تقابل تصویر و کلمه در پاراگون لئوناردو داوینچی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد فلسفه هنر، دانشگاه هنر، استان تهران، شهر تهران

2 استادیار گروه فلسفه هنر، دانشگاه هنر، استان تهران، شهر تهران

چکیده

از وجوه مهم و چالش برانگیز در بحث تعیین سلسله مراتب هنرها در تاریخ تفکر غرب، مقایسه نقاشی و شعر به عنوان دو رقیب دیرین بوده است. مقایسه‌ای که بخشی از تاریخ دوگانه‌ی تصویر و کلمه را شکل می‌دهد. هدف پژوهش حاضر بررسی تقابل تصویر و کلمه از گذرگاه مقایسه‌ی نقاشی و شعر در رساله‌ی پاراگون نوشته‌ی لئوناردو دا‌ وینچی است که از نخستین آثار نظام‌مندِ این حوزه دانسته می‌شود. مباحث او در این باب ریشه و بنیاد بسیاری از مفاهیم شناخته شده‌ی امروزی در حوزه‌ی زیبایی‌شناسی است و همین امر اهمیت این رساله را دوچندان می‌کند. مسأله این مقاله، استنباط و بررسی جایگاه تصویر و کلمه به عنوان دو رسانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی متمایز  یا دو نحوه‌ی ادراک متمایز، از گذرگاه مقایسه‌ی نقاشی و شعر در پاراگون است. برای مطالعه‌ی ابعاد مسأله حاضر و به منظور دستیابی به هدف یاد شده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای استفاده شده است. لئوناردو در این سلسله یادداشت‌ها، نقاشی(تصویر) را به عنوان مدلی از ادراک به مصاف شعر(کلمات) می‌برد. او با تعریف نقاشی به مثابه‌ی علم، تبیین روابط تنگاتنگ میان نقاشی و طبیعت، ارجاع تصویر به بینایی، سخن از گستره‌ی وسیع فهم‌پذیری نقاشی و در نهایت اشاره به وجود هارمونی در نقاشی، این هنر را الگویی برای شعر، و تصویر را برتر و مقدم بر کلمه دانسته است.

کلیدواژه‌ها


کاسیرر، ارنست (1391) فرد و کیهان در فلسفه ی رنسانس، ترجمه: یدالله موقن، تهران: ماهی
کمبل، ارین جی. (1389) «لئوناردو داوینچی»، در نویسندگان برجسته قلمرو هنر، ترجمه: صالح طباطبایی و فائزه دینی، تهران: متن
وازاری، جورجو (1388) زندگی هنرمندان، ترجمه: علی اصغر قره‌باغی، تهران: سوره مهر
هارت، فردریک (1386) تاریخ هنر رنسانس در ایتالیا: نقاشی، مجسمه سازی، معماری، ترجمه: هرمز ریاحی، نسرین طباطبایی، فریبرز مجیدی، ناتالینا ایوانووا، تهران: کتابسرای تندیس
هاوزر، آرنولد (1377) تاریخ اجتماعی هنر، ج.‌2، ترجمه: ابراهیم یونسی، تهران: خوارزمی
Alberti, Leon Battista (1970), On Painting, Translated with Introduction and Notes by John R. Spencer, New Haven: Yale University Press
Azzoolina, Monica (2005), "In praise of art: text and context of Leonardo’s paragone and its critique of the arts and science", in Renaissance Studies, Vol. 19, Issue4, Pages 487-510
Da vinci, Leonardo (1992), " The Parte Prima of The Codex Vaticanus Urbinas 1270", in Leonardo da Vinci’s Paragone, Edited and Translated by Claire J. Farago, Leiden, New York, etc: E. J. Brill
Farago, Claire J. (1992), Leonardo da Vinci’s Paragone: a critical interpretationwith a new edition of the text in the Codex Urbinas, Leiden, New York, etc: E. J. Brill
Lessing, Gotthold Ephraim  (1836), Laocoon: an essay on the limits of painting and poetry, Glasgow: University Press by E. Khull
Seligmann-Silva, Marcio Orlando (2010), "The Tradition of Comparison of Arts", in Comparative Literature: Sharing Knowledges for Preserving Cultural Diversity, Vol. 1, Pages 84-116
Tatarkiewicz, Wladyslaw (2002), History of Aesthetics, Vol. 3, New York: Continuum International Publishing
Wallenstein, Sven-Olov (2010), "Space, time, and the arts: rewriting the Laocoon", in Journal of Aesthetics & Culture, Vol. 2, URL = <http://www.aestheticsandculture.net/index.php/jac/article/view/2155/>
Walton, Steven A. (2003), "An Introduction to the Mechanical Arts in the Middle Ages",‌ presented at the International Congress for Medieval Studies,‌ Kalamazoo, MI, in 1993, URL = <http://www.avista.org/2014/05/an-introduction-to-the-mechanical-arts-in-the-middle-ages/>
Winer, Gerald A, Cottrell, Jane E(2004), "The Odd Belief That Rays Exit the Eye during Vision", in Thinking and Seeing: Visual Meta Cognition in Adults andChildren, Edited by Daniel T. Levin, London: A Bradford Book