مقاله پژوهشی
احمد حیدری
چکیده
حجاری نقش برجسته‌های صخره‌ای از هزاره سوم ق.م در ایران رواج داشته است. در دوره ساسانی نقش برجسته‌ها از نظر فرم، ظرافت تراش، پرداختن به جزییات، ایجاد تزیین، نمایش موتیف‌های پوشاک و حتی به‌کار بردن نمادهای ایرانی و غیر ایرانی (یونانی)، از تمامی ادوار پیش از خود برتری و تنوع بیشتری می‌یابند. ایوان بزرگ تاق بستان دارای چهار صحنه با ...
بیشتر
حجاری نقش برجسته‌های صخره‌ای از هزاره سوم ق.م در ایران رواج داشته است. در دوره ساسانی نقش برجسته‌ها از نظر فرم، ظرافت تراش، پرداختن به جزییات، ایجاد تزیین، نمایش موتیف‌های پوشاک و حتی به‌کار بردن نمادهای ایرانی و غیر ایرانی (یونانی)، از تمامی ادوار پیش از خود برتری و تنوع بیشتری می‌یابند. ایوان بزرگ تاق بستان دارای چهار صحنه با مضامین تاج‌ستانی، صحنه رزم انفرادی پادشاه، صحنه شکار و موسیقی و ضیافت در فضای داخلی و نمای بیرونی آن است. بیشتر پژوهشگران معتقدند که تمامی نقوش ایوان بزرگ متعلق به دوره خسرو دوم پادشاه ساسانی است. این نوشته در پی پاسخ به این پرسش است که نقوش ایوان بزرگ دارای چه معانی و رموزی و کارکرد ایوان چه بوده و بعد چهارم چگونه در آن تصویر شده است؟ هدف از این پژوهش تحلیل مضامین و شناسایی رموز نگاره‌های ایوان بزرگ و ایجاد پیوند معنایی میان صحنه-های گوناگون این اثر است. یافته‌ها حاکی از آن است که ایوان بزرگ، گور نمادین خسرو دوم و نقوش آن بیانگر روایتی از چهار مرحله از زندگانی خسرو دوم در چهار صحنه مختلف می‌باشد؛ این مراحل صحنه‌هایی از تاج‌ستانی تا مرحله مرگ پادشاه است. با این تفسیر بُعد چهارم که تصویر نمودن زمان و حرکت و معنا در تصاویر می‌باشد، در ایوان بزرگ تاق بستان مشاهده میشود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و داده‌ها از طریق منابع کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده است.
مقاله پژوهشی
مرضیه حکمت؛ پروین پرتوی
چکیده
موزه ها به‌مثابه "مقصد" درادبیات گردشگری بهعنوان مکانی برای تعامل بازدیدکننده با آثار و مفاهیم شناخته شده و با رویکردی مخاطب محور ، به هدف شناخت دریافت بازدیدکنندگان، تجربه بازدید از موزه را در اولویت پژوهشی خود قرار داده اند. با گذشت دو دهه از شکل‌گیری دانش واژه تجربه بازدیدکننده موزه که صورت دانشی آن توسط جان فالک و لیندا دیرکینگ ...
بیشتر
موزه ها به‌مثابه "مقصد" درادبیات گردشگری بهعنوان مکانی برای تعامل بازدیدکننده با آثار و مفاهیم شناخته شده و با رویکردی مخاطب محور ، به هدف شناخت دریافت بازدیدکنندگان، تجربه بازدید از موزه را در اولویت پژوهشی خود قرار داده اند. با گذشت دو دهه از شکل‌گیری دانش واژه تجربه بازدیدکننده موزه که صورت دانشی آن توسط جان فالک و لیندا دیرکینگ مطرح شد، گسیختگی و ابهام در تبیین مؤلفه‌های اصلی و عوامل مؤثر در آن وجود دارد. در این مقاله با هدف تبیین مفهوم تجربه بازدیدکننده موزه، از روش اسنادی و مطالعه کتابخانه‌ای به‌منظور گردآوری داده‌ها استفاده شده است و با روش بازبینی سیستماتیک منابع و به شیوه فراترکیب، به تبارشناسی و تحلیل آرای نظریه‌پردازان برای شناخت تجربه بازدیدکننده موزه و شاخصه‌های آن، پرداخته است. با تحلیل این یافته‌ها چارچوب تحلیلی و مدل مفهومی تجربه بازدیدکننده موزه و عوامل شکل‌گیری و مقوله‌های آن ارائه شده است. عوامل شکل‌گیری در دو گروه درون فردی و برون فردی تقسیم و تحلیل‌شده‌اند. عوامل درون فردی شامل مجموعه‌ای دانش‌ها و تجربه‌های گذشته، علاقه‌ها و انتظارات است. عوامل برون فردی به سه دسته تقسیم میگردد: 1. عوامل فیزیکی-محیطی که دربردارنده عناصر فضایی و بصری که به حس بودن شخص در محیط وابستهاند، 2. عوامل اجتماعی و فرهنگی که دربرگیرنده متغیرهای همراهان و بافت فرهنگی است، 3. زمان بهعنوان بستر شکل‌گیری و ماندگاری تجربه بهعنوان متغیری مؤثر در نظر گرفته شده است.
