مقاله پژوهشی
سید محمد طاهری قمی
چکیده
جنبه‌های اسرارآمیز و اعجاب‌انگیز آیات قرآن، در قالب قصص انبیاء و اقوام پیش از اسلام، سبب‌ساز وجود شمایل‌های خیالی و اسطوره‌ای گوناگونی شده است. در این پژوهش، شرح معراج پیامبر اسلام (ص)، از منظر یکی از نقاط تبلور وجوه خیال‌انگیز داستانی در اسلام، به‌منظور یافتن اشتراکات و تمایزات میان موجودات ماوراءالطبیعی در اندیشه اسلامی و ...
بیشتر
جنبه‌های اسرارآمیز و اعجاب‌انگیز آیات قرآن، در قالب قصص انبیاء و اقوام پیش از اسلام، سبب‌ساز وجود شمایل‌های خیالی و اسطوره‌ای گوناگونی شده است. در این پژوهش، شرح معراج پیامبر اسلام (ص)، از منظر یکی از نقاط تبلور وجوه خیال‌انگیز داستانی در اسلام، به‌منظور یافتن اشتراکات و تمایزات میان موجودات ماوراءالطبیعی در اندیشه اسلامی و «اساطیر الاولین»، و با مطالعة موردی برروی نسخه‌های منتخب معراج‌نامه در سه دورة ایلخانی، تیموری و قاجار، مورد بررسی قرارگرفته است. هدف از پژوهش حاضر، دستیابی به نوعی زیباشناسی تطبیقی در کاربست عناصر خیالی و اسطوره‌ای در مصوّرسازی نسخ معراج‌نامه در دوره‌های یادشده و مقایسه میان اسطوره‌های دینی و تاریخی است. نوع پژوهش، بنیادی بوده و به شیوة تاریخی و توصیفی و با رویکردی تطبیقی، داده‌های گردآوری‌شده به‌صورت کتابخانه‌ای و الکترونیکی را مورد بررسی قرارداده است. حاصل پژوهش‌های پیشین، در زمینه‌های تفسیر قرآن، روایت‌شناسی معراج، مطالعات اسطوره‌شناختی، تاریخ نگارگری ایران و تاریخ ادیان، مورد استفاده قرارگرفته و درنهایت، نشان‌داده شده که بسیاری از اسطوره‌های پیشین، از جهت هستی‌شناسی دارای وجوه اشتراک و تشابه، و از نقطه‌نظر ماهیّت و معنا دارای اختلاف و تمایز با نمونه‌های اسلامی موجود در داستان معراج در نسخه‌های یادشده بوده و همچنین از نظر زیبایی-شناسی شامل اسلوب‌های کم وبیش متفاوتی هستند.
مقاله پژوهشی
سحر بابایی؛ صمد سامانیان
چکیده
مطالعه پژوهش های پیشین در هر حوزه از دانش و استخراج نقاط ضعف و قوت آنها به ارتقای کیفیت پژوهش های بعدی در آن حوزه کمک می کند و راه را برای پژوهشگران بعدی روشن می سازد. رشته صنایع دستی به دلیل ریشه های عمیقی که در فرهنگ مردم دارد، از اهمیت ویژه ای در میان زمینه های مطالعاتی مختلف برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف مطالعه پایان نامه های رشته ...
بیشتر
مطالعه پژوهش های پیشین در هر حوزه از دانش و استخراج نقاط ضعف و قوت آنها به ارتقای کیفیت پژوهش های بعدی در آن حوزه کمک می کند و راه را برای پژوهشگران بعدی روشن می سازد. رشته صنایع دستی به دلیل ریشه های عمیقی که در فرهنگ مردم دارد، از اهمیت ویژه ای در میان زمینه های مطالعاتی مختلف برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف مطالعه پایان نامه های رشته صنایع دستی در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه هنر به بررسی 85 پایان نامه بر اساس معیارهای مستخرج از شیوه نامه ی مصوب دانشگاه هنر پرداخته است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی است و از تکنیک های آمار توصیفی برای ارائه ی داده ها و روش تحلیل کیفی برای ارزیابی داده های به دست آمده استفاده کرده است. شیوه ی گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و اسنادی و ابزار مورداستفاده، مشاهده و پرسشنامه ی محقق ساخته است. نتایج حاکی از آن است که پایان نامه های گرایش طرح و تولید نسبت به پژوهش هنرهای سنتی از کیفیت بالاتری به لحاظ رعایت اصول ساختاری برخوردارند و بیشترین ضعف پایان نامه ها مربوط به بخش کلیات پژوهش، تحلیل داده ها و خروجی های علمی آنهاست.
