بررسی خوانش تکوینی در مطالعه آثار طراحی گرافیک معاصر ایران (مطالعه موردی: طرح جلد رمان «نان سالهای جوانی»)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه هنر، واحد اسلام شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلام شهر، ایران

3 دانشیار، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

4 دانشیار، دانشکده هنر و معماری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

5 دانشیار گروه ارتباط تصویری، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

پیوستگی دو حوزه خوانش و خلق آثار هنری، نمایانگر این امر است که ارتقای هر یک، سبب رشد کیفی حوزه دیگر می‌شود. روند خلقتکامل شاخه‌های هنری نشان می‌دهد که خوانش مناسب و پرداختن به چگونگی خلق آثار هنری می‌تواند موجب ارتقای آفرینش‌های هنری آتی گردد. این جستار با این فرض که نقد‌تکوینی دارای مؤلفه‌هایی است که می‌تواند در خوانش آثار طراحی گرافیک مؤثر واقع شود و درنتیجه گامی در جهت رشد کیفی این آثار و به تبع آن فرهنگ دیداری جامعه برداشته شود به پژوهش می‌پردازد و با مرور مبانی‌نظری حوزه‌های طراحی‌گرافیک و نقد‌تکوینی داده‌های مورد نیاز جمع‌آوری، سپس در راستای روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد کیفی، ، تحلیل و مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در این راستا طرح جلد رمان «نان سالهای جوانی» از شاخه گرافیک فرهنگی به‌عنوان نمونه مطالعاتی انتخاب و به شیوه تکوینی‌ مورد بازخوانی قرار گرفته‌است. یافته‌ها نشان می‌دهد که قابلیت‌ها ی نقد‌‌تکوینی چون تمرکز بر فرایند و ارائه درک بهتری از متن، شناخت مؤلف، خلاقیت و تخیل هنری او، شیوه‌ها و اسلوب‌های اجرا با مسیری که در طراحی اثر گرافیکی طی می‌شود همخوانی و تناسبات لازم را دارد لذا رویکرد تکوینی در نقد آثار گرافیکی می‌تواند به عنوان ابزاری مناسب برای خوانش این آثار موثر واقع شود.

کلیدواژه‌ها



احمدی، بابک. )1375 .)ساختار و تأویل متن. ج1 .تهران: مرکز.
اسداللهی، شکراهلل. )۱۳۸6« .)روش نقد تکوینی در ادبیات. فرهنگستان هنر. )شماره 7 ،)92-62.
افشــارمهاجر، کامــران. )۱۳۸۸« .)تفکرــ بص ری در کتابه ای درس ی دانش گاهی«. نامــه هنرهــای 
تجســمی و کاربــردی. )شــماره 3 ،)75-۸۶.
آیتاللهی، حبیباهلل. )1384 .)شیوۀ مختلف نقد هنر. تهران: سوره مهر.
ایو تادیه، ژان. )1378 .)نقد ادبی در قرن بیستم. ترجمه مهشید نونهالی. تهران: نیلوفر.
باغبانماهــر، ســجاد. )۱۳۸۶« .)نقــد تکوینــی اثــری از نگارگــری معاصــر ایــران«. فرهنگســتان هنــر. 
.136-۱۵۱ ،)۷شــماره)
بیدختــی، محمدعلــی. )۱۳۸9« .)نقــد تکوینــی در شــناخت و تحلیــل عکاســی ایــران«. پایاننامــه دکتــری. 
تهـران: دانشـگاه تربیـت مـدرس.
شـریفیمهرجردی، علیاکبـر، و حسـنعلی برومنـد. )۱۳۹۱« .)رویکـرد بـه نقاشـی دیـواری مسـجد جامـع 
خرمشـهر بـه شـیوۀ تکوینـی«. نامـه هنرهـای تجسـمی و کاربـردی. )شـماره ۹ ،)۵۲-۳۷.
عباسی، مجید. )۱۳۸۴ .)راهیان و راویان. تهران: دید.
فورست، لیلیان. )1387 .)رمانتیسم. ترجمه مسعود جعفری. تهران: مرکز.
کارول، نوئل. )1393 .)درباره نقد. ترجمه صالح طباطبایی. تهران: نشر نی.
کنگرانی، منیژه. )۱۳۸۶« .)نقد تکوینی گرنیکا«. فرهنگستان هنر. )شماره ۷ ،)۱35-115.
الپتــن، الــن. )۱۳۹۴ .)تفکــر طراحــی گرافیــک: آنســوی طوفــان مغــزی. ترجمــه نازیــا محمدقلــیزاده. 
تهــران: فرهنگســرای میردشــتی.
الزیــو، پــل. )۱۳۹۶ .)تفکــر ترســیمی بــرای معمــاران و طراحــان. ترجمــه ســعید آقایــی. تهــران: پرهــام 
نقـش.
الوسـون، برایـان. )۱۳۹۵ .)طراحـان چگونـه میاندیشـند: ابهامزدایـی از فرآینـد طراحـی. ترجمـه حمیـد 
ندیمـی. تهـران: دانشـگاه شـهید بهشـتی.
مکاریــک، ایدناریمــا. )۱۳۹۳ .)دانشنامــۀ نظریههــای ادبــی معاصــر. ترجمــه مهــران مهاجــر و محمــد 
نبــوی. تهــران: آگــه.
مگـز، فیلیـپ. )۱۳۸۶ .)تاریـخ طراحـی گرافیـک. ترجمـه ناهیـد اعظـم فراسـت و غالمحسـین فتـحاهلل نـوری. 
تهران: ســمت.
نامورمطلـق، بهمـن، و شـکراهلل اسـداللهی تجـرق. )۱۳۸۸ .)نقـد تکوینـی در هنـر و ادبیـات. تهـران: علمـی 
فرهنگـی.
نامورمطلـق، بهمـن. )۱۳۸۶« .)ترامتنیـت مطالعـه روابـط یـک متـن بـا دیگـر متنهـا«. پژوهشنامـه علـوم 
انسـانی دانشـگاه شـهید بهشـتی. )شـماره ۵۶ ،)۹۸-83.
نبــت، آ، و ر. اگلــش. )۱۳۸۶« .)زیباییشناســی پویــا و تعاملــی: تســهیل مشــارکت احساســی عاطفــی 
مخاطـب در فرآینـد طراحـی خالقـه«. ترجمـه روبـرت صافاریـان. حرفـه هنرمنـد. )شـماره ۱۹ ،)۳۳-30.
نخجیـری، هـدی. )1394« .)نقـد تکوینـی نقاشـی معاصـر ایرانـی: مـورد مطالعاتـی اثـر گالیـه از رضـا 
رینــهای«. پایاننامــه کارشناسیارشــد. تهــران: دانشــگاه پیــام نــور مرکــز شــرق.
ورامینی، نیما. )1392 .)تفکر خالق در گرافیک. تهران: هنر نو.
Arnheim, Rudolf. (1969). Visual Thinking. Berkeley: University of California Press.
Biasi, Pierre-Marc de. (2000). La génétique des textes. Paris: Nathan.
Brown, Tim (2008). “Design Thinking, Harvard Business Review”, www.hbr.org, June, 84-92.
Buzan, Tony. (1996). How to Use Radiant Thinking to Maximize Your Brain Uptopped Potential. 
New York: Plume.
Cross, Nigel. (2007). “Forty Years of Design Research”. Design Studies. (vol 28), 1-4.
Dan, Roam. (2008). The Back of the Napkin. USA: Penguin Group.
Deppman, Jed, and et al.(2004). Genetic Criticism: Texts and Avant-Textes, Philadelphia: 
University of Pensilvania Press. Massachusetts: Harvard University Press.
Owen, C. (2007). “Design Thinking: Notes on Its Nature and Use”. Design Research Quarterly. 
(vol 1), 16-27.
https://www.designcouncil.org.uk/news-opinion/what-framework-innovation-design-councils-
evolved-double-diamond