تحلیل جامعه شناختی تأثیر جنبش مشروطه بر شکل‌گیری میدان مستقل تولید نقاشی در ایران (با نگاهی به نقش کمال‌الملک)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد گروه جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.30480/vaa.2021.3870.1659

چکیده

در این مقاله تأثیر جنبش مشروطه بر شکل‌گیری میدان مستقل تولید نقاشی در ایران را از منظری جامعه‌شناختی مورد بررسی قرار دادیم. با بررسی چگونگی تأثیر جنبش مشروطه بر شکل‌گیری میدان مستقل نقاشی با تأکید بر نقش رساله‌های مؤثر بر پیدایش این جنبش از جمله رساله‌های «گفتار در روش» اثر رنه دکارت با ترجمه افضل‌الملک کرمانی، «یک کلمه» اثر میرزا یوسف‌خان تبریزی ملقب به مستشارالدوله، «مجدیه» اثر میرزا محمد‌خان مجدالملک سینکی، «مدنیه» اثر میرزا عباس افندی عبدالبهاء و به طور مشخص با تأکید بر «رسالۀ اشتهارنامۀ اولیای آدمیت» اثر میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله که منجر به تأسیس «جامع آدمیت» گردید و بر کمال‌الملک تأثیر گذارد، در پی آن هستیم تا دریابیم میدان قدرت و میدان تولید هنری (نقاشی) در دوره قاجار در چه شرایطی قرار داشت و همچنین رساله‌های اصلاح‌گرایانۀ عصر ناصری چه تأثیری بر پیدایش جنبش مشروطه از خود برجای گذاشت و چه کنشگرانی به صورت غیرمستقیم در روند شکل‌گیری میدان مستقل نقاشی آن دوره به ایفای نقش پرداخته و در نهایت وقوع جنبش مشروطه چگونه در تغییر نگرش کمال‌الملک و گذر او از "هنرمند قطب وابسته" به "هنرمند قطب مستقل" نقش داشته است. بدین‌ منظور از روش ساختارگرایی تکوینی پی‌یر بوردیو که رویکردی تلفیقی را دنبال می‌کند استفاده کرده و در نهایت پس از تحلیل آن به این نتیجه رسیدیم: کمال‌الملک، متأثر از جنبش مشروطه و در واکنش به تحولات اجتماعی ناشی از آن، با گذر از «هنرمند قطب وابسته» تبدیل به «هنرمند قطب مستقل» شده و این تحول اساسی و مهم را می‌توان آغاز شکل‌گیری میدان مستقل نقاشی در ایران قلمداد نمود.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار