بررسی فرم و نقش بخورسوزهای فلزی دورة سلجوقی ناحیة خراسان در موزة رضا عباسی

 
هدف از انجام این پژوهش بررسی فرم و نقش بخورسوزهای فلزی دوره سلجوقی است تا از این رهگذر بتوان امکان احیای این اشیای فراموش‌شده را در دورۀ معاصر فراهم نمود. دراین‌بین مطالعه بخورسوزهای موزه رضا عباسی به‌عنوان یکی از مجموعه‌هایی که تقریباً بیشترین و باکیفیت‌ترین بخورسوزهای فلزی دورۀ سلجوقی را در بین موزه‌های داخلی دارا است، ضروری به نظر می‌رسد. اطلاعات این پژوهش توصیفی-تحلیلی از طریق مطالعات تطبیقی و استفاده از اطلاعات صاحب‌نظران به‌دست‌آمده است. با بررسی نمونه‌های موجود می‌توان گفت بخورسوزها در این پژوهش ازلحاظ فرم به چهار دسته گربه‌سان، پرنده‌سان، بخورسوزهای دسته‌دار و بخورسوز با کلاهک نیمه گنبدی تقسیم می‌شوند که دودسته اول در فرم بخورسوزها حضور چشمگیری دارند. نقوش بکار رفته بر روی بخورسوزها به شش گروه اصلی یعنی نقوش گیاهی، هندسی، حیوانی، انسانی، ترکیبی و عجیب‌الخلقه، خطوط و کتیبه‌ها و شبه خط‌ها و دو گروه غیر اصلی یعنی نقوش گیاهی، هندسی، حیوانی، انسانی، ترکیبی و عجیب‌الخلقه، خطوط و کتیبه‌ها و شبه خط‌ها و دو گروه غیر اصلی یعنی نقوش حاشیه‌ای و پرکننده تقسیم می‌شوند که نقوش هندسی، انسانی، پرندگان و حیواناتی نظیر خرگوش و استفاده از خط که در تزئین سایر اشیای این دوره نیز دیده می‌شود، بخش عمده‌ای از نقوش بخورسوزها را به خود اختصاص داده‌اند.