مقایسه ارتباط‌پذیریِ نشانهای ملی دوره قاجار و جمهوری اسلامی ایران با توجه به نوع استعاره‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته ی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 عضو هیأت علمی، گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

10.30480/vaa.2024.4704.1818

چکیده

شناخت استعاره‌ها در میان هشت اصل سازمان‌دهنده به ادراک بصری مخاطبان از طریقِ بررسی مبدأ و مقصد استعاره‌، مفاهیم انتزاعی را برای آنان، ملموس و انتقال‌پذیرمی‌سازند. مسئله پژوهش، مقایسه چگونگی استفاده از استعاره‌ها در نشان‌های ملی دوره قاجار و جمهوری اسلامی و نحوه برقراری ارتباط آنها با مخاطبان به‌رغم بن‌مایه‌های فرهنگی، اهداف ملی و اغراض سیاسی متفاوت آنها است. از آن‌جاکه کشور ایران پس از انقلاب اسلامی، اصل توحید را در رکن حاکمیت به جای محوریت پادشاهی می‌نشاند، پژوهش پیش‌رو با روش توصیفی-تحلیلی، به ضرورت آشکار می‌کند که چگونه این تفاوتِ نگرش نسبت به دوره قاجار، در استفاده از استعاره‌ها برای القای بن‌مایه‌های فرهنگی، اهداف ملی و اغراض سیاسی در نشان‌های‌ ملی خود را نشان می‌دهد. چگونه با مخاطب خود ارتباط برقرار می‌کند. نتایج پژوهش حاکی از عملکرد متفاوت این دو دوره در به‌کارگیری نوع استعاره‌ها برای برقراری ارتباط است. نشان شیر و خورشید با تأیید نقش مرکزی شاه در سلطنت و تبعیت از معانی مورد انتظار در استعاره‌ها، تنش و تأمل کمتری را می‌طلبد. در نتیجه سریعتر ارتباط برقرار می‌کند. در نشان جمهوری اسلامی به علت حل مسئله ادراکی، تنش زیاد است، دیرتر با همه ارکان آن ارتباط برقرار می‌شود و تأمل بیشتری می‌طلبد. افزون‌براین، پژوهش پیش‌ رو تأیید می‌کند که هر چند واکنش زیباشناختی مخاطب پاسخی است به اصول جهانشمول سازمان‌دهنده به یک نشان اما تأکید بر استعاره بصری و معانی آنها درک نهایی آن‌را به تجربه، دانش و زمینه اجتماعی-فرهنگی آنها وابسته می‌کند و آن اصول جهانشمول در فرآیند درک استعاره‌ را به تعامل با فرهنگ و دوره‌های تاریخی یک تمدن وامی‌دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات