جایگاه قیاس بصری در فرایند طراحی و ایده‌پردازی در مجسمه‌سازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر ، دانشگاه هنر اصفهان، استان اصفهان، شهر اصفهان)

2 استادیارگروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، استان تهران، شهرتهران

3 استادیار گروه گرافیک،دانشکده تجسمی، دانشگاه هنر، استان تهران، شهر تهران

چکیده

رفتار مجسمه‌سازان حرفه‌ای در رسیدن به ایده، نوعی "یافتار پژوهی" محسوب می‌شود؛ آنها به پشتوانه مهارت‌های تجربی خود در درک و تحلیل طراحی یک اثر، در فضای تصویری آثار دیگران به کنکاش عمیق می‌پردازند، و در نهایت به کمک استنتاج قیاسی به یک طرح‌واره مناسب راه پیدا می‌کنند. شکل‌گیری طرح‌واره‌ها را می‌توان حاصل "استدلال قیاسی" و "راهبرد قیاس بصری" در ایده‌پردازی مبتنی بر پیشینه‌های طراحی دانست. با این‌که روش استدلال قیاسی و راهبرد قیاس بصری در طراحی و ایده‌پردازی در فرایند مجسمه‌سازی به شکلی سنتی در رفتار‌ و عملکرد هنرمندان جریان دارد، اما متاسفانه پیشینه پژوهشی آن در هنرهای تجسمی بسیار اندک است. هدف این مقاله، توجه به جایگاه استدلال قیاسی و راهبرد قیاس بصری در تحلیل رفتار مجسمه‌سازان در فرایند طراحی و ایده‌پردازی است. این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی، ضمن توجه به مباحث نظری پیشینه طراحی و ایده پردازی، با ارائه نمونه‌هایی از آثار مجسمه‌سازی به توضیح رابطه میان مطالعات تصویری پیشینه‌های طراحی و فرایند ایده‌پردازی پرداخته است. نتیجه تحقیق بیانگر این مساله است که،  شیوه استدلال قیاسی و راهبرد قیاس بصری در تحلیل ایده‌پردازی مبتنی بر پیشینه‌های طراحی دارای جایگاهی علمی، پژوهشی و کاربردی است و می‌تواند در آموزش‌ مباحث نظری و کاربردی در مجسمه‌سازی موثر باشد. 
 

کلیدواژه‌ها


-  پوتر، نورمن. (‌‌‌‌1391). طراح کیست؟ اشیائ، مکان‌ها، پیام‌ها (‌‌‌‌مهدی خاک زند؛ فرهنگ مظفر، مترجمان). تهران: دانشگاه هنر ( ‌‌‌‌نشر اثر اصلی 2002).
-  تاگارد، پل. (1391). ذهن: در آمدی بر علوم شناختی،(رامین گلشائی، مترجم)، انتشارات سمت، تهران،(نشر اثر                                                                اصلی2005).
- دانشگر مقدم، گلرخ. ( ‌‌‌‌۱۳۸۸). فهم مسئله طراحی در آموزش معماری؛ بررسی مؤلفه‌های مؤثر بر فهم کافی از مسئله طراحی                 به عنوان آغازگاهی برای طراحان مبتدی. نشریه هنرهای زیبا. 2 ( ‌‌‌‌۳۷)، ٦۸–٥۹.
-  صالحی، جواد؛ محمدی، نوراله؛ اونق، امیر. (1389). نقش استفاده از طرح واره‌های جنبشی در حل مساله قیاسی، تازه‌های     علوم شناختی، سال 12، شماره 3 59 – 72 .
-  لازیو، پل. ( ‌‌‌‌۱۳۸۷). تفکر‌ترسیمی‌برای معماران و طراحان ( ‌‌‌‌سعید آقایی، مترجم). تهران : انتشارات گنج هنر ( ‌‌‌‌نشر اثر اصلی،1981).
-  لاوسون، برایان ( ‌‌‌‌۱۳۸۷). طراحان چگونه می‌اندیشند. ابهام زدایی از فرایند‌‌ طراحی ( ‌‌‌‌حمید ندیمی، مترجم). تهران : انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ دوم.
- لوسی اسمیت، ادوارد(1380). مفاهیم و رویکردها درآخرین جنبش‌های هنری قرن بیستم (علیرضا سمیع‌آذر، مترجم). تهران: موسسه فرهنگی نشر نظر. ( ‌‌‌‌نشر اثر اصلی،1933).
-  محمودی، امیرسعید ( ‌‌‌‌۱۳۷۸). آموزش روند طراحی معماری. نشریه هنرهای زیبا (‌‌‌‌۴و٥)، ۸۰–۷۳.
- میلر، جی، پی(1392). نظزیه‌های برنامه درسی. (محمود مهر محمدی، مترجم). تهران: انتشارات سمت. ( ‌‌‌‌نشر اثر اصلی،1943).
-  ندیمی، حمید. (1389). روش استاد و شاگردی از نگاه دیگر، نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، دوره 2، شماره44 ، صص 27 –32.
 
- Anthony, K(1991), Design juries on trial: the renaissance of design studio, Van Nostrand Reinhold,    New York.
Asimow, M(1962), Introduction to Design. Prentice- Hall.United states of America.  -       
- Chakrabarti. A(2006), Defining and Supporting Design Creativity.International design conference-    Design 2006 Dubrovnik- Croatia, May 15-18, 2006.pp 479-486
-  Cross, N.(1990) , Design Research: A Diseiplined Conversation, Design Issues, 15 (20), 5 –10
 -  Eilouti,B  2009, Design Knoeledge recycling using precedent – based analysis and synthesis             models    Design studies, Vol 30, No 4, pp 340 – 368.
-   Findler,N.V(1981), Analogical reasoning in design process. DesignStudies,2(1), 45-51
-  Goldschmidt, Gabriela( 2011) Visual Analogy - a Strategy for Design Reasoning and Learning.         Design Studies, 15(2), 158-174.
  - Goldschmidt, G; & Tatsa, D.( 2012), How good are good ideas?, Correlates of design creativity,          Design Studies, 26(6), pp593 – 611.
- Jamil , Ali(2009), AModel integrating theories of architecture lectures in architectural desing              studio,in Proceedings of the fourth international conference on architectural education: flexibility     in architectural education, Turkey, Kayseri, May 2009,pp377 – 391.      
- Jonassen,D,H,. & Hernandez – Serrano, J.(2002),Case – based reasoning and instructional design:      Using stories to support problem solving. Educational Technology Research and                                Development,50(2),65 – 77.
- Liikanen, L.,& Perttula, M.(2008), Inspiring design idea generation: insights from a memory –          search perspective, journal of engineering Design. First published on: 27 september 2008(ifirst).    
- Oxman, ER 1994, Precedents in design : acomputational model for the organization of precedent       knowledge, Design Studies, Vol 15, No2, pp 144- 157.
-  Schwartz, Norber (2002), Creative Meta-seeing, JOURNAL OF CONSUMER PSYCHOLOGY, 14(4),        332–348.
-  Taura, T. Nagai, Y(2005), Primitives and Princeples of Synthetic Process for Creative Design, Design Studies 30(6):678-675.