مقاله پژوهشی
علیرضا شیخی؛ ساناز سیروس
چکیده
محراب‌های مسجد-مدرسه زوزن و مسجد فرومد از یادگارهای معماری عصر سلجوقی و ایلخانی است که به لحاظ ارزش تزیینات گچ‌بری و نوع نوشتار درخور توجه و قابل‌تأمل میباشند. شناخت شباهت‌ها و تفاوت‌های تزیینات و خوانش کتیبه محراب‌ها از اهداف مقاله حاضر بوده که با این سؤال آغاز میشود ساختار بصری کتیبه و آرایه در این دو محراب چیست؟ روش پژوهش ...
بیشتر
محراب‌های مسجد-مدرسه زوزن و مسجد فرومد از یادگارهای معماری عصر سلجوقی و ایلخانی است که به لحاظ ارزش تزیینات گچ‌بری و نوع نوشتار درخور توجه و قابل‌تأمل میباشند. شناخت شباهت‌ها و تفاوت‌های تزیینات و خوانش کتیبه محراب‌ها از اهداف مقاله حاضر بوده که با این سؤال آغاز میشود ساختار بصری کتیبه و آرایه در این دو محراب چیست؟ روش پژوهش توصیفی، تحلیلی و تاریخی و جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی است. متن کتیبههای محراب زوزن با آیاتی از سورههای مبارکه مائده و مؤمنون با خط تزیینی کوفی و محراب فرومد به آیاتی از سورههای مبارکه مریم، حج و بقره با خط کوفی تزیینی، ثلث و رقاع مزین گردیده است. یافته‌ها نشان میدهند ساختار و ترکیب‌بندی خط نگاره‌های محراب‌ها مشخصاً شاهد اصل هماهنگی در بستر کتیبههای محراب مسجد زوزن و تنوع در محراب مسجد فرومد می‌باشد. نگاره‌های محراب زوزن صرفاً تزیینی و در محراب فرومد در راستای هماهنگی با نوشتار است و فضای در اختیار هنرمندِ کتیبهنویس و طراح، با درایت استفاده گردیده و از منظر تناسبات طلایی مسجد فرومد از فضای بسیار پویاتری برخوردار است.
مقاله پژوهشی
ماهان ناجی
چکیده
گستردگی شاخههای محض و کاربردی هنر تصویری در جامعه کنونی و اهمیت این هنر در ایران از دیرباز تاکنون، نشانگر ضرورت بازشناسی ریشههای تصویری هنر ایران است. پژوهش کاربردی حاضر، با طرح این مسئله شکل گرفت که اصول و مبانی بصری تصویرنگاری در دوره پیش‌از‌تاریخ ایران چگونه بوده است. روش تحقیق، تحلیلی-تطبیقی و به بررسی موردی منطقه ...
بیشتر
گستردگی شاخههای محض و کاربردی هنر تصویری در جامعه کنونی و اهمیت این هنر در ایران از دیرباز تاکنون، نشانگر ضرورت بازشناسی ریشههای تصویری هنر ایران است. پژوهش کاربردی حاضر، با طرح این مسئله شکل گرفت که اصول و مبانی بصری تصویرنگاری در دوره پیش‌از‌تاریخ ایران چگونه بوده است. روش تحقیق، تحلیلی-تطبیقی و به بررسی موردی منطقه چغامیش از پهنه جنوب غربی فلات ایران، با استناد به تصاویر 354 سفالینه آن دوره، می‌پردازد. تحلیل هنر تصویری از منظر طراحی و با رویکردی فرمگرایانه با مطالعه منابع کتابخانه‌ای و مشاهده اشیا موزه‌ای صورت گرفته است و هدف پژوهش، دستیابی به شاخصه‌های تصویری خاص هر دوره و ویژگی‌های مشترک میان این ادوار است. نتایج، نشان می‌دهد که تراکم نقوش، ساختار ترکیب‌بندی، حاشیه‌پردازی، نقش‌مایه‌ها، عناصر و کیفیات بصری، معیارهای تمایز تصاویر هستند. در دوره عتیق، اغلب تصاویر از عناصر بصری به‌تنهایی و یا نقش‌مایه‌های هندسی ساده و تکراری در ترکیب‌بندی‌های ردیفی تشکیل‌شده‌اند. در دوره قدیم، ترکیب‌بندی‌های دایره‌ای، نقش‌مایه‌های هندسی پیچیده، نقوش گیاهی و جانوری انتزاعی در تصاویر دیده میشود و عناصر بصری، بهعنوان جداکننده یا مکمل نقش‌مایه‌ها، به کار گرفته می‌شوند. در دوره میانه، با ورود به عصر مسسنگی، تنوع و نوآوری افزایش‌یافته و تصاویری بدیع به وجود آورده است.
مقاله پژوهشی
مرضیه اله دادی؛ مرضیه رمضانی
چکیده
مطالعات نشان داده است که افراد مسن نسبت به دیگر گروه‌های سنی، بیشتر به بیماری‌های مزمن مبتلا شده و تحت درمان میباشند. دارو درمانی در افراد مسن رایج است. گوناگونی و تحولات معمول در شیوه زندگی افراد کهنسال نیز تأثیر عمده‌ای بر روش مصرف دارو در آنان دارد. مصرف دارو به ارتباط هرچه بیشتر و بهتر کاربر با دارو وابسته است. بسته‌بندی دارو ...
بیشتر
مطالعات نشان داده است که افراد مسن نسبت به دیگر گروه‌های سنی، بیشتر به بیماری‌های مزمن مبتلا شده و تحت درمان میباشند. دارو درمانی در افراد مسن رایج است. گوناگونی و تحولات معمول در شیوه زندگی افراد کهنسال نیز تأثیر عمده‌ای بر روش مصرف دارو در آنان دارد. مصرف دارو به ارتباط هرچه بیشتر و بهتر کاربر با دارو وابسته است. بسته‌بندی دارو یکی از مهم‌ترین عوامل محسوب میگردد که در این تعامل و ارتباط نقش تأثیرگذاری را بر عهده دارد. از اهداف این مطالعه، بررسی بسته‌بندی نگهدارنده دارو در بین افراد سالمند با استفاده از مهندسی کانسی و بهبود تعامل افراد سالمند با دارو است. از اینرو، ابتدا طبق روند مهندسی کانسی، تمامی محصولات مرتبط با موضوع مطالعه نگهدارنده دارو، جمع‌آوری شدند و با توجه به معیارهای طراحی تعاملی، چهار محصول از میان محصولات موجود در بازار برای تجزیه و تحلیل خواسته سالمندان انتخاب شدند. با استفاده از منابع مختلف، 75 واژه کانسی به دست آمد که با انتخاب 24 واژه کانسی بیان‌کننده ویژگی‌های موردنظر بسته‌بندی نگهدارنده دارو، پرسشنامهای به شیوه افتراق معنایی شکل گرفت. 21 نفر (خانم) از اعضای کانون سالمندان سرای محله شهرک قدس در منطقه دو شهر تهران، داوطلب انجام این پرسشنامه شدند. برای تحلیل اطلاعات حاصل از پرسشنامه از نرم‌افزار SPSS و ضریب همبستگی استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که صفت‌هایی با ضریب همبستگی نزدیک به هم از نظر معنایی نیز با هم در ارتباط هستند. یافته‌های این مطالعه می‌تواند به طراحی محصول با توجه به معیارهای تعیین‌شده کمک نماید.
مقاله پژوهشی
شهریار شکرپور؛ فریبا ازهری
چکیده
پیکره در آثار هنری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. امروزه روایتشناسی بهعنوان یک بحث میان‌رشتهای کارکرد خود را در حوزه‌های مختلف بسط داده است. آنچه قابل‌تأمل می‌نماید، نقش فیگور در روایت‌های متنی و نگارگری و ارتباط آنها با یکدیگر است. استفاده از نماد نیز روشی است که نگارگران ایرانی در راه رسیدن به آن معنای ...
بیشتر
پیکره در آثار هنری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. امروزه روایتشناسی بهعنوان یک بحث میان‌رشتهای کارکرد خود را در حوزه‌های مختلف بسط داده است. آنچه قابل‌تأمل می‌نماید، نقش فیگور در روایت‌های متنی و نگارگری و ارتباط آنها با یکدیگر است. استفاده از نماد نیز روشی است که نگارگران ایرانی در راه رسیدن به آن معنای والا از آن بهره برده‌اند. بسیاری از یافته‌های انسانی، به‌صورت شهودی، درک می‌شوند، این یافته‌ها، ورای صورت ظاهری به‌دست آمده‌اند. بنابراین، فیگور به بیانی برتر از ماده نیاز دارد. پژوهش پیرامون این بحث و مباحث فرعی به همراه تحلیل و توصیف تعدادی از آثار نگارگری ایرانی، از جنبه فیگورهایی که بحث روایت در آن لحاظ شده و استفاده از منابع کتابخانه‌ای، ضرورتی را برای درک مسئله روایت در نقاشی‌های فیگوراتیو ایرانی ایجاب می‌کند. در پژوهش حاضر، لزوم توجه به بیان‌های مختلف در بازگویی روایات و تأکید بر نقش فیگور بهعنوان یک عنصر مهم بیانی مورد توجه قرار گرفته است. هنرمندان نگارگری که راوی روایات بوده‌اند، با برخوردی آگاهانه چه در به‌کارگیری سلایق شخصی و علائم بیانی خاص خود و چه نحوۀ بازنمایی آن، در انطباق با روایات، آثار دقیق‌تر و سنجیده‌تری ارائه کرده‌اند.
