صورت بندی نقد هنرهای تجسمی در دهه 1390 ه.ش. در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه موزه و گردشگری، دانشکده پژوهش‌های عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد گرافیک، دانشکده هنر، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

چکیده

بسیاری از پژوهشگران، همه انواع نوشته‌های انتقادی و پژوهشی را تحت عنوان «نقد هنری» یا «نقد تجسمی» در نظر میگیرند. مقاله حاضر بر اساس چنین تعریفی از نقد، به صورتبندی «نقد هنرهای تجسمی» در مطبوعات ایران در دهه 1390 شمسی پرداخته است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد، چهار رسانه‌ متفاوت برای انتشار نقدها وجود دارد که شامل 1 - نشریات دانشگاهی 2- نشریات تخصصی 3- مطبوعات و 4- فضای مجازی است. هدف اصلی پژوهش حاضر، یافتن مهم‌ترین ویژگی‌ها و مؤلفه‌های «نقد تجسمی» در هریک از چهار محمل فوق و مقایسه آنهاست. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که متون منتشرشده در رسانه‌های مذکور در دوره مورد مطالعه بر اساس ساختار، فرم، لحن و رویکردهای محتوایی، چگونه صورت‌بندی میشود. برای دستیابی به هدف مزبور از ابزار کدگذاری ساختاری به‌مثابه روشی برای مقوله‌بندی و تحلیل داده‌های کیفی استفاده شده است. جامعه آماری و انتخاب نمونه‌ها نیز به شیوه نمونه‌گیری هدفمند از میان نشریات دانشگاهی هنر، نشریات تخصصی، نشریات عمومی و فضای مجازی یا شبکه‌های اجتماعی آنلاین گردآوری شده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش می‌توان گفت هریک از چهار رسانه‌ی محل انتشار «نقدهای تجسمی»، رابطه معناداری با لحن، ساختار و رویکرد محتواییِ متون منتشرشده در این رسانه‌ها دارد.

کلیدواژه‌ها



آیتاللهی، حبیباهلل. )1387 .)شیوههای مختلف نقد هنری. تهران: سوره مهر.
احمدی، احمدرضا. )1389« .)دریایی بیانتهاست که پایان ندارد«. روزنامه شرق. )شماره 1027 ،)20.
آغداشلو، آیدین. )1389« .)همیشه جدی و بسیار تنها«. روزنامه شرق. )شماره 1024 ،)20.
الکینــز، جیمــز. )1398 .)بــر ســر نقــد هنــری چــه آمــد؟ ج1 .ترجمــه مهســا فرهادیکیــا. تهــران: حرفــه 
نویســنده.
باباییفــاح، هــادی. )1395 .)آسیبشناســی کیفــی و محتوایــی نقدهــا پیرامــون نمایشــگاههای مربــوط 
بــه هنرهــای تجســمی در نشــریات تخصصــی و نیمــه تخصصــی ایــران در ســال 1393 .تهــران: 
پژوهشــگاه فرهنــگ، هنــر، ارتباطــات.
براتی، پرویز. )1391« .)غافل نبودهام از زمانه خود«. روزنامه شرق. )شماره 1541 ،)9.
باغبــان، ســجاد. )1394« .)نقــد تجســمی در ایــران؛ درآمــدی بــر جغرافیــای نقــد تجســمی«. هنرهــای 
تجســمی تندیــس. )شــماره 313 ،)9.
پاکباز، رویین. )1394« .)محصص: هنرمند تکرو«. حرفه هنرمند. )شماره 54 ،)89.
حامــدی، محمد‌حســن. )1391« .)یــک نــام و ســه خیال-بــرای پرویــز کالنتــری«. هنرهــای تجســمی 
تندیــس. )شــماره 221 ،)13.
خورشــیدیان، رائیــکا، و حیــدر زاهــدی. )1395« .)مکتــب ســقاخانه: نگاهــی پسااســتعماری یــا 
شرقشناشناســانه؟«. بــاغ نظــر. )شــماره 53 ،)52-41.
دبیری، بهرام. )1387« .)وهم سبز آب دریاها«. هنرهای تجسمی تندیس. )شماره 126 ،)12.
دهباشی، علی. )1387« .)محصص و دوران معاصر«. هنرهای تجسمی تندیس. )شماره 126 ،)12.
دارابــی، هلیــا. )1394« .)رویکردهــا و الگوهــا در نقــد هنــر بصــری: پژوهشــی در فرانقــد آموزشــی«. 
پایاننامــه دکتــری. دانشــگاه هنــر تهــران، دانشــکده هنرهــای کاربــردی.
دارابــی، هلیــا. )1394« .)معرفــی الگوهایــی بــرای آمــوزش دانشــگاهی نقــد هنــر تجســمی«. مطالعــات 
تطبیقــی هنــر. )شــماره 10 ،)50-35.
رسـتمی، افسـانه. )1394« .)نفـی و سـکوت بهجـای نقـد گفتوگومنـد بـا مـروری بـر محتـوای نقـد در 
نشـریات تخصصـی هنـر«. هنرهـای تجسـمی تندیـس. )شـماره 313 ،)14.
روانجـو، احمـد، و محمـد صمـدیراد. )1397« .)بررسـی تأثیـر پیدایـش نفـت بـر نقاشـان نوگـرای ایـران 
)1319-1359 .»)مبانـی نظـری هنرهـای تجسـمی. )شـماره 5 ،)49-33.
رهبرنیـا، زهـرا؛ کشـمیری، مریـم. )1396« .)خوانشـی پسـامدرنی آثـار هنـری بـر اسـاس آرای فردریـک 
جیمســون بــا تمرکــز بــر مجموعــه هیــچ پرویــز تناولــی )دهههــای 1340-1380ش(«. کیمیــای هنــر. 
)شــماره 23 ،)98-85.
ســاجدی، طهمــورث. )1386« .)روالن بــارت و ســیر تحــول نقــد نــو در فرانســه«. مجموعــه مقــاالت 
هماندیشــیهای بــارت و دریــدا. بهکوشــش امیرعلــی نجومیــان. تهــران: فرهنگســتان هنــر، 47 -64.
سـالدنا، جانـی. )1395 .)راهنمـای کدگـذاری بـرای پژوهشـگران کیفـی. ترجمـه عبـداهلل گیویـان. تهـران: 
علمـی و فرهنگـی.
شــروقی، علــی. )1397« .)جنــون نقــد در دفــاع از نقــد ژورنالیســتی بــا نگاهــی بــه کتــاب ســینه فیلیــاو 
تاریــخ«. روزنامــه شــرق. )شــماره 3130 ،)9. 
صابـر، زینـب، و نـادر شـایگانفر. )1394« .)تجلیـل بازنمایـی سـاحل در اشـعار نیمـا یوشـیج و مقایسـه 
آن بـا آثـار بهمـن محصـص«. مطالعـات تطبیقـی هنـر. )شـماره 9 ،)103-95.
فکوهی، ناصر. )1395« .)برای پرویزی که خواهد بود«. روزنامه شرق. )شماره 93500.)
قرهباغی، علیاصغر )1391 .)هنر نقد هنری. تهران: سوره مهر.
کارول، نوئل. )1398 .)درباره نقد. ترجمه صالح طباطبایی، تهران: نشر نی.
گنجی، حسین. )1399« .)پزشکنیا، آموزگار بی شاگرد«. روزنامه شرق. )شماره 3776 ،)6.
ماهر، حسین. )1388« .)باور مشترک«. هنرهای تجسمی تندیس. )شماره 170 ،)7.
منتظمی، مراد. )1394« .)بهمن محصص در موج سیاه تاریخ«. حرفه هنرمند. )شماره 54 ،)97.
نظری، شهروز. )1398« .)بهمن محصص که بود«. مجله اینترنتی آراد مگ.
نوروزیطلـب، علیرضـا. )1389« .)جسـتاری در شـکل شناسـی اثـر هنـری و دریافـت معنـا«. بـاغ نظـر.
)شـماره 14 ،)84-70.
روزنامه اعتماد. )شماره 43159( ،)21/02/1395 )43159/print/main/fa/ir.etemadnewspaper.www.
»هوشــنگ پزشــکنیا، نقــاش چهرههــا و اقلیــم مــردم«. )05/05/1398 .)مجلــه هنرهــای تجســمی آوام
70671/com.avammag://https/
رمضانی، جاوید. »پرویز تناولی در میان دو جهان«. )02/01/1398 ،)آوام مگ. 67351/com.avammag://https/
پزشـکنیا آغازکننـده نقاشـیخط/ هنرمنـدی کـه شـبیه بـه مودلیانـی بـود. هنـر آنالیـن. )24/08/1391،)
ir.honaronline.www
بهپور، باوند. »بهمن محصص«. خرداد 93 .متن و تصویر. com.behpoor.reviews:/https
جعفرپور، زهرا. »بهمن محصص«. اسفند 92 .متن و تصویر. com.behpoor.reviews:/https
منوچهــر یکتایــی هنرمنــدی کــه صادقانــه ایرانــی بــود. مجلــه هنرهــای تجســمی آوام، )29/08/1398 .)
73134/com.avammag://https/
art_artist_Iranian: Instagarm
magazine_circle: Ins