واکاوی نقش خط بدنه در ایجاد لحن و شخصیت در تایپ‌فیس‌های فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه ارتباط تصویری و تصویرسازی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

نوشتار مهم‌ترین مولفه در طراحی گرافیک است. طراحان گرافیک هم با فرم و هم با محتوای نوشتار روبرو هستند. استفاده درست از فرم نوشتار به انتقال دقیق مفاهیم و معانی، صدا و لحن مد نظر نویسنده، به مخاطب کمک می‌کند. تجربه و تحقیق در خصوص کار با نوشتار در حوزه نوشتار فارسی بسیار زیاد انجام شده است اما توجه به احساس، شخصیت و لحن مستتر در فرم‌های نوشتاری زبان فارسی کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله سعی شده است تا با کمک آنالیز خط بدنه در فرم‌ تایپ‌فیس‌های فارسی، راهی برای استخراج خصایص موجود و برقراری ارتباط عمیق‌تر با آن‌ها پیشنهاد شود. روش کار بر آنالیز فرمی کاراکترهای چهار تایپ‌فیس از دو گروه مختلف، سپس تحلیل این یافته‌ها در جامعه آماری (دانشجویان گرفیک) استوار است. دستاوردهای این مطالعه که حاصل نظرات پرتکرار جامعه آماری است، مبین آن ‌است که خصایص فرمی می‌تواند بر شخصیت، لحن و حس منبعث بر تایپ‌فیس‌ها اثر داشته باشد. این مطالعه در افزایش حساسیت بصری طراحان تاره کار در خصوص انتخاب و کاربرد صحیح تایپ‌فیس‌ها با توجه به موضوع کار و نوع مخاطب اثرگذار باشد. همچنین توجه به اهمیت این خصایص در زمان دیزاین تایپ‌فیس‌ها را برای طراحان تایپ واضح‌تر سازد.

کلیدواژه‌ها



آرنهایــم، رودلــف. )1392 .)هنــر و ادراک بصــری روانشناســی چشــم خــاق. ترجمــه مجیــد اخگــر. 
تهــران: ســمت.
افضلطوســی، عفــت، و صالــح انصاریــان. )1395« .)ارتبــاط شخصیتســازی در طراحــی حــروف و 
ویژگیهــای نوشــتاری و زیباشناســانه«. مبانــی نظــری هنرهــای تجســمی. )شــماره 2 ،)82-71.
ادوندیس، دونیس. )1371 .)مبادی سواد بصری. ترجمه مسعود سپهر. تهران: سروش.
ام. پوهــاال، دنیــس. )1393 .)الفبــای زبــان تصویــر: فــرم و فضــا. ترجمــه راضیــه مهدیــه. تهــران: 
فرهنگســرای میردشــتی.
برامبرگــر، ایــوا. )1397« .)فــن بیــان در تایپوگرافــی«. حرفــه هنرمنــد ویژهنامــه تایپدیزایــن. )شــماره 
68 ،)81-76.
چنعانی، حسین. )1382 .)حرفهای تجربه. تهران: دید.
پهلوانحسـینی، رامیـن. )1397 .)نقـدی بـر شـماره ۶۸ مجلـه حرفـه هنرمنـد )ویـژه تایپوگرافـی و تایـپ 
دیزایــن(. بخــش دوم. برداشتشــده در تاریــخ 11/98 .com.typokhat://https
پهلوانحسـینی، رامیـن )1397 .)واژهنامـه. برداشتشـده در تاریـخ 25/11/98/ .com.typokhat://https
glossary
دمیرچیلـو، هـدی، و فـرزان سـجودی. )1390« .)تحلیـل نشـانه شـناختی در تایپوگرافـی فارسـی«. کتـاب 
مـاه هنـر. )شـماره 152 ،)101-90.
سـلنتیس، جیسـون. )1392 .)تایـپ، فـرم و عملکـرد. ترجمـه نازیـا محمـد قلیـزاده. تهـران: فرهنگسـرای 
میردشـتی.
فضایلی، حبیباهلل. )1365 .)تعلیم خط. تهران: سروش.
قلیچخانی، حمیدرضا. )1373 .)رساالتی در خوشنویسی و هنرهای وابسته. تهران: روزنه.
قلیچخانی. حمیدرضا. )1391 ِ .)آداب المشق باباشاه االصفهانی. تهران: پیکره.
متســون، اســتیو. )1397« .)چــرا انتخــاب فــرم نبــردی اســت میــان فــرم و کارکــرد«. حرفــه هنرمنــد 
ویژهنامــه تایپدیزایــن. )شــماره 68 ،)167-165.
مثقالی، فرشید. )1390 .)تایپوگرافی. تهران: نظر.
ویوایــت، الکــس. )1389 .)تأملــی در طراحــی حــروف. ترجمــه محمدرضــا عبدالعلــی و عاطفــه متقــی. 
تهــران: فرهنگســرای میردشــتی. 
هایاســمیت، ســایرس. )1395 .)درون پاراگــراف چــه میگــذرد؟ اصــول تایپوگرافــی. ترجمــه فرزانــه 
آریننــژاد. تهــران: مشــکی.
هلــر، اســتیون، و ورونیــک وییــن. )1395 .)100 طــرح خــاق گرافیکــی. ترجمــه آرمینــه آواکقهرمانــی. 
تهــران: فرهنگســرای میردشــتی.