مقاله پژوهشی
هنرهای تجسمی و کاربردی
محمد مدهوشیان نژاد
چکیده
هنرمندان نجار در طی دوران اسلامی ایران، کارهای کمنظیری را خلق نمودهاند. از جمله مناطقی که ظرفیت بالایی در تولید و ارائه این دست از آثار تاریخی را دارا بوده است، خطه شمال کشور خصوصاً استان مازندران است، بهطوری که در قرون 9 و 10 هجری قمری به واسطه اعتقادات دینی و حمایتهای حکام مرعشی، ساخت این دسته از آثار (در و صندوق قبر چوبی) نیز ...
بیشتر
هنرمندان نجار در طی دوران اسلامی ایران، کارهای کمنظیری را خلق نمودهاند. از جمله مناطقی که ظرفیت بالایی در تولید و ارائه این دست از آثار تاریخی را دارا بوده است، خطه شمال کشور خصوصاً استان مازندران است، بهطوری که در قرون 9 و 10 هجری قمری به واسطه اعتقادات دینی و حمایتهای حکام مرعشی، ساخت این دسته از آثار (در و صندوق قبر چوبی) نیز فزونی یافت. علاوهبر پراکندگی و برخوردهای موردی در تحقیقات علمی، تعدد بالای این اساتید در مقایسه با جغرافیای منطقه تبرستان (مازندران کنونی) سبب گشته تا در پژوهش حاضر، به ردیابی و تبارشناسی خاندان نجار پرداخته شود. بدین ترتیب هدف از نگارش این تحقیق، نسل شناسی خاندان نجار قرون 9 و 10 ه.ق در تبرستان میباشد. بر این بنیان سوالات تحقیق بدین شرح است: تداوم هنری ساخت آثار چوبی در خاندانهای نجار مازندران در سده 9 و 10 هجری چگونه است؟ و شاخص ترین خاندانهای هنری نجاران مازندران در سده9 و 10 هجری کدامند؟تحقیق حاضر با رویکرد کمی و روش تحلیلی و توصیفی همچنین تطبیق نمونهها بر اساس آثار ثبت شده در متون علمی، صورت پذیرفته است. نتایج تحقیق نشان داد سه خانواده، نجار در مازندران مشغول به فعالیت بودهاند.هنرمندان نجار در طی دوران اسلامی ایران، کارهای کمنظیری را خلق نمودهاند. از جمله مناطقی که ظرفیت بالایی در تولید و ارائه این دست از آثار تاریخی را دارا بوده است، خطه شمال کشور خصوصاً استان مازندران است، بهطوری که در قرون 9 و 10 هجری قمری به واسطه اعتقادات دینی و حمایتهای حکام مرعشی، ساخت این دسته از آثار (در و صندوق قبر چوبی) نیز فزونی یافت.
مقاله پژوهشی
کامران سپهران؛ داوود رنجبران؛ رویا ظریفیان صالح مکرم
چکیده
بنیانهای نظری هنرهای تزئینی در سده نوزدهم و در آراء کسانی نظیر اوون جونز که نشانههای فرهنگی را همچون نشانه-های طبیعی عام و بیزمان و ماهیت نقوش تزئینی را زبان شکل و رنگ مطلق می انگاشتند، پایه ریزی شد. نظریه تزیینی پوپ نیز اگر چه زیبایی هنر ایرانی را در نقش و طرح آن خلاصه میکند اما واژگانی نظیر Ornamental و Decorative را در توصیف خصلت تزئینی ...
بیشتر
بنیانهای نظری هنرهای تزئینی در سده نوزدهم و در آراء کسانی نظیر اوون جونز که نشانههای فرهنگی را همچون نشانه-های طبیعی عام و بیزمان و ماهیت نقوش تزئینی را زبان شکل و رنگ مطلق می انگاشتند، پایه ریزی شد. نظریه تزیینی پوپ نیز اگر چه زیبایی هنر ایرانی را در نقش و طرح آن خلاصه میکند اما واژگانی نظیر Ornamental و Decorative را در توصیف خصلت تزئینی هنر ایرانی ناکارآمد میداند. این نوشتار که پژوهشی تحلیلی و توصیفی است و دادههای کیفی آن به شیوه کتابخانه ای داده اندوزی شده با هدف مطالعه ویژگی تزئینی هنر ایرانی از منظر پوپ سامان یافته و در پی پاسخگویی به این پرسش است که چه وجه تمایزی میان تعریف هنر تزئینی در غرب و خصلت تزئینی هنر ایرانی از منظر پوپ وجود دارد؟ نتایج نشان می دهد پوپ متأثر از دیدگاه سنتگرایان، خصلت تزئینی هنر ایرانی را چه از منظر الگوهای زینتی و چه از وجه تکنیکی و فرآیندی، مجموعهای معنادار و برآمده از فردیت هنر ایرانی میداند نه الگوهایی قابل اخذ و عام و نشانههایی بیمعنا. لذا ضمن معادلسازی ایده فرم دلالتگر فرمالیستها با آرمانهای تزئینی هنر ایرانی، صورت ناب را به عنوان وجه معنایی خصلت تزیینی هنر ایرانی معرفی می کند.
مقاله پژوهشی
حاتم شیرنژادی؛ صمد نجارپورجباری؛ جلیل جوکار
چکیده
منبر بهعنوان یکی از وسایل کاربردی، معنوی و زیباشناسانه، همواره در دوران اسلامی همچون دوره صفوی از جایگاه ویژهای برخوردار بوده تا جایی که یکی از شاهکارهای هنر اسلامی، تزئینات ماهرانه منابر است. دراینبین علاوه بر منابر موجود در مساجد، در نگارگری این دوره نیز منبر به نحو بارزی نقش شده است که شاید بتوان آن را وابسته به انعکاس واقعیات ...
بیشتر
منبر بهعنوان یکی از وسایل کاربردی، معنوی و زیباشناسانه، همواره در دوران اسلامی همچون دوره صفوی از جایگاه ویژهای برخوردار بوده تا جایی که یکی از شاهکارهای هنر اسلامی، تزئینات ماهرانه منابر است. دراینبین علاوه بر منابر موجود در مساجد، در نگارگری این دوره نیز منبر به نحو بارزی نقش شده است که شاید بتوان آن را وابسته به انعکاس واقعیات عینی در این هنر قلمداد کرد. لذا هدف از پژوهش حاضر شناخت و تطبیق ویژگیهای فرمی منابر دوره صفویه در دو حوزه نگارگری و منابر تاریخی مساجد اصفهان، بهعنوان یکی از شهرهای شاخص این دوره است تا از این رهگذر تأثیرپذیری منبر در نگارگری از جهان واقعی بیشتر موردتوجه قرار گیرد. سؤال اصلی عبارت است از: منبر در نگارههای دوره صفویه و در مساجد اصفهان چه ویژگیهای فرمی دارد؟ روش پژوهش توصیفی_تحلیلی و تطبیقی بوده و مطالب به شیوه کتابخانهای، اینترنتی و میدانی گردآوری شده است. روش تجزیهوتحلیل دادهها کیفی بوده و نمونهگیری نیز بهصورت هدفمند است. حاصل آنکه نگارگران به حالت و فرم کلی (فرم آشکار) منابر مساجد در مقایسه با فرم پنهان (تزئینات) بیشتر توجه کردهاند که شامل شباهتهای زیر میشوند: غلبه کاربست نقوش هندسی در بدنه منابر نگارهها و مساجد، بهکارگیری نقوش با عدد مبنای شش و هشت و زیرنقش مثلث و مربع، ارتفاع متغیر منابر در هر دو حوزه (کوتاه-متوسط-بلند) و وجود جز مشترک و پایدار «نشیمن». لیکن باید در نظر داشت که نگارگر فقط خصوصیات قابلدرک از طریق حواس را تصویر نکرده است بلکه وابسته به ویژگیهای نگارگری، همچنان میتوان آنها را متفاوت از منابر مساجد قلمداد کرد.
مقاله پژوهشی
کامبیز موسوی اقدم؛ زهرا آتشکار
چکیده
امروزه آثار هنری معاصر بیش از گذشته راه را برای تحلیل های روانکاوانه می گشایند. در این میان نظریه ضمیر ناآگاه ژاک لکان، روانکاو فرانسوی در حوزه های مختلف میان رشته ای اهمیت یافته و در تحلیل بسیاری از آثار هنری به کار گرفته شده است. در نظر او ماهیت ضمیر ناآگاه در نظام گفتار با مفاهیم «اگزیستانس» و «نیستی» گره خورده است. او ...
بیشتر
امروزه آثار هنری معاصر بیش از گذشته راه را برای تحلیل های روانکاوانه می گشایند. در این میان نظریه ضمیر ناآگاه ژاک لکان، روانکاو فرانسوی در حوزه های مختلف میان رشته ای اهمیت یافته و در تحلیل بسیاری از آثار هنری به کار گرفته شده است. در نظر او ماهیت ضمیر ناآگاه در نظام گفتار با مفاهیم «اگزیستانس» و «نیستی» گره خورده است. او ضمیر ناآگاه را در ساحت نمادین و در خصلت های گفتاری مانند گسست، پراکندگی، ارجاع دهی، مرکزگریزی، سوراخ، شکاف، تهی بودگی دنبال می کند. بدین ترتیب، سوال اصلی مطرح در این پژوهش این است که چگونه آثار هنری می توانند نظریه لکانی در مورد ماهیت ضمیر ناآگاه در گفتار را براساس «اگزیستانس» و «نیستی» بازتاب دهند. در این مسیر لازم بود آثاری از هنرمندان دهه 1960 به بعد که با این دیدگاه انطباق دارند انتخاب شوند و از اسناد متنی در کنار تصویری استفاده شود. نتیجه این پژوهش علاوه بر طرح نمونه هایی از آثار هنرمندان معاصر با گرایش های متنوع که منطبق با خصلتهای برآمده از دستگاه روانکاوی لکانی در مورد ضمیر ناآگاه است، الگویی را بر این مبنا برای بررسی بسیاری از آثار هنری معاصر دیگر ارائه می دهد.
مقاله پژوهشی
رویا عطاریان؛ ابراهیم باقری طالقانی
چکیده
یکی از دلایل کاهش سرانه مطالعه در سال های اخیر که در تحقیقات مرتبط به وفور به آن اشاره شده است، نداشتن اطلاعات کافی در خصوص کتاب ها و محتوای آن ها و همچنین عدم توانایی در جستجوی صحیح کتب تألیفی و ترجمه شده است. در نتیجه هدف اصلی این پژوهش، مطالعه و نیازسنجی از کاربران ایرانی به منظور طراحی سامانهای کاربرمحور است که از طریق آن، قشر ...
بیشتر
یکی از دلایل کاهش سرانه مطالعه در سال های اخیر که در تحقیقات مرتبط به وفور به آن اشاره شده است، نداشتن اطلاعات کافی در خصوص کتاب ها و محتوای آن ها و همچنین عدم توانایی در جستجوی صحیح کتب تألیفی و ترجمه شده است. در نتیجه هدف اصلی این پژوهش، مطالعه و نیازسنجی از کاربران ایرانی به منظور طراحی سامانهای کاربرمحور است که از طریق آن، قشر وسیعی از کاربران بتوانند در زمینههای تخصصی و غیرتخصصی، به شیوهای سهلالوصول به جستجوی منابع مطالعاتی پرداخته و بنابر اطلاعات کافی به خرید کتاب بپردازند. در این پژوهش با استفاده از فرآیند طراحی کاربرمحور، عوامل مؤثر بر زمینه استفاده از اپلیکیشن بررسی شده؛ همچنین پس از انجام مطالعه میدانی، استخراج وجوه اشتراک و تمایز پرسوناها و اولویتبندی نیازمندیهای آنها، ایده پردازی به روش بارشفکری و سناریوپردازی انجام پذیرفته و بر اساس دستورالعملهای منتج از ابزارهای مختلفِ فرآیند طراحی کاربرمحور، قابلیتهای اصلی و فرعی اپلیکیشن و فرایند تعامل کاربر، طراحی و در قالب نمونه قابل آزمون ارائه گردیده است. نتایج بررسی و آزمون طرح نشان میدهد که طراحی اپلیکیشن کاربرمحور بر مبنای مطالعه و نیازسنجی از کاربران، با ایجاد بستری مناسب برای آن ها که بتوانند شیوه ای از جستجوی منابع مطالعاتی را در قالب فرآیندی جدید تجربه نمایند، جستجوی تخصصی ِمنابع مطالعاتی و خرید آنها را سهولت میبخشد. این سامانه این امکان را فراهم می سازد تا با بهره گیری از ساختاری خلاقانه، کتاب ها و موضوعات بین رشته ای به سادگی قابل تشخیص و دستیابی باشند و مزایای ارزشمندی را نیز برای ناشران به همراه دارد.
مقاله پژوهشی
حمید شاکری؛ سارا شریعتی مزینانی؛ مهرداد نوابخش
چکیده
در این مقاله تأثیر جنبش مشروطه بر شکلگیری میدان مستقل تولید نقاشی در ایران را از منظری جامعهشناختی مورد بررسی قرار دادیم. با بررسی چگونگی تأثیر جنبش مشروطه بر شکلگیری میدان مستقل نقاشی با تأکید بر نقش رسالههای مؤثر بر پیدایش این جنبش از جمله رسالههای «گفتار در روش» اثر رنه دکارت با ترجمه افضلالملک کرمانی، «یک کلمه» ...
بیشتر
در این مقاله تأثیر جنبش مشروطه بر شکلگیری میدان مستقل تولید نقاشی در ایران را از منظری جامعهشناختی مورد بررسی قرار دادیم. با بررسی چگونگی تأثیر جنبش مشروطه بر شکلگیری میدان مستقل نقاشی با تأکید بر نقش رسالههای مؤثر بر پیدایش این جنبش از جمله رسالههای «گفتار در روش» اثر رنه دکارت با ترجمه افضلالملک کرمانی، «یک کلمه» اثر میرزا یوسفخان تبریزی ملقب به مستشارالدوله، «مجدیه» اثر میرزا محمدخان مجدالملک سینکی، «مدنیه» اثر میرزا عباس افندی عبدالبهاء و به طور مشخص با تأکید بر «رسالۀ اشتهارنامۀ اولیای آدمیت» اثر میرزا ملکمخان ناظمالدوله که منجر به تأسیس «جامع آدمیت» گردید و بر کمالالملک تأثیر گذارد، در پی آن هستیم تا دریابیم میدان قدرت و میدان تولید هنری (نقاشی) در دوره قاجار در چه شرایطی قرار داشت و همچنین رسالههای اصلاحگرایانۀ عصر ناصری چه تأثیری بر پیدایش جنبش مشروطه از خود برجای گذاشت و چه کنشگرانی به صورت غیرمستقیم در روند شکلگیری میدان مستقل نقاشی آن دوره به ایفای نقش پرداخته و در نهایت وقوع جنبش مشروطه چگونه در تغییر نگرش کمالالملک و گذر او از "هنرمند قطب وابسته" به "هنرمند قطب مستقل" نقش داشته است. بدین منظور از روش ساختارگرایی تکوینی پییر بوردیو که رویکردی تلفیقی را دنبال میکند استفاده کرده و در نهایت پس از تحلیل آن به این نتیجه رسیدیم: کمالالملک، متأثر از جنبش مشروطه و در واکنش به تحولات اجتماعی ناشی از آن، با گذر از «هنرمند قطب وابسته» تبدیل به «هنرمند قطب مستقل» شده و این تحول اساسی و مهم را میتوان آغاز شکلگیری میدان مستقل نقاشی در ایران قلمداد نمود.
