ارزیابی نظریهٔ دیوید هیوم در خصوص زیبایی و ذوق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

فلسفه هنر، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، استان تهران، شهر تهران

چکیده

«دیوید هیوم» ضمن مطرح ساختن بحث تازه ذوق در مقاله‌ای با عنوان «در باب معیار ذوق»، زیبایی را برخلاف پیشینیان خود، ویژگی و صفتی در شیء ندانست، بلکه آن را احساسی برشمرد که در ذهن مخاطب آن شکل می‌گیرد. او از این طریق اندیشه‌های زیبایی شناسانه پس از خود را به‌طور اساسی متحول ساخت، به‌گونه‌ای که رهیافت ذهنی و نگاه مدرن به زیبایی و زیبایی‌شناسی قوت گرفت و معیارهای کلاسیک و رهیافت عینی به‌تدریج رنگ باختند. در نظر او موضوع درخور اهمیت در هنر، لذت برآمده از آن است. چنین لذتی مولود احساس انسان است، نه هنر و یا آن شیء خارجی، بنابراین، به‌تبع چنین رویکردی، زیبایی و لذت بردن از آن ربط وثیقی به ذوق مخاطب پیداکرده است. ذوق نیز نیرویی معرفی‌شده است که به مدد آن احساس تأیید یا ردˏچیزی برانگیخته می‌شود. در این مقاله سعی شده است که ضمن شرح مجمل و مختصری از دیدگاه هیوم در خصوص زیبایی و معیار ذوق، به ارزیابی و نقد آن توجه شود. به نظر می‌رسد هیوم پس‌ازآنکه رأی داوران حقیقی را همانا معیار ذوق برشمرد، در تعریف و شناسایی داوران حقیقی، حصاری از اندیشه ایده‌آلیستی به دور خود کشید که چندان با روحیه تجربه‌باورانه او سازگار نیست.

کلیدواژه‌ها