مطالعه تطبیقی داستانِ جریان سیال ذهن و نقاشی کنشی آمریکا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استاد دانشکده هنرهای تجسمی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

داستانِ جریان سیال ذهن و نقاشی کنشی آمریکا دو جریانِ مهم ادبی و هنری ب هشمار می روند که هر دو
با اندکی تقدم و تأخر در اوج دورۀ مدرن رقم خورده اند. هدف این پژوهش، بررسی شباهت های روساختی
این دو جریان و کشف یک رابطۀ ژر فساختی )بینامتنی( میان آن ها است. مه مترین پرسش هایی که در این
بین وجود دارد عبارت اند از اینکه شباهت های ساختاری میان این دو جریان کدام است، این شبا هت ها در چه
چهارچوبی قابل مقایسه و جایگاه ذهن و کنش های ذهنی در این مقایسه کجاست؟ فرض اصلیِ این مقاله که از
روش تحلیلی-تفسیری استفاده می کند، وجود نوعی ارتباط بینامتنی میان نوعِ داستان و نقاشی یا دشده است
که هر دو در مرتبۀ نخست ریشه در رهیافت های روان شناختی مدرن دارند و در مرتبۀ بعد، پیامد رویدادهایی
چون ظهور سینما و باور های نوین دربارۀ ساختار ذهن ب هشمار می روند. آنچه در نهایت از کنکاش در رابطۀ
این دو جریان ب ه دست می آید، شباهت هایی بنیادین در کاربستِ مفاهیمی چون زبان، زمان و موضوع و
مواردی این چنینی است که با تأکید فراوان بر ذهن، رجوع به منازل مشترک روان شناختی، جابجایی سوژه
و اُبژه، ادبیات توصیفی مشترک و نقشِ مشابه نویسنده و نقاش در مقام یک میانجیِ بی مداخله برای ظهور
ذهنیت، خود را نشان می دهند.

کلیدواژه‌ها


آرچر، مایکل. (1394). هنر بعد از 1960م. ترجمۀ کتایون یوسفی. تهران: حرفه هنرمند.
آلن، گراهام. (1392). بینامتنیت. ترجمه پیام یزدانجو. تهران: مرکز.
آرناسن، ی.ه. (1367). تاریخ هنر نوین. ترجمه محمد‌تقی فرامرزی. تهران: نگاه و زرین.
ابوالقاسمی، محمد‌رضا. (1391). «دائوئیسم و نقاشی منظره چینی». مطالعاتتطبیقیهنر. (شماره‌ 3)، 34-19.
استیوارت، جی. آی. ام. (1395). جیمز جویس همراه با بخش 17 «اولیس». ترجمه منوچهر بدیعی. تهران: نیلوفر.
باطنی، محمد‌رضا. (1373). نگاهی تازه به دستور زبان. تهران: آگاه.
بیات، حسین. (1383). «زمان در داستان‌های جریان سیال ذهن». پژوهش‌های فرهنگی. (شماره 6)، 32-7.
بیات، حسین. (1394). «خطاهای رایج در شناخت شیوۀ جریان سیال ذهن (نقد 18 مقالۀ علمی-پژوهشی)»، نقد ادبی. (شماره 30)، 234-209.
حسینی، صالح. (1372). بررسی تطبیقی خشم و هیاهو و شازده احتجاب. تهران: نیلوفر.
جینز، جولیان. (1395). خاستگاه آگاهی در فروپاشی ذهن دو جایگاهی. ترجمه خسرو پارسا تهران: آگاه.
رفیعی­شهرکی، عاطفه. (1392). «بررسی عناصر کنشی در آثار نقاشی ضیاءالدین امامی و جکسون پولاک». پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه هنر اصفهان.
سمیع‌آذر، علیرضا. (1388). اوج و افول مدرنیسم. تهران: نظر.
سوانه، پیر. (1393). مبانی زیباشناسی. ترجمه محمد‌رضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی.
سید‌حسینی، رضا. (1381). مکتب‌های ادبی. ج2. تهران: نگاه.
شاملو، احمد. و ع. پاشایی. (1393). هایکو: شعر ژاپنی از آغاز تا امروز. تهران: چشمه.
کوندرا، میلان. (1393). هنر رمان. ترجمه پرویز همایون‌پور. تهران: قطره.
گات، بریس، و دومینک مک‌آیور لوپس. (1393). دانشنامۀ زیبایی‌شناسی. ترجمه گروه مترجمان. تهران: فرهنگستان هنر.
گاردنر، هلن. (1384). هنر در گذر زمان. ترجمه محمد‌تقی فرامرزی. تهران: آگه.
گامبریچ، ارنست. (1393). تاریخ هنر. ترجمۀ علی رامین. تهران: نشر نی.
گامبریچ، ارنست. (1388). تحولات ذوق هنری در غرب (گرایش به اصول هنرهای آغازین). ترجمه محمد‌تقی فرامرزی. تهران: فرهنگستان هنر.
گوتر، اران. (1395). فرهنگ زیباشناسی. ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی.
لاج، دیوید، و همکاران. (1394). نظریه‌های رمان. ترجمه حسین پاینده. تهران: نیلوفر.
لمبرت، رزمری. (1391). تاریخ هنر (سده‌ی بیستم). ترجمه حسن افشار. تهران: مرکز.
لوسی‌اسمیت، ادوارد. (1380). مفاهیم و رویکردها در آخرین جنبش‌های هنری قرن بیستم. ترجمه علیرضا سمیع‌آذر، تهران: نظر.
لینتن، نوربرت. (1395). هنر مدرن. ترجمۀ علی رامین. تهران: نشر نی.
میرصادقی،‌ جمال، و میمنت میرصادقی. (1377). واژه‌نامه هنر داستان‌نویسی (فرهنگ تفصیلی اصطلاح‌های ادبیات داستانی). تهران: مهناز.
ولک، رنه و اوستین وارن. (1390). نظریه ادبیات. ترجمه ضیاء موحد و پرویز مهاجر. تهران: نیلوفر.
ولک، رنه. (1389). تاریخ نقد جدید. ج5. ترجمه سعید ارباب‌شیرانی. تهران: نیلوفر.
وین‌پی، پومرلو. (1392). «ویلیام جیمز: زندگی، آرا و آثار». ترجمه مصطفی امیری. کتاب ماه فلسفه. (شماره 75)، 11-3.
هیرامایا، هاکوهو. (1378). روش نقاشی سُومی. ترجمه قاسم روبین، تهران: نشر نی.
Ackerman, Alan. (2011). Seeing Things: From Shakespeare to Pixar. Toronto: University of Toronto Press.
Alvarez-Ramirez, J. et al. (2016), “Fractal analysis of Jackson Pollock's painting evolution”. Chaos, Solitons & Fractals. (vol 35). 97-104.
Baldick, Chris. (2009). The Oxford Dictionary of Literary Terms (4 ed.). New York: Oxford University press.
Junker, Patricia.A. (2014). Modernism in the Pacific Northwest (The mythic and the mystical). Washington: University of Washington Press. 
Robertsom, Bryan. (1960). Jacson Pollock. New York: Harry n. abrams, inc.
Rosenberg, Harold. (1960). the tradition of the new. New York: horizon press.
Soussloff, Catherine M. (2004). “Jackson Pollock's Post-Ritual Performance: Memories Arrested in Space”. TDR Jornal. (vol 48), 60–78.
Steinberg, Erwin R. (1983). “The Stream of Consciousness Technique in the Novel: Simulating a Stream of Concurrencies”. SAGE Journal. (vol 2), 241-249.
Stevenson, Randall. (1992). Modernist Fiction: An Introduction. Lexington: University Press of Kentucky.
Taylor, Richard et al. (2002). “The Construction of Jackson Pollock's Fractal Drip Paintings”. Leonardo Journal. (vol 35), 203–207.