که به‌زعم مدرنیته و روشنگری برای انسان مدرن، پیشآمدهاند. ازاینرو اصل توازنگرایی یکی از نکات برجسته در نظریه‌های اوست. او همچنین سعی کرد تا مجدداً قلمرو زیبا‌شناسی را به سایر قلمرو تجربههای بشری نزدیک سازد. این مقاله به تبیین رابطۀ میان زیبایی و انسانیت در اندیشۀ شیلر اختصاص دارد که ادعا داشت انسان مدرن برای تحقق انسانیت و آزادی خویش به تجربۀ زیبا شناسانه و آموزشی زیباشناختی نیازارد.
مقاله پژوهشی
عبد الرسول چمانی
چکیده
پرسش حقیقت در هنر ازجمله موضوعات بحث‌برانگیزی است که از دیرباز در تاریخ زیبایی‌شناسی مطرح بوده و به شکلی ضمنی پرسش‌هایی دیگر را مفروض قرار می‌دهد؛ یعنی ماهیت حقیقت و فهم آدمی را. گادامر ازجمله فلاسفه معاصری است که توجهی خاص به این موضوع کرده و در مسیر فلسفی خود به‌نقد زیبایی‌شناسی کانت می‌پردازد. او آگاهی زیباشناختی را انتزاعی ...
بیشتر
پرسش حقیقت در هنر ازجمله موضوعات بحث‌برانگیزی است که از دیرباز در تاریخ زیبایی‌شناسی مطرح بوده و به شکلی ضمنی پرسش‌هایی دیگر را مفروض قرار می‌دهد؛ یعنی ماهیت حقیقت و فهم آدمی را. گادامر ازجمله فلاسفه معاصری است که توجهی خاص به این موضوع کرده و در مسیر فلسفی خود به‌نقد زیبایی‌شناسی کانت می‌پردازد. او آگاهی زیباشناختی را انتزاعی می‌داند که اثر هنری را از بستر خود یعنی تاریخ و تجربه آدمی جدا میکند. انتزاع ملازم با تجربۀ زیباییشناختی به‌طور تصنعی حقیقت را در گسترۀ دانش مفهومی علوم تجربی محدود نموده و منکر حقیقت غیر مفهومی علوم انسانی و هنر می‌شود. گادامر انگارۀ حقیقت در مفهوم نامستوری را با مقولۀ فهم پیوند زده، فهم و حقیقت را دارای منشی تاریخی و هرمنوتیک می‌داند. در نگاه او اثر هنری با ما سخن میگوید و از خلال چالشی همیشگی با آدمی و زندگی او واقعۀ حقیقت اتفاق میافتد. در این نوشتار سعی شده ضمن تحلیل برخی مفاهیم زیباییشناختی گادامر، برتبیین هستی شناختی تجربۀ اثر هنری که همانا تبیین نسبت میان حقیقت و هنر است، تأکید شود. خواهیم دید که در مواجهه با اثر هنری نمیتوان ناظر محض بود؛ اثر هنری با دگرگونی واقعیت، حقیقت آن را برملا میکند.
مقاله پژوهشی
حبیب الله ایت اللهی؛ مهران هوشیار
چکیده
تفاوت‌های زیر بنایی هنر در دو فرهنگ شرق و غرب، ناشی از تفاوت در طرز تلقی و نگاه انسان به مضامین، موضوعات و کل جهان هستی است. انسان شرقی و غربی اما نه به فراخور محل تولد و یا مرزهای جغرافیایی که بر اساس معیار و ملاک روشنایی و نور دیدگان وجودی خود است که اهل غروب یا از اهالی اشراق می‌گردد. در این تحقیق تاریخی – تحلیلی که به شیوه کتابخانه‌ای ...
بیشتر
تفاوت‌های زیر بنایی هنر در دو فرهنگ شرق و غرب، ناشی از تفاوت در طرز تلقی و نگاه انسان به مضامین، موضوعات و کل جهان هستی است. انسان شرقی و غربی اما نه به فراخور محل تولد و یا مرزهای جغرافیایی که بر اساس معیار و ملاک روشنایی و نور دیدگان وجودی خود است که اهل غروب یا از اهالی اشراق می‌گردد. در این تحقیق تاریخی – تحلیلی که به شیوه کتابخانه‌ای انجام پذیرفته، هدف اصلی جدای از امر قضاوت و تعیین صحت و یا سقم این دو دیدگاه و معرفی الگویی برای خواننده، تلاشی است جهت بیان بخش کوچکی از این تناقض معنایی پیرامون واژه انتزاع و منطق کاربرد آن در هنر شرق و غرب که با نمونههایی تصویری به‌صورت تطبیقی و توصیفی تقدیم می‌گردد. در انتها این مفهوم استنتاج می‌گردد که چشم دل هر انسانی که با طلوع نور عرفان آشنا می‌گردد به درجهای از دل آگاهی دست مییابد که تمام حجابها از پیش رویش کنار میرود، این دل آگاهی و ساحت عرفانی دستیافتنی نخواهد بود مگر به مدد برخوردی معنوی، انتزاعی، نگاهی آرمانی و دیدگاهی خیالی و مجرد.
مقاله پژوهشی
مهدی کشاورز افشار؛ محمد رضا پور جعفر
چکیده
مهاجرت پدیده‌ای جامعه‌شناختی است که از آن به‌عنوان یکی از راه‌های مبادله فرهنگی بین جوامع مختلف یاد می‌شود. یکی از مهم‌ترین انواع مهاجرت‌ها، مهاجرت هنرمندان است. این امر انتشار سبک‌ها و شیوه‌های هنری در گستره‌های جغرافیایی متفاوت را در پی داشته و باعث هم‌آمیزی سنت‌های هنری مختلف و ترکیب تجارب هنرمندانه می‌شود. این مقاله تأثیر ...
بیشتر
مهاجرت پدیده‌ای جامعه‌شناختی است که از آن به‌عنوان یکی از راه‌های مبادله فرهنگی بین جوامع مختلف یاد می‌شود. یکی از مهم‌ترین انواع مهاجرت‌ها، مهاجرت هنرمندان است. این امر انتشار سبک‌ها و شیوه‌های هنری در گستره‌های جغرافیایی متفاوت را در پی داشته و باعث هم‌آمیزی سنت‌های هنری مختلف و ترکیب تجارب هنرمندانه می‌شود. این مقاله تأثیر این پدیده جامعه‌شناختی را در انتشار سبک نگارگری در هند در دوران صفوی موردبررسی قرار داده و از رهگذر یک تحقیق تحلیلی – تاریخی، به این نتیجه رسیده است که مهاجرت هنرمندان نگارگر ایرانی عمدتاً به دلیل جابهجاییهای دستگاه قدرت و حکومت و حمایت یا عدمحمایتهای شاهان و دربار صورت میگرفته است. در نمونه موردی این مقاله نیز مهاجرت نگارگران ایرانی به دربار گورکانی به سبب قطع حمایت پادشاه صفوی و حمایت پادشاه گورکانی رخداده که این امر باعث شکل‌گیری یک مکتب نگارگری جدید یعنی مکتب گورکانی شده است. ازاینرو این نوشتار به این نتیجه رسیده است که از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری مکتب نگارگری گورکانی، مهاجرت هنرمندان ایرانی به هند است و این مکتب نگارگری حاصل یک پدیده جامعه‌شناختی – زیباشناختی است.
مقاله پژوهشی
کامران افشار مهاجر
چکیده
تفکر بصری که عبارت است از توانایی تبدیل اطلاعات به تصاویر، اشکال و علائم گرافیکی باهدف برقراری بهتر ارتباط، در دهه‌های اخیر موردمطالعه و پژوهش‌های متعددی واقع‌شده که در این پژوهش، تأثیر این یافته‌ها در طراحی و صفحه‌آرایی کتاب‌های درسی شرح داده می‌شود. این تحقیق کاربردی، به روش توصیفی – تحلیلی و شیوهٔ کتابخانه‌ای صورت پذیرفته ...
بیشتر
تفکر بصری که عبارت است از توانایی تبدیل اطلاعات به تصاویر، اشکال و علائم گرافیکی باهدف برقراری بهتر ارتباط، در دهه‌های اخیر موردمطالعه و پژوهش‌های متعددی واقع‌شده که در این پژوهش، تأثیر این یافته‌ها در طراحی و صفحه‌آرایی کتاب‌های درسی شرح داده می‌شود. این تحقیق کاربردی، به روش توصیفی – تحلیلی و شیوهٔ کتابخانه‌ای صورت پذیرفته است. در طراحی و ساختار کتاب درسی دانشگاهی باید مراحل فرآیند یادگیری مانند: آغاز، انجام یا تداوم و تحکیم در نظر گرفته شود. در اصول طراحی کلارک، حقایق موجود در کتاب‌های درسی به سه گروه: اشیاء محسوس، داده‌های ثابت و شرح‌ها تقسیم می‌شود؛ او معتقد است که اشیاء محسوس را باید به‌صورت دیاگرام همراه با متون توصیفی ارائه نمود و داده‌های ثابت هم در قالب جدول‌ها و فهرست‌های علامت‌دار ارائه گردد. با استفاده از نگاره‌های گرافیکی مانند دیاگرام‌ها، نمودارها، نقش‌ها، نقوش ساده‌شده و ریزنقش‌ها و برخی راه‌حل‌های بصری مانند سایه‌روشن، طرح‌های جذاب یا طنزآمیز و رنگ‌های چشمگیر می‌توان بر مفاهیم لازم تأکید کرد و منظور مؤلف و طراح را برآورده ساخت. سازمان‌دهنده‌های گرافیکی نیز نسبت به متن، در یکپارچه‌سازی اطلاعات مؤثرتر عمل می‌کنند و خود شامل دیاگرام‌های درختی، ماتریس‌ها و نقشه‌های مفهومی می‌شوند. در پایان نتیجه‌گیری می‌شود که ارائه اطلاعات به‌صورت جدول و همراه با نمادها و علائم تصویری، مؤثرتر از ارائه اطلاعات ارائه‌شده به‌صورت واژگان در جدول است و جدولی که در آن فقط از واژگان استفاده‌شده از ارائه اطلاعات به‌صورت واژگان در متن مؤثرتر خواهد بود. استفاده از کادرهای رنگی و ریزنقش‌هایی که نوعی نشاط به کتاب بیفزاید، بسیار سودمند است و کدهای بصری سازمان‌یافته، قابلیت اطلاع‌رسانی زیادی دارند.
مقاله پژوهشی
سمیه محسنیان؛ محمد تقی اشوری
چکیده
مطالعات بیانگر آن است که فرآیندهای فرسایش و روند تخریب آثار در مخازن موزه‌ها با توجه به چالش‌های فراوانی که بیشتر مخازن موزه‌ها با آن مواجه هستند و همچنین وجود شرایط نامساعد، به‌سرعت تا مرز فروپاشی کامل آثار کاغذی (به دلیل ماهیت حساسشان) ادامه خواهد یافت، لذا باید برای کندتر کردن روند فرسایش در آثار کاغذی در مخازن، راهکارهای اساسی ...
بیشتر
مطالعات بیانگر آن است که فرآیندهای فرسایش و روند تخریب آثار در مخازن موزه‌ها با توجه به چالش‌های فراوانی که بیشتر مخازن موزه‌ها با آن مواجه هستند و همچنین وجود شرایط نامساعد، به‌سرعت تا مرز فروپاشی کامل آثار کاغذی (به دلیل ماهیت حساسشان) ادامه خواهد یافت، لذا باید برای کندتر کردن روند فرسایش در آثار کاغذی در مخازن، راهکارهای اساسی اندیشیده شود. در این راه اجرای راهبردهای حفاظت پیشگیرانه در مخازن موزه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله به‌منظور آشنایی با راهبردهای حفاظت پیشگیرانه در ابتدا به ملاحظات نظری دربارهٔ حفاظت پیشگیرانه پرداخته‌شده است و سپس راهبردهای حفاظت پیشگیرانه موردبررسی قرارگرفته است. راهبردهای حفاظت پیشگیرانه به‌طور اجمالی در این مقاله به چهار بخش: مدیریت ساختمان مخزن، مدیریت شرایط محیطی مخزن، مدیریت یکپارچه آفات و مدیریت بحران در مخزن موزه تقسیم‌شده است. در ضمن برای تبیین بهتر و مختصرتر راهبردهای مذکور، از نمودارهایی استفاده‌شده است. در ادامه مقاله، به مدیریت نگهداری و انبارش آثار کاغذی در مخزن پرداخته‌شده و پس‌ازآن نتایج یافته‌ها به همراه پیشنهادهایی برای حفاظت بهینه از آثار کاغذی بر اساس راهبردهای حفاظت پیشگیرانه در مخزن، ارائه گردیده است.
