مناسبت میان زیبایی و انسانیت در اندیشۀ فلسفی فریدریش شیلر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فلسفه هنر، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران

2 فلسفۀ هنر، دانشگاه ماساچوست آمریکا

چکیده

یوهان کریستوف فریدریش فون شیلر، شاعر نمایشنامه‌نویس، نقدپرداز و نظریه‌پردازی است که توانست نظریه‌های خویش را در آثار ادبی‌اش به شهودی شاعرانه مبدل کند؛ و همچنین به‌زعم آثار ادبی خویش توانست در تنویر افکار و ارتقاء درک و شعور سیاسی مردم آلمان سهم بسزایی داشته باشد. او در طرح نظام استتیک خود باهدف غلبه بر «دوگانه انگاری» کانتی و زدن پلی میان ضرورت طبیعی و آزادی اخلاقی و نیز هماهنگ ساختن دو انگیزۀ حسی و عقلی و ایجاد وحدت که عمده‌ترین دغدغۀ فیلسوفان پس از کانت بود؛ آموزش زیباشناختی و هنر را تنها ابزار کارآمدی معرفی کرد که مصون از تحولات و تغییرپذیری‌های تاریخی و اجتماعی بوده و تنها به‌وسیلۀ آن‌ها می‌توان بر معضلات و مشکلات روان‌شناختی، اجتماعی و سیاسی غلبه کرد که به‌زعم مدرنیته و روشنگری برای انسان مدرن، پیش‌آمده‌اند. ازاین‌رو اصل توازن‌گرایی یکی از نکات برجسته در نظریه‌های اوست. او همچنین سعی کرد تا مجدداً قلمرو زیباشناسی را به سایر قلمرو تجربه‌های بشری نزدیک سازد. این مقاله به تبیین رابطۀ میان زیبایی و انسانیت در اندیشۀ شیلر اختصاص دارد که ادعا داشت انسان مدرن برای تحقق انسانیت و آزادی خویش به تجربۀ زیبا شناسانه و آموزشی زیباشناختی نیازارد.