مقاله پژوهشی
محمدرضا غیاثیان
چکیده
داستان زندگانی شخصیتی به نام عوج بن عنق که ریشه در اسرائیلیات داشت، از سده‌های آغازین اسلامی به تألیفات مسلمانان راه یافت. در متون اسلامی، عوج به عنوان یک کافر معرفی شده که رودرروی پیغمبران الهی ایستاد و بنابراین نمادی از دشمان دین راستین در طول تاریخ است. بلندای او به قدری بود که ماهی دریا را می‌گرفت و در برابر آفتاب بریان می‌کرد ...
بیشتر
داستان زندگانی شخصیتی به نام عوج بن عنق که ریشه در اسرائیلیات داشت، از سده‌های آغازین اسلامی به تألیفات مسلمانان راه یافت. در متون اسلامی، عوج به عنوان یک کافر معرفی شده که رودرروی پیغمبران الهی ایستاد و بنابراین نمادی از دشمان دین راستین در طول تاریخ است. بلندای او به قدری بود که ماهی دریا را می‌گرفت و در برابر آفتاب بریان می‌کرد و میخورد. در زمان نوح (ع) آب سیل تا زانوی او بالا آمد و در نهایت با ضربهای که موسی (ع) با عصای خود به قوزک پای او زد هلاک شد. افسانۀ عوج مورد استقبال گستردۀ نگارگران ایرانی در سده‌های میانی قرار گرفت. صحنۀ نبرد موسی (ع) با عوج در کتب تاریخی، قصص الانبیاء، عجائب المخلوقات و فالنامهها مصوّر شده است. این نوشتار از طرفی به دنبال بررسی ریشهها و سیر تکامل افسانۀ عوج در فرهنگ اسلامی است و از طرف دیگر به تحلیل روند تکامل بازنمایی عوج در هنر سده‌های میانی ایران میپردازد. یافتهها حاکی از آن است که منشأ این افسانه را باید در تلمود و نه کتاب مقدس جستجو کرد. اگرچه قدیمیترین نگارۀ شناخته شده از عوج در هنر ایران به سدۀ هفتم م./سیزدهم ه. بر میگردد، اما مهم‌ترین دوره در تثبیت تصویر عوج، دورۀ جلایری است.
مقاله پژوهشی
فائزه طاهری
چکیده
نوشتار مهم‌ترین مولفه در طراحی گرافیک است. طراحان گرافیک هم با فرم و هم با محتوای نوشتار روبرو هستند. استفاده درست از فرم نوشتار به انتقال دقیق مفاهیم و معانی، صدا و لحن مد نظر نویسنده، به مخاطب کمک می‌کند. تجربه و تحقیق در خصوص کار با نوشتار در حوزه نوشتار فارسی بسیار زیاد انجام شده است اما توجه به احساس، شخصیت و لحن مستتر در فرم‌های ...
بیشتر
نوشتار مهم‌ترین مولفه در طراحی گرافیک است. طراحان گرافیک هم با فرم و هم با محتوای نوشتار روبرو هستند. استفاده درست از فرم نوشتار به انتقال دقیق مفاهیم و معانی، صدا و لحن مد نظر نویسنده، به مخاطب کمک می‌کند. تجربه و تحقیق در خصوص کار با نوشتار در حوزه نوشتار فارسی بسیار زیاد انجام شده است اما توجه به احساس، شخصیت و لحن مستتر در فرم‌های نوشتاری زبان فارسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله سعی شده است تا با کمک آنالیز خط بدنه در فرم تایپ‌فیس‌های فارسی، راهی برای استخراج خصایص موجود و برقراری ارتباط عمیقتر با آنها پیشنهاد شود. روش کار بر آنالیز فرمی کاراکترهای چهار تایپفیس از دو گروه مختلف، سپس تحلیل این یافتهها در جامعه آماری (دانشجویان گرفیک) استوار است. دستاوردهای این مطالعه که حاصل نظرات پرتکرار جامعه آماری است، مبین آن است که خصایص فرمی میتواند بر شخصیت، لحن و حس منبعث بر تایپفیسها اثر داشته باشد. این مطالعه در افزایش حساسیت بصری طراحان تاره کار در خصوص انتخاب و کاربرد صحیح تایپفیسها با توجه به موضوع کار و نوع مخاطب اثرگذار باشد. همچنین توجه به اهمیت این خصایص در زمان دیزاین تایپفیسها را برای طراحان تایپ واضحتر سازد.
مقاله پژوهشی
عباسعلی رضائی نیا؛ آرزو محمود سلطانی
چکیده
شناخت ما از مهرهای سده‌های نخستین اسلامی ایران بسیار اندک است. یکی از مجموعه‌های ارزشمند مهرهای سده‌های نخستین اسلامی در موزه ملی ایران نگهداری میشود که تا کنون مورد بررسی و مطالعه قرار نگرفته‌اند. هدف مقاله حاضر گونه شناسی این مهرها، پی بردن به زمان ساخت و سبک هنری به کار رفته در این مهرها است. در این مقاله با استفاده از شیوه توصیفی ...
بیشتر
شناخت ما از مهرهای سده‌های نخستین اسلامی ایران بسیار اندک است. یکی از مجموعه‌های ارزشمند مهرهای سده‌های نخستین اسلامی در موزه ملی ایران نگهداری میشود که تا کنون مورد بررسی و مطالعه قرار نگرفته‌اند. هدف مقاله حاضر گونه شناسی این مهرها، پی بردن به زمان ساخت و سبک هنری به کار رفته در این مهرها است. در این مقاله با استفاده از شیوه توصیفی _ تحلیلی ضمن معرفی این مهرها، سبک نگارش و تزئینات به کار رفته در آنها مورد بررسی، تحلیل و گونه شناسی قرار گرفتهاست. در نهایت اطلاعات به دست آمده از این مهرها با مهرهای مشابه، مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفته است. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد مهرهای موزه ملی را می‌توان در گروه مهرهای انگشتری و از لحاظ شکل در دو گروه چهارگوش و بیضی با سطح صاف طبقه بندی کرد. مهر ها از جنس عقیق و هماتیت و خط آنها از نوع کوفی است که در پنج گونه قرار میگیرند. مجموعه مهرهای مورد مطالعه، از نظر سبک نگارش در بازه زمانی سده دوم تا ششم هجری قمری تاریخ گذاری میشوند. همچنین به نظر میرسد این مهرها با توجه به عبارات کوتاه نقر شده بر آنها، احتمالا برای امور شخصی مورد استفاده قرار می گرفتهاند.
مقاله پژوهشی
سجاد باغبان ماهر؛ محبوبه بیکی
چکیده
بسیاری از پژوهشگران، همه انواع نوشته‌های انتقادی و پژوهشی را تحت عنوان «نقد هنری» یا «نقد تجسمی» در نظر میگیرند. مقاله حاضر بر اساس چنین تعریفی از نقد، به صورتبندی «نقد هنرهای تجسمی» در مطبوعات ایران در دهه 1390 شمسی پرداخته است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد، چهار رسانه متفاوت برای انتشار نقدها وجود دارد که شامل 1 - نشریات ...
بیشتر
بسیاری از پژوهشگران، همه انواع نوشته‌های انتقادی و پژوهشی را تحت عنوان «نقد هنری» یا «نقد تجسمی» در نظر میگیرند. مقاله حاضر بر اساس چنین تعریفی از نقد، به صورتبندی «نقد هنرهای تجسمی» در مطبوعات ایران در دهه 1390 شمسی پرداخته است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد، چهار رسانه متفاوت برای انتشار نقدها وجود دارد که شامل 1 - نشریات دانشگاهی 2- نشریات تخصصی 3- مطبوعات و 4- فضای مجازی است. هدف اصلی پژوهش حاضر، یافتن مهم‌ترین ویژگی‌ها و مؤلفه‌های «نقد تجسمی» در هریک از چهار محمل فوق و مقایسه آنهاست. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که متون منتشرشده در رسانه‌های مذکور در دوره مورد مطالعه بر اساس ساختار، فرم، لحن و رویکردهای محتوایی، چگونه صورتبندی میشود. برای دستیابی به هدف مزبور از ابزار کدگذاری ساختاری به‌مثابه روشی برای مقوله‌بندی و تحلیل داده‌های کیفی استفاده شده است. جامعه آماری و انتخاب نمونه‌ها نیز به شیوه نمونه‌گیری هدفمند از میان نشریات دانشگاهی هنر، نشریات تخصصی، نشریات عمومی و فضای مجازی یا شبکه‌های اجتماعی آنلاین گردآوری شده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش می‌توان گفت هریک از چهار رسانه‌ی محل انتشار «نقدهای تجسمی»، رابطه معناداری با لحن، ساختار و رویکرد محتواییِ متون منتشرشده در این رسانه‌ها دارد.
