نشریه‌ی علمی پژوهشی نامه‌ی هنرهای تجسمی و کاربردی

مقاله پژوهشی هنرهای تجسمی و کاربردی

نیازسنجی در خصوص ویژگی های خدمت – محصول تسهیل گر سفر به ایران

پریا سادات رضوی منش؛ نیلوفر شادمهری؛ ابراهیم باقری طالقانی

دوره 17، شماره 46 ، دی 1403

https://doi.org/10.30480/vaa.2022.3802.1646

چکیده

تسهیلات و خدمات از ارکان گردشگری محسوب می‌شود که می‌تواند در میزان موفقیت و توسعه گردشگری موثر واقع شوند. این خدمات باید در راستای برآوردن نیازهای گردشگران و تسهیل ارائه و درک جاذبه‌های گردشگری طراحی شوند تا بتوانند بهترین بهره‌وری را در صنعت گردشگری به همراه داشته باشند. برای این منظور لازم است نیازهای گردشگران در مواجهه با خدمات، ... بیشتر تسهیلات و خدمات از ارکان گردشگری محسوب می‌شود که می‌تواند در میزان موفقیت و توسعه گردشگری موثر واقع شوند. این خدمات باید در راستای برآوردن نیازهای گردشگران و تسهیل ارائه و درک جاذبه‌های گردشگری طراحی شوند تا بتوانند بهترین بهره‌وری را در صنعت گردشگری به همراه داشته باشند. برای این منظور لازم است نیازهای گردشگران در مواجهه با خدمات، مورد بررسی قرار گیرد. باتوجه به ناکافی بودن خدمات گردشگری برای گردشگران اروپاییِ ایران، هدف از پژوهش حاضر شناخت مهمترین نیازها و اولویت‌بندی مشکلات آنان در حین سفر به ایران بوده است تا به منظور طراحی خدمت-محصول از آن استفاده شود. مطالعه حاضر در دسته پژوهش‌های کاربردی بوده و به لحاظ شیوۀ اجرا از نوع تحقیقات توصیفی پیمایشی می‌باشد که ضمن واکاوی مبانی نظری و جمع‌آوری کتابخانه‌ای داده‌ها، نتایج حاصل از 108پرسشنامه و مصاحبه تکمیل شده توسط گردشگران و راهنمایان‌گردشگری را بررسی کرده‌است. این پژوهش براساس نمونه‌گیری گلوله‌‌برفی انجام شده‌است و تعیین حجم نمونه براساس جدول مورگان، برای جامعه نامحدود انجام پذیرفته و کفایت نمونه با آزمون KMO سنجیده شده است. روایی پرسشنامه به‌صورت صوری تایید شده و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ سنجیده شده‌است که آلفای کرونباخ هر دو پرسشنامه بالای7/0 بوده که حاکی از پایایی بالای ابزار پژوهش است.یافته‌های این پژوهش نشان داد مسئله تبدیل ارز و عدم آشنایی گردشگران با کارت‌های اعتباری مخصوص از مهمترین مشکلات آنهاست، همچنین دسته‌بندی اطلاعات براساس شهرها، اطمینان بخشی نسبت به امنیت سیستم رزرو بلیط و هتل، قابلیت خدمت‌رسانی بصورت برون‌خط باید از ویژگی‌های خدمات طراحی شده برای آن‌ها باشد. همچنین لزوم طراحی کوله یا کیف قابل حمل با استفاده از صنایع دستی به عنوان محصولی برای همراهی خدمات از یافته‌های این پژوهش بود.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی هنرهای تجسمی و کاربردی

مطالعه تطبیقی کاربرد عنصر رنگ در متن شاهنامه فردوسