تجزیه و تحلیل ساختار حاشیه در قالی های باغی با نظر به قاعده همانندی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته ی فرش، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 استادیار گروه فرش، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

3 مربی گروه فرش، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، شهر تهران، ایران

10.30480/vaa.2021.3591.1595

چکیده

مطالعه شاخصه‌ها و ویژگی‌های مشترک طرح‌های قالی باغی به منظور درک شباهت‌های طرح، مسئله پژوهش پیش‌رو است. قاعده همانندی در قالی باغی نشان از تکرار مضامین قدیمی در نمونه‌های جدید دارد. شناخت عناصر بصری مشترک در حاشیه قالی‌های باغی هدف مقاله است. نمونه‌های قالی باغی از قرن دهم تا سیزدهم باقی مانده است. الگوی هنری حاکم در هر دوره تاریخی ساختار و نقش‌مایه‌های قالی باغی را متأثر کرده است. اما مواردی موجب می‌شود تا بتوان تمامی نمونه‌ها را در یک طبقه به نام طرح «چهارباغ» یا «باغی» گنجاند. در همین راستا در اکثر نمونه‌های موجود از قالی‌های باغی از لحاظ ساختاری و نقشمایه‌ای اشتراکاتی وجود دارد. که بررسی این اشتراکات در شناخت و دسته‌بندی آنها می تواند ما را یاری دهد. بنابراین پژوهش حاضر بدنبال پاسخگویی به سوالات؛ عناصر بصری مشترک در حاشیه قالی‌های باغی چگونه قابل مطالعه و تحلیل است؟ الگوی مشترک در طراحی و نقش‌پردازی حاشیه قالی‌های باغی و قرار گرفتن آن در رسته طرح باغی کدام است؟ در این مقاله سعی شده با مطالعه 20 نمونه از تصاویر قالی باغی موجود در موزه‌ها، طرح و نقش حاشیه‌ها بررسی شود و همانندی طرح و نقطه ثقل آن کشف گردد. نوشتارحاضر نوعی پژوهش کیفی بوده و در دسته تحقیقات توصیفی-تحلیلی قرار می‌گیرد. اطلاعات به صورت اسنادی گردآوری شده و شیوه مطالعه و تجزیه و تحلیل برگرفته از اصطلاح قاعده همانندی در روش آیکونوگرافی پانوفسکی است. انتخاب نمونه ها غیرتصادفی بوده و در این راستا تنوع طرح ونقش، مؤلفه‌ای مهم برای گزینش بوده است. نتیجه تحقیق حاکی از شباهت‌های ساختاری در طرح حاشیه قالی‌های باغی و وجود همانندی در هر 20 نمونه انتخابی است. قالی باغی در زمان رواج و رونق، علی‌رغم تنوع طرح در ادوار گوناگون همواره هماهنگی با سایر نمونه‌ها را داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار