بررسی سیر تحول انگشتری ها در دوران سلجوقی، تیموری و صفوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه صنایع دستی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد رشتۀ تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

3 کارشناس ارشد هنر اسلامی. موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران

چکیده

هدف، شناخت ساختار بصری و محتوای انگشتری‌های دوره‌های سلجوقس، تیموری و صفوی به‌عنوان سه دوره درخشان در هنر فلزکاری است. بنابراین شیوه ساخت، فرم، تزیینات انگشتری‌ها چه سیر تحولی را پشت سر گذاشته است و چه محتوایی بر آنها حکاکی شده است؟ رویکرد تحقیق، کیفی و روش، توصیفی، تحلیلی و تطبیقی با تکیه ‌بر مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی است. یافته‌ها نشان دارد دوره سلجوقی را باید دوران نوآوری دانست. انگشتری‌ها از لحاظ طراحی، هندسی و تزئین فراوانی دارند . سنگ‌های عقیق، فیروزه، یاقوت ارغوانی، مروارید و لعل با برش‌های مدور، برجسته و گنبدی، آراستگی به انگشترهای این عصر بخشیده‌اند. عصر تیموری دوره گذار از سبک پرتکلف سلجوقی به عصر مدرن صفوی است . انگشتری در این دوره با ورود فرم‌های مختلفی چون قطره اشکی و ماری (اژدر) دچار دگرگونی شده و صنعت زینت‌سازی پیشرفت داشته است. در عصر صفوی به سبب حضور جواهرسازان اروپایی در دربار، زرگران با فنون رایج و سبک‌های زیورآلات اروپا آشنا شدند. کاربرد نگین فیروزه برای تزئین انگشتری‌ها بسیار رواج داشته است و نگین‌ها اغلب با مضامین شیعی ، اسامی ائمه معصومین با تأکید بر نام علی (ع) آراسته شده اند همچنین این دوره را باید اوج به‌کارگیری خطوط نسخ و نستعلیق در تزئینات انگشتری‌ها دانست.

کلیدواژه‌ها