تصحیح یک اشتباه: مطالعه ای در ماهیّت متن موسوم به دیباچة مرقّع بهزاد و مؤلف آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه هنرهای تجسمی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

نخستین بار قزوینی و بووا در 1914م/ 1298ش در نشریة مرور جهان اسلام و براساس نسخه ای از نامةنامی در کتابخانة ملی پاریس، «دو سند منتشر نشده مربوط به بهزاد» را به چاپ رساندند که یکی از آن ها به عنوان دیباچة خواندمیر بر مرقع بهزاد معرفی شد. از آن پس بسیاری از پژوهشگران، این مسأله را مسلم فرض کرده و در پژوهش های خود از آن به دیباچة مرقع بهزاد نام بردند. محمدتقی دانش‌پژوه اولین و تنها پژوهشگری بود که براساس گفتة سام میرزا در تحفة سامی، متن مذکور را متعلق به امیر سلطان ابراهیم امینی دانست. لذا مسألة اصلی پژوهش حاضر این است که نویسندة دیباچة مرقع بهزاد چه کسی است؟ اما پیش از پاسخ به آن، باید به این سوال پاسخ داده شود که آیا متن موجود در نامةنامی، دیباچه است یا نه؟ هدف پژوهش حاضر نقد متون تاریخی هنر ایران است که با روش تحلیل محتوا، سعی دارد ابتدا با بررسی سیر انتشار متن به عنوان دیباچه و سپس تحلیل محتوا و ساختار آن، پاسخی منطقی و مستدل به پرسش پژوهش دهد. نتایج نشان می‌دهند که متن موسوم به دیباچة مرقع بهزاد، دیباچه نیست و فقط توصیف خواندمیر از مرقع بهزاد است.

کلیدواژه‌ها