برگرفتگی های نو از نگارگری در دو اثر یعقوب امدادیان بر مبنای جایگشت ژرار ژنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران

2 دانشیار دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 استادیار گروه پژوهش، هنر جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

4 دانشیار گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

این مقاله تحلیل دو نقاشی از هنرمند معاصر یعقوب امدادیان بر اساس برگرفتگی از نگارگری است که به روش توصیفی‌- تحلیلی داده‌ها، با استفاده از منابع کتابخانه ای و مشاهده آثار با رویکرد بیش‌متنیت ژنت انجام پذیرفته است. بیش‌متنیت به بررسی رابطه برگرفتگی دو متن می‌پردازد و براساس کارکرد به شش گونه اصلی تقسیم می‌شود که ترانسپوزیسیون یا جایگشت یکی از مهمترین این گونه‌هاست. نوشتار حاضر با تمرکز بر گونه جایگشت از قابلیت‌های آن برای تحلیل و خوانش دو نقاشی معاصر ایرانی بهره می گیرد تا به این پرسش بپردازد که برگرفتگی از نگارگری سنتی چگونه در نقاشی امدادیان متجلی شده و این نظام دیداری را شکل داده است؟ ارتباط فرمی و محتوایی بین بیش‌متنو بیش‌متن و مرز ابداع و الهام هنرمند در این برگرفتگی چگونه است؟ برای این منظور ضمن شناسایی پیش‌متن های اولیه هر اثر، و مقایسه و بررسی تغییرات کمی و کیفی در این برگرفتگی نشان داده می شود که این امر چگونه به گفتگو و غنای متنی می انجامد.

نتیجه بررسی نشان می‌‌دهد که امدادیان آگاهانه با برگرفتگی و از آن خودسازی نگارگری و تراگونگی جایگشتی توانسته است آثاری در سبک شخصی خود بیافریند که ضمن ارجاع به نقاشی سنتی ایرانی، امروزی و معاصر است.

کلیدواژه‌ها



آژند، یعقوب. )1384 .)سیمای سلطان محمد نقاش. تهران: فرهنگستان هنر.
آلن، گراهام، )1380 ،)بینامتنیت. ترجمه پیام یزدانجو. تهران: مرکز.
احمدی، بابک. )1380 .)ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
امیـن، هـدی. )1390« .)گفتگـو بـا یعقـوب امدادیـان، نقاشـی انتزاعـی هیچوقـت از مـد نمیافتـد«. 
شـرق. )شـماره 1474 ،)9.
بهزاد در خاطر و خیال نقاشان. )1382 .)تهران: فرهنگستان هنر.
پاکباز، روئین. )1395 .)دایرهالمعارف هنر. ج2 .تهران: فرهنگ معاصر.
پاکباز، روئین. )1376 .)تاریخ نقاشی ایرانی. تهران: سیمین و زرین.
حسینیراد، عبدالمجید. )1382 .)یادنامه کمالالدین بهزاد. تهران: فرهنگستان هنر.
خیال ایرانی، سلطان محمد در خاطر و خیال نقاشان. )1382 .)تهران: فرهنگستان هنر.
رجبیــ، زینــب؛ و حســنعلی پورمند. )1399« .)تحلیــل نــگاره یوســف و زلیخــا اثــر کمالالدیــن 
بهـزاد بـر اسـاس نظریـه ترامتنیـت ژنـت«. کیمیـای هنـر، 77-95.
سرمدی، عباس. )1380 .)دانشنامه هنرمندان ایران و جهان اسالم. تهران: هیرمند.
شریفزاده، سید عبدالمجید. )1375 .)تاریخ نگارگری در ایران. بیجا: بینا.
کریمزاده تبریزی، محمدعلی. )1363 ،)احوال و آثار نقاشان قدیم ایران. ج1 .لندن.
کنگرانــی، منیــژه؛ و همــکاران. )1398« .)برگرفتگیهــای نقاشــی معاصــر ایــران از یــک نــگاره 
بهــزاد )گریــز یوســف از زلیخــا(«. رهپویــه هنر. )شــماره ۲ ،)27-35.
ملکیانشـیروانی، اسـداهلل. )1383« .)آثـار امضـادار و مسـتند بهـزاد«. مجموعـه مقـاالت همایـش 
کمالالدیـن بهـزاد. تهـران، فرهنگسـتان هنـر، 121-141.
نامورمطلــق، بهمــن. )1391« .)گونهشناس ی بیشمتنــی«. پژوهشهــای ادبــی. )شــماره 38 ،)
.152-139
نامورمطلــق، بهمــن. )1395 .)بینامتنیــت از ســاختارگرایی تــا پسامدرنیســم )نظریههــا و 
کاربردهــا(. تهــران: ســخن.
نامورمطلـق، بهمـن. )1386« .)ترامتنیـت مطالعـۀ روابـط یـک متـن بـا دیگـر متنهـا«. پژوهشـنامه
علـوم انسـانی. )شـماره 56 ،)83-99.
نامورمطلق، بهمن. )1399 )تراروایت، رابطه بیش متنی روایتها. تهران، سخن.
مجموعه مقاالت همایش کمالالدین بهزاد. )1383 ،)تهران: فرهنگستان هنر.
نــوروزی، نســترن؛ و همــکاران. )1394« .)خوانــش کمالالدیــن بهــزاد از داســتان ســعدی و 
جـوان کاشـغری بـر اسـاس الگـوی تعلیـم و تربیـت عرفانـی نورالدیـن عبدالرحمـن جامـی«. 
جلــوه هنــر. )شــماره 34 .)39-53.
یزدانپناه، مریـم؛ و همـکاران. )1398« .)خوانـش ترامتنـی چهـار اثـر از هنرمنـد معاصـر آیدیـن 
آغداشـلو«. کیمیـای هنـر. )شـماره 29 ،)72-83 .
https://newspaper.hamshahrionline.ir/id/57559
.Bahari. Ebadollah. (1997). Behzad. London: VictoriaHouse
.Gérard Genette. (1982). Palimpsestes. La littérature au second degré. Paris, Seuil
.Kristeva, Julia.)1974.(La révolution du langage poétique. Paris: Seuil
57559 /URL1: https://newspaper.hamshahrionline.ir/id
https://galleryinfo.ir/Artist/fa/1315#lg=1&slide=1:URL2