شاخصه های تشخیص حروف در الفبایِ خط های اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ارتباط تصویری، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر تهران

2 استادیار گروه ارتباط تصویری، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر تهران،

3 دانشجوی دکتری تاریخ تطبیقی تحلیلی هنر اسلامی دانشگاه هنر تهران،

چکیده

خوانش درست متن و شناسایی هر حرف در خط و خو شنویسی، به بیان شکلیِ کامل و درست رس مالخط آن
خط وابسته است. از این رو، برای هر حرف می بایست شاخصه های شکلی ویژه ای متصور شد که عدم رعایت
آن ها، ه مشکلی حروف با یک دیگر و در نتیجه، اشتباه در تشخیص و خوانش آن ها را به دنبال خواهد داشت.
در رسم الخط الفبایِ خطوط اسلامی با گوناگونی شکلی و هم چنین نزدیکی ریختی در برخی از حروف مواجه
هستیم. اگر بتوان برای هر حرف، ویژگی های ساختاری منحصر به فرد را یافت، می تواند به تشخیص درست
حروف منجر گردد. نوشتار حاضر نیز در مسیر رسیدن به این هدف، پرسشهایی را مد نظر دارد. از جمله
اینکه، کدام پاره )جزء( از اجزای تشکیل دهنده ی حروف در الفبای خطوط اسلامی قابلیت تشخیص آن حرف
را دارند؟ همچنین شاخصه های قابل تشخیص هر حرف چه می تواند باشد؟ این پژوهش در محدوده خط های
سنتی و به روش کیفی وبه شیوه توصیفی، تحلیلی انجام یافته که حروف پس از جدا سازی، به صورت
مقایسه شکلی میان داده ها، در جدول های مستقل مورد تحلیل قرار خواهند گرفت. نتیج هی حاصل از این
مقایس هها نشان دهنده تنوع و گوناگونی شکلی در هر حرف می باشد. با وجود این تنوع، می توان پاره های
مشخصی را برای شناسایی هر حرف یافت که حفظ تنها آن قسمتها برای تشخیص حرف کافی باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

- آرنهایم ، رودلف ) 1388 ( هنر و ادراک بصر ، ی مجید اخگر، سمت، تهران.
- ابوبکر محمدبن السری السراج) 1388 ( رساله النقطه و الخط، حمید رضا مستفید، نامه بهارستا ، ن
شماره 10 . ص- 66 - 5.
- ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد) 1375 ( پروین گنابادی. علمی و فرهنگی، تهران.
- استادی، کاظم) 1392 ( تغیر خط فارسی ) مجموعه مقالات(، نشر علم، تهران.
- استراوس،انسلم و کربین، جولیت) 1394 ( مبانی پژوهش کیف ، ی ابراهیم افشار، نشر نی، تهران .
- باقری، پیمان) 1390 (تناسب بین فرم و کاربرد در خطوط ایرانی اسلامی، پایان نامه ارشد پژوهش
هنر در دانشگاه تربیت مدرس.
- باورز، جان) 1386 ( مقدمه ای بر طراحی دوبعد ، ی کیوان جورابچی، روزنه، تهران.
- خزایی، محمد؛ فرید،امیر؛ صادقیان، کیومرث) 1390 ( بررسی حروف در نستعلی ، ق طرح پژوهشی در
دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
- رابینسون، اندرو) 1391 ( تاریخچه پیدایش خط و نوشتا ، ر یلدا بلارک، سبزان، تهران.
- دانشگر،فهیمه؛ طاهری،فائزه.) 1391 ( ساختار خطی نوشتارنگاری فارسی و لاتین از منظر تجسمی،
مطالعات تطبیقی هنر . ص 128 - 121 .
- فضائلی، حبیب الله.) 1388 (. تعلیم خ ، ط سروش،تهران .
- قاسمی، مرتضی) 1387 ( فرهنگ موضوعی دستور خط فارس ، ی سروش، تهران.
- معین، محمد) 1376 ( فرهنگ فارسی معی ، ن امیرکبیر، تهران.
- نظام آبادی پور، حسین؛ کبیر، احسان اله و عزمی، رضا) 1383 ( الگوریتم اصلاح شده جداسازی حروف
در متون چاپی با برچسب زدن به کانتور بالایی کلما ، ت استقلا ، ل ) 1( 23 ، 33 - 49 .
- Kress,Gunther&Leeumen. (2006) . Reading Images The grammar of Visual Design . Routledge.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار