تحلیل عوامل مؤثر بر انتخاب قطع کتاب تصویری کودک و نوجوان بر اساس معیارهای ناشران در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، ارتباط تصویری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران

2 مربی، عضو هیات علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

تصور می‌شود که با کاهش میانگین مطالعه در سطح کشور و همچنین سیر نزولی زمان مطالعه، علاقه مردم به خواندن کتاب در آینده نیز کاهش پیداکرده و صنعت نشر را با یک چالش جدید روبرو نماید. تنوع رسانه‌های دیداری و شنیداری و ضعف فرهنگ مطالعه نیز از علل نزول فروش کتاب است. یکی از راه‌های ایجاد جذابیت جهت افزایش مطالعه، ایجاد تغییرات در ظاهر کتاب‌ها، بخصوص در بخش کودک و نوجوان است که باعث جذابیت بصری شده و از عادت‌زدگی دیداری جلوگیری می‌نماید. در این پژوهش یافتن عوامل مؤثر بر انتخاب قطع کتاب تصویری کودک و نوجوان، از دیدگاه ناشران به روش تحقیق کاربردی موردبررسی قرارگرفته سپس جمع‌آوری اطلاعات با دو روش کتابخانه‌ای و میدانی، با فیش‌برداری و پرسشنامه انجام‌گرفته است. به جهت ساخت پرسشنامه استاندارد جهت روایی آن از تکنیک دلفی فازی استفاده گردید تا متغیرهای مؤثر بر انتخاب قطع کتاب تصویری کودک و نوجوان به دست بیاید. برای بررسی متغیرها و یافتن موضوعات مهم در قطع کتاب تصویری، آزمون‌های آماری آزمون کولمگروف- اسمیرنوف و آزمون  tتک نمونه مستقل و آزمون فریدمن مورداستفاده قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که از دیدگاه  ناشران، مؤلفه‌های تأثیرگذار بر انتخاب قطع کتاب کودکان، به ترتیب، مدت‌زمان استفاده، شکل ظاهری، سبک بودن، کاربرد، هزینه‌های تولید، فضای داستان، تعداد صفحات و موضوع است. در تولید کتاب نوجوان، شاخص‌های مدت‌زمان استفاده، رنگ و طراحی، کاربرد، موضوع، هزینه‌های تولید و  تعداد صفحات در اولویت هستند.

کلیدواژه‌ها


اپستاین، جین. (1388). کار و کسب کتاب، گذشته، حال و آینده نشر؛ نیم‌قرن تجربه‌های ناشران بزرگ. ترجمه نازنین قائم‌مقام فراهانی. تهران: قدیانی.
احمدی، بابک. (1382). ساختار تاویل متن. تهران: مرکز.
ادیبی، فرزاد. (1380). «فرمالیسم در گرافیک امروز ایران». کتاب ماه هنر. (شماره 38-37)، 25- 24.
اصغر نژاد، حسین. (1380). «بررسی وضعیت کتاب و کتابخوانی در ایران». تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی. (شماره 40)، 13-6.
افشار مهاجر، کامران. (1389). «کاربرد گرافیک در کتاب‌های درسی دانشگاهی». پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی. (شماره 22)، 48-37.
آذرنگ، عبدالحسین. (1374). «بحران نشر کتاب در جهان سوم». رسانه. (شماره 21)، 35-32.
آذرنگ، عبدالحسین. (1378). شمه‌ای از کتاب، کتابخانه و نشر. تهران: کتابدار.
آذرنگ، عبدالحسین. (1388). شمه‌ای از انتشارات در ایران. تهران: کتابدار
 آمسترانگ، هلن. (1392). تئوری‌های طراحی گرافیک. ترجمه مرجان زاهدی. تهران: مشکی.
 بختیاری فرد، حمیدرضا. (1385). استاندارد گرافیک و چاپ. تهران: فخراکیا.
 بنیادی، نسرین. (1369). «صفحه‌آرایی پلی بین نویسنده و خواننده». رسانه. (شماره 1)، 48-46.
 بیانی، احمد. (1374). نگرش و روش در تحقیق. تهران: دنیای پژوهش.
حافظ نیا، محمدرضا. (1380). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
دروش، فرانسوا. (1383). «سطراندازی و صفحه‌آرایی». نامه بهارستان. (شماره 10-9)، 84- 65 .
راثی تهرانی، حبیب. (1387). «نقد بر کتاب جامعه‌شناسی مخاطب در حوزه فرهنگی و هنری». کتاب ماه علوم اجتماعی. (شماره 8)، 62–60.
رهبرنیا، زهرا. (1383). «پایگاه‌های ویژه تجزیه و تحلیل و نقد آثار ارتباط تصویری». هنرهای زیبا. (شماره 17)، 78-69.
سهرابی نصیرآبادی، مهین، و همکاران. (1392). «مقایسه رابطه دوسویه محصولات کاربردی و سبک زندگی (نمونه موردی: قیچی در سده‌های 12 و 13 ه.ق و دوره معاصر)». نامه هنرهای تجسمی و کاربردی. (شماره 12)، 127-107.
سید اخلاقی، مجید. (1385). «راه و رسم تعیین حروف و انتخاب قطع کتاب». جهان کتاب. (شماره 134-133)، 47–44.
صفاری، سمیرا. (1394). «آشنایی‌زدایی در قطع کتاب تصویری کودک و نوجوان». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. یزد: دانشگاه آزاد اسلامی.
عفراوی، بهرام. (1384). آنچه طراحان گرافیک و ناظران چاپ می‌دانند. تهران: سی بال هنر.
کارگرشورکی، هدایت. (1382). مروری بر مبانی و کاربرد روش تحقیق برای مدیران. یزد: مهاجر.
گارتون، آوارد. (1377). سیاست ملی کتاب: راهنمای توسعه کتاب و کتابخوانی. ترجمه محمدجعفر پوینده. تهران: کارنامه.
گاردنر، هلن. (1387). هنر در گذر زمان. ترجمه محمدتقی فرامرزی. تهران: آگاه.
مطلبی، داریوش. (1387). «سیمای نشر کتاب در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی». کتاب ماه کلیات. (شماره 134)، 97-88.
میرزایی، ناصر. (1381). «کاغذ، مهم‌ترین نیاز در صنعت نشر». کتاب ماه کلیات. (شماره 52-51)، 36-33.
نظربلند، آزاده. (1382). «بررسی تطبیقی وضعیت نشر کتاب در ایران طی برنامه‌های دوم و سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 1377. «متن کامل ضوابط چاپ و نشر کتاب‌های کودکان و نوجوانان». پژوهش‌نامه ادبیات کودک و نوجوان. (شماره 14)، 16-8.
هتلاک، آلن. (1368). برنامه‌ریزی تلویزیون آموزشی. ترجمه محبوبه مهاجر. تهران: سروش.
Cawkell, Tony. (2003). Encyclopedia of Library and Information Science. Vol 2. New York: Marcel Dekker.
Ingarden, Roman. (1973). The cognition of the literary work of art. Evanston: Northwestern University Press.