شناخت‌شناسی واژۀ دیزاین (طراحی) با رویکرد پدیدارشناسانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه صنایع دستی، دانشکاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

واژۀ «دیزاین» و معادل فارسی آن «طراحی» کاربردهای گسترده‌ای در رشته‌های هنر و معماری و آموزش‌عالی‌ آنها دارند. تطور معنایی واژۀ دیزاین جهت هماهنگی با رویکردها، جنبش‌ها و فن‌آوری جدید ابهام در دستیابی به معنایی جامع و واحد از این واژه را سبب شده است و لذا به ویژه زمانی که به امر آموزش مربوط می‌شود، اخلال در تدوین، درک و آموزش مبانی که با آن مرتبط هستند و یا در فرایند آن دخیل می‌باشند را موجب می‌شود. هدف از مقالۀ حاضر، شناخت‌شناسی (اپیستمولوژی) واژۀ دیزاین و معادل فارسی آن یعنی واژۀ طراحی، با اتخاذ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با رویکردی پدیدارشناسانه و با کمک ابزارهای واژه‌شناسی علمی (ترمینولوژی) و ریشه‌شناسی لغات (اتیمولوژی) است. دانستن ریشۀ یک کلمه و به ویژه معنای اصلی آن در بدو پیدایش و شناخت تطور شکلی و معنایی آن در خلال زمان، می‌تواند کلیدی برای درک و فهم کاربرد امروزین آن باشد. لذا این پژوهش به دنبال تبیین سیر تطور واژۀ دیزاین و معادل فارسی آن یعنی طراحی از لحاظ زبانی، فلسفی، تاریخی و فن‌آوری به منظور آشکار ساختن ارتباطات پنهان و بطئی آن‌ها با یکدیگر، به منظور دستیابی به درک شفاف‌تری از موضوع و مفاهیم مترتب بر آن در عصر حاضر است.

کلیدواژه‌ها


آریانپور کاشانی، منوچهر. (1382). فرهنگ گسترده پیشرو آریانپور (نگلیسی- فارسی)، چاپ سوم، تهران: نشر جهان رایانه.
اژدری، علیرضا. (1390). مروری بر تقابل و تعامل دیدگاه­ها در طراحی صنعتی، پژوهش نامه هنرهای دیداری، شماره 2، پاییز، ص 55-66.
البعلبکی، روحی. (1995). المورد، قاموس عربی-انکلیزی، الطبعه السابعه، بیروت، لبنان: دارالعلم للملایین.
بوردک، برنهارد ای. (2005). دیزاین؛ تاریخچه، تئوری، فلسفه و زمینه­های طراحی محصول، ترجمه: علی مولائی (1391)، تهران: نشر وارش.
پاکباز، رویین. (1378). دایره­المعارف هنر (نقاشی، پیکره سازی، گرافیک، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
پرتو، ابوالقاسم. (1377). واژه­یاب، دوره سه جلدی، دوم، چاپ دوم، تهران: انتشارات اساطیر.
پیراوی ونک، مرضیه. (1390). تحلیل معناشناختی واژه آیکون، نشریه متافیزیک، دورۀ جدید، سال سوم، شماره 11 و 12، پاییز و زمستان 1390، ص 49-58.
چری، ادیت. (1388). برنامه­ریزی برای طراحی از تئوری تا عمل، ترجمه: شهناز پورناصری (1388). تهران: انتشارات مرکز مطالعاتی شهرسازی و معماری.
چینگ، فرانسیس. (1992). اصول و مبانی طراحی، ترجمه: فرهاد گشایش و محمدحسن اثباتی (1375). چاپ دوم، تهران: انتشارات مارلیک.
جولی­یر، گای. (1382). طراحی، آمیزش هنر با صنعت، مطالعات کاربردی، ترجمه: فرهاد گشایش، نشریه هنر و معماری، بهار، شماره 55، ص 160-172.
رونقی، نگین. (1391). مکتب باهاوس، مطالعات طراحی مجموعه مقالات طراحی صنعتی (1370-1390)، تدوین سیدرضا مرتضایی و مهدی اصل­فلاح، ص272-278، تهران: فرهنگسرای میر دشتی.
دانشگرمقدم، گلرخ. (1388). فهم مسئله طراحی در آموزش معماری، بررسی مؤلفه­های مؤثر بر فهم کافی از مسئله طراحی به عنوان آغازگاهی برای طراحان مبتدی، نشریه هنرهای زیبا، هنرهای تجسمی، بهار، شماره 43، ص 59-68.
دهخدا، علی اکبر. (1377). لغت نامه دهخدا، چاپ دوم از دوره­ی جدید، تهران: موسسه انتشارات چاپ دانشگاه تهران.
دوموزوتا، بریژیت بورژا. (2003). دیزاین و مدیریت آن، ترجمه: نژده هوانسیان (1388). تهران، انتشارات ویژه نگار.
سروری، سالومه. (1385). طراحی چیست؟ دستاورد، شماره 24و 25، بهار و تابستان، ص 42-45.
فریدی زاد، امیر مسعود. (1395). ابهام­زدایی از تفکر طراحی و شاخص­های آن، دوفصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات تطبیقی هنر، سال ششم، بهار و تابستان، شماره یازدهم، ص 25-37.
محمدی راد، بها الدین. (1387).شناخت طراحی (فهم طراحی)، تهران: انتشارات رنگ پنجم.
مرتضایی، سیدرضا. (1389). بیان­هایی پیرامون شناخت تعامل فرهنگ و طراحی (محصول)، نشریه هنرهای زیبا، هنرهای تجسمی، پاییز، شماره 43، ص 57-68.
مرزبان، پرویز و معروف، حبیب. (1377). فرهنگ مصور هنرهای تجسمی (معماری، پیکره سازی، نقاشی)، تهران: انتشارات سروش.
مصطفى، إبراهیم و الزیات، أحمد و عبد القادر، حامد و النجار، محمد. (2004). المعجم الوسیط، دمشق: مجمع اللغة العربیة.
معین، محمد. (1371). فرهنگ فارسی معین، تهران: انتشارات امیرکبیر.
گسیلی، عزیز. (1389). طراحی صنعتی در قرن بیستم، تهران: انتشارات دانشگاه هنر.
گشایش، فرهاد. (1381). مطالعات کاربردی هنر: ویژه طراحی، هنر و زندگی، هنر و معماری، تابستان، شماره 52، ص 218-224.
لاوسون، برایان. (2006). کتاب طراحان چگونه می­اندیشند، ترجمه: حمید ندیمی (1392). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
نورائی، علی. (1378). فرهنگ ریشۀ واژگان زبان فارسی و مشتقات آن­ها در زبان­های دیگر، تهران: نشر آنلاین.
هاوکس، باری و ابینت، ری. (1995). طراحی محصول، ویژه­ طراحان صنعتی و مهندسان طراح، ترجمه: سید رضا مرتضایی (1380). تهران: انتشارات دانشگاه هنر.
هوانسیان، نژده. (1390). دیزاین یا طراحی؟ مسئله این است...، معمار، شماره 69، مهر و آبان، ص 74-79.
هسکت، جان. (1984). طراحی صنعتی، ترجمه: غلامرضا رضایی نصیر (1376). تهران: انتشارات سمت.
یوهانسن، اولا و شولدبری، کای و هسونیرن، لیسبت. (1380). تخنه یونانی و هنر مدرن، ترجمه: فرهاد گشایش، فصلنامه هنر، شماره 63، ص 218-230.
American Heritage Dictionary. (2017, March 10). On the word Design, Retrieved from www.ahdictionary.com/word/search.html?q=design.
Britanica Encyclopedia. (2017, March 12). On the word Drawing, Retrieved from www.britanica.org/art/drawing-art.
Cheng, Chuko and Yang, Ping-Yu. (2007, November 12th to 15th). A DISCUSSION ON THE CHANGES AND PROGRESS OF DESIGN-RELATED TERMS, Graduate Institute of Design, Chaoyang University of Technology, Taichung, Taiwan, IASDR07, International Association of Societies of Design Research, the Hong Kong Polytechnic University.
Collingwood, R.G. (1958). The Principles of Art, London: Oxford.
Côrte-Real, Eduardo. (2010). The Word “Design”: Early Modern English Dictionaries and Literature on Design, 1604 – 1837, Working Papers on Design, 4, ed, University of Hertfordshire.
Durkin, Philip. (2009). the Oxford Guide to Etymology, New York: Oxford University Press Inc.
Erlhoff, Michael & Marshall, Tim. (2008). Design Dictionary, Perspectives on Design Terminology, Birkhäuser Verlag AG, Basel, Boston, Berlin.Etal, Hitt.M. (2001). Strategic Management, USA: Princeton Publication.
Flusser, Vilem. (1999). The Shape of Things: A Philosophy of Design, London: Reaktion Book.
Friedman, K. (2001). Creating design knowledge: from research into practice. In: E.W.L. Norman and P.H. Roberts, eds. Design and Tehnology Education Research and Development: The Emerging International Research Agenda, Department of Design and Technology, Loughborough University, Loughborough.
Hjelm, Sara Ilsted. (2002). Artifacts as Research, Interactive Institute and CID.
Hasket, John. (2002). Design: A Very Short Introduction, New York, Oxford University Press Inc.
Heidegger, Martin. (1977). The Question Concerning Technology, Translated and with an Introduction by William Lovitt, New York & London: Garland Publishing, Inc.
Johansson, Ulla, Sköldberg, Kaj and Lisbeth Svengren, (2001). Industrial design as a balancing artistry: Some reflections upon industrial designer‘s competence, Design Aesthetics.
Loomis, William Andrew. (2012). Successful Drawing, 1st Ed., London: Titan Books.
Latour, Bruno. (2008). A Cautious Prometheus? A Few Steps toward a Philosophy of Design (with Special Attention to Peter Sloterdijk), Keynote lecture for the Networks of Design meeting of the Design History Society, Falmouth, Cornwall.
Mailhammer, Robert. (2013). Lexical and Structural Etymology, Boston/Berlin, Walter De Gruyter Inc.
Merriam Webster Dictionary. (2017, March 10). On the word Design, Retrieved from www.merriam-webster.com/dictionary/design.
Sevilla Munoz, Manuel. (2010). Terminology, Open Courseware, Spain, Universidad de Murica.
Simon, Herbert. A. (1996). The Sciences of the Artificial, 3rd Ed, Cambridge: MIT Press.
Soukhanov, Anne H. American Heritage Dictionary of the English Language. (2010). Editors of the American Heritage Dictionary, 3rd Ed., USA: Houghton Mifflin Harcourt Publication.
Steingass, Francis Joseph. (1892). A Comprehensive Persin-English Dictionary, London: Routledge & Kegan Paul Limited.
Trezidis, Kostas, (2007, autumn). The Etymology of Design: Pre-Socratic Perspective, Massachusetts Institute of Technology, Design Issues: Volume 23, Number 4, 12-17.