سرو آزاد در فرهنگ ادبی و تصویری ایران، از جایگاه اقناعی تری نسبت به گونه های دیگر این درخت همچون سرو ناز، سرو سهی و سرو خمیده، برخوردار است. این نقش مایه، در تزئینات معماری سنتی شهر یزد، به خصوص در شیوه ای از گچ بری های رایج در دورة قاجار این شهر، موسوم به شیر و شکری، که سطح گچ دارای ضخامت اندکی است، نمود چشمگیرتری دارد. لذا نگارندگان در این مقاله، هدف اصلی خود را بر شناخت اجزاء تزئینی این نقش مایه در گچ بری های مذکور متمرکز ساخته و کوشیده اند ضمن برشمردن ویژگی‌های آئینی و ادبی این درخت در فرهنگ ایران از منظر تاریخی، به سوالاتی پیرامون چگونگی روند تکامل، منشأ مفاهیم و تنوع این نقش مایه، با تکیه بر منابع میدانی و کتابخانه ای و به روش توصیفی- تحلیلی، پاسخ دهند. نتیجة این مقاله نشان داد، سرو آزاد به سه شکل سرو و انگارة کوه، سرو روییده از گلدان و سرو با هرم پایه شاخی، با مفهوم اصلی نگاهبانی و پاسداری در گچ بری های مذکور نمود می یابد، به گونه ای که می توان پیوستگی معنایی و تصویری آن ها را با نقوش مهر ها و سفال های هزاره های پیش از میلاد، تا صنایع دستی و تزئینات معماری ازمنة اخیر، مشاهده کرد. نقوش تزئینی در این نمونه ها، ضمن انطباق با نقوش قالی و کاشی، به سه دستة خط نگاره، نقوش گیاهی و حیوانی تقسیم می شوند. بنیاد نقوش در این نمونه ها اسلیمی است که با نقوش ختایی و حیوانی ترکیب شده اند.
بهداد, حمید, & جوانی, اصغر. (1400). بررسی کاربرد نقش مایة سروآزاد در گچ بری های شیر و شکری ابنیة دورة قاجار یزد. نامه هنرهای تجسمی و کاربردی, 14(33), -. doi: 10.30480/vaa.2021.3517.1580
MLA
حمید بهداد; اصغر جوانی. "بررسی کاربرد نقش مایة سروآزاد در گچ بری های شیر و شکری ابنیة دورة قاجار یزد". نامه هنرهای تجسمی و کاربردی, 14, 33, 1400, -. doi: 10.30480/vaa.2021.3517.1580
HARVARD
بهداد, حمید, جوانی, اصغر. (1400). 'بررسی کاربرد نقش مایة سروآزاد در گچ بری های شیر و شکری ابنیة دورة قاجار یزد', نامه هنرهای تجسمی و کاربردی, 14(33), pp. -. doi: 10.30480/vaa.2021.3517.1580
VANCOUVER
بهداد, حمید, جوانی, اصغر. بررسی کاربرد نقش مایة سروآزاد در گچ بری های شیر و شکری ابنیة دورة قاجار یزد. نامه هنرهای تجسمی و کاربردی, 1400; 14(33): -. doi: 10.30480/vaa.2021.3517.1580
)