مفاهیم «اگزیستانس » و« نیستی» در نظریۀ ضمیرناآگاه لکان و بازتاب آن در آثار هنرمندان معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد نقاشی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.30480/vaa.2021.3010.1489

چکیده

امروزه آثار هنری معاصر بیش از گذشته راه را برای تحلیل های روانکاوانه می گشایند. در این میان نظریه ضمیر ناآگاه ژاک لکان، روانکاو فرانسوی در حوزه های مختلف میان رشته ای اهمیت یافته و در تحلیل بسیاری از آثار هنری به کار گرفته شده است. در نظر او ماهیت ضمیر ناآگاه در نظام گفتار با مفاهیم «اگزیستانس» و «نیستی» گره خورده است. او ضمیر ناآگاه را در ساحت نمادین و در خصلت های گفتاری مانند گسست، پراکندگی، ارجاع دهی، مرکزگریزی، سوراخ، شکاف، تهی بودگی دنبال می کند. بدین ترتیب، سوال اصلی مطرح در این پژوهش این است که چگونه آثار هنری می توانند نظریه لکانی در مورد ماهیت ضمیر ناآگاه در گفتار را براساس «اگزیستانس» و «نیستی» بازتاب دهند. در این مسیر لازم بود آثاری از هنرمندان دهه 1960 به بعد که با این دیدگاه انطباق دارند انتخاب شوند و از اسناد متنی در کنار تصویری استفاده شود. نتیجه این پژوهش علاوه بر طرح نمونه هایی از آثار هنرمندان معاصر با گرایش های متنوع که منطبق با خصلت‌های برآمده از دستگاه روانکاوی لکانی در مورد ضمیر ناآگاه است، الگویی را بر این مبنا برای بررسی بسیاری از آثار هنری معاصر دیگر ارائه می دهد.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار