نقش رویکرد آشنایی‌زدایی از نشانه‌های تصویری در تقویت اثرگذاری پیام سلامت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه ارتباط تصویری، مؤسسه آموزش عالی آپادانا، شیراز، ایران

2 استادیار گروه کامپیوتر و فن آوری اطلاعات ، واحد شیراز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، شیراز ، ایران

چکیده

طراحی پیام‌های سلامت، مبحثی میان‌رشته‌ای است که وجهی از گستره وسیع آن به ایجاد هماهنگی میان حوزه ارتباطات سلامت و ابزارهای اطلاع‌رسان ارتباطی در انتقال پیام می‌پردازد. در این میان، نشانه‌های تصویری در رسالت رسانه‌ای خویش، نقشی اساسی در انتقال پیام داشته و در راستای ارائه محتوای آموزشی، اقناعی و آگاهی‌بخش، همواره ارتباطی مؤثر با سلامت رفتار و نگرش مخاطب برقرار می‌سازند. این پژوهش سعی دارد به واسطه بیگانه‌سازی نشانه‌های تصویری معمول و معانی آشنا آنچه را که در ذهن و رفتار افراد جامعه به عادت‌انگاری تبدیل شده را به نحوی اثربخش تغییر دهد. هدف، تحلیل چگونگی دگرگون‌سازی نشانه‌ها در ساحت‌های متمایز تصویری و مفهومی و بررسی ارتباط آنها با انواع ادراک عینی و ذهنی(عقلی و خیالی) است که میزان اثرگذاری آن بر تفکر، احساس و کنش افراد را نیز تبیین می‌نماید. لذا پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر تحقیقات کمی و میدانی، اثرات آن بر تقویت سلامت افراد بررسی می‌گردد. یافته‌ها حاکی از آن است که آشنایی‌زدایی شکل نشانه، موقعیت و کارویژه نشانه، رابطه معنادار مثبت و اثر غیرمستقیم بر تقویت پیام سلامت دارد. همچنین آشنایی‌زدایی نشانه با نقش میانجی ادراک ذهنی و عینی دارای رابطه معنادار مثبت و اثر مستقیم بر تقویت پیام سلامت است.

کلیدواژه‌ها


احمدى، بابک‌. (1370). ساختاروتأویلمتن. تهران: مرکز.
احمدی، بابک. (1371). از نشانه‌های تصویری تا متن. تهران: مرکز.
ارشد ریاحی، علی، و صفیه واسعی. (1390). «‌ارتباط مراتب وجود با مراتب ادراک از نظر ملاصدرا». مطالعاتاسلامی. (شماره 86)‌، 45-9.
آرنهایم، رودلف. (1396). هنر و ادراک بصری؛ روانشناسی چشم خلاق. ترجمه مجید اخگر. تهران: سمت.
آسابرگر، آرتور. ‌(1387). روش‌های تحلیل رسانه‌ها. ترجمه ‌پرویز اجلالی، ‌تهران: ‌دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
بابایی، نعمت اله. (1386). «روش‌های مؤثر آگاه‌سازی در حوزه سلامت».‌ پژوهش‌های ارتباطی (پژوهش و سنجش). (شماره 49)، 49-29.
بدری‌نیا، رحمان. (1392). «تأثیر رسانه‌ها بر سلامت روانی جامعه (رابطه رسانه‌ها و سلامت روانی)». کنگره بین‌المللی جامع روانشناسی ایران. (شماره 1)، 14-1.
پریکن، مارید. (1396). مبانی خلاقیت در تبلیغات. ترجمه کامیار شیروانی‌مقدم، تهران: سیته.
جلالی، محمدرضا، و نیما ورامینی. (1393). جستارهای تصویری در روان‌شناسی. تهران: فرهنگسرای میردشتی.
چندلر، دانیال. ‌(1387). مبانی نشانه‌شناسی. ترجمه مهدی پارسا،‌ تهران:‌ سوره‌مهر.
خاتمی، محمود. (1387). گفتارهایی در پدیدارشناسی هنر. تهران: فرهنگستان هنر.
خانیکی، هادی، و حبیب راثی‌تهرانی. (1390). «نگرش مخاطبان درباره تأثیر پیام‌های سلامت تلویزیون». مطالعات فرهنگ و ارتباطات. (شماره 15)، 187-‌151.
مجتبی، رضوی‌طوسی، و همکاران. (1392). «برساخت پیام‌های سلامت و پزشکی در رسانه و تأثیر آن بر آگاهی مردم». اخلاق زیستی. (شماره 8)، 77-44.
سجودی، فرزان. ‌(1393). نشانه‌شناسی کاربردی. ‌تهران: علم.
سلدن، رامان، و پ ویدسون. (1377). راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمه عباس مخبر. تهران: طرح نو.
شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم. (1378). الاسفارالاربعه. تهران: دارالمعارف الاسلامیه.
صفاری‌نیا، مجید. (1393). «مؤلفه‌های اجتماعی روانشناسی سلامت در ایران». روانشناسی سلامت.(شماره 3)، 119-‌101.
ضیمران، محمد. ‌(1383). درآمدی بر نشانه‌شناسی هنر.‌ تهران:‌ قصه.
عابدی، علی. ‌(1394). گرافیک؛ تجزیه تحلیل نقد.‌ تهران:‌ اختران.
علاءالدینی، زهره، و همکاران. (1397). «تأثیر القاء همدلی شناختی و عاطفی بر رفتارهای آشکار تعارض در زوجین و ادراک آن‌ها از نتیجه تعارض». روانشناسی معاصر. (شماره 13)، 139-‌130.
معتمدنژاد، کاظم. (1390). وسایل ارتباط‌جمعی. تهران: دانشکده علوم ارتباطات.
مک‌کوایل، دنیس. (1385). درآمدی بر نظریه ارتباط‌جمعی. ترجمه پرویز اجلالی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیق رسانه‌ها.
نیرومند، محمدحسین. ‌(1396). دستورالعمل‌های رنه ماگریت به فیل آبی برای ایده‌یابی. ‌ج2. ‌تهران:‌ فرهنگسرای میردشتی.
نیرومند، محمدحسین. ‌(1396). دستورالعمل‌های فیل آبی برای ایده‌یابی: دستورالعمل‌های ایده‌یابی و پرورش آن. ‌تهران:‌ فرهنگسرای میردشتی.
ورامینی، نیما. (1390). تفکر خلاق در گرافیک. تهران: فرهنگسرای میردشتی.
Bryant, J. and Zillman, D. (1994). Media effects: Advances in theoryand research. Mahwah, NJ: Erlbaum.
Bussmann, Hadumod. (2006). Routledge Dictionary of Language andLinguistics. Translated and edited by Gregory Trauth and Kerstin Kazzazi. London and New York: Routledge.
Defleur, M. and S. Ball-Rokeach. (1982). Theories of Mass Communication. New York: Longman.
Effeer, R. (2002) Health and media principles and practies for health promotion. London: Mac Grav Hill rosseville.
Green, M. C., & Brock, T. C. (2000). “The role of transportation in the persuasiveness of public_narratives”. Journal of Personality and Social Psychology. (Vol 79), 701–721.
Hiebert.R.Elden. (1975). Mass Media an Introducton to Modern Communication. New York: David Mckay Co.
Mcquall, Denis (1987). Communication Aspects of Modern Sociology.New York, Longman, Inc.
Pekrun R. (2006). “The Control-Value Theory of Achievement Emotions: Assumptions, Corollaries, and Implications for Educational Research and Practice”. Edu Psych Rev. (vol 18), 315–341.
Salmon, C., & Atkin, C. (2003). “Using Media Campaigns for Health Promotion”. In T. Thompson & A.M. Dorsey etal (Eds.), Handbook of Health Communication (2008). (1st ed., pp. 449-472). Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
Saussure, Ferdinand. (1983). Course in General Listinguistics. Trans, Roy Harris. London: Duckworth.
Shklovsky, Viktor. (1998). Art as Technique, Literary Theory: An Anthology. Malden: Blackwell.
Strazny, Philipp. ed. (2005). Encyclopedia of linguistics. (Vol 1). New York & Oxon: Fitzroy Dearborn.
Viswanath, K. (2008). “Health Communication”. The International Encyclopediaof_Communication. New York: Blackwell Pub Ltd.
URL1: WWW. Pinterest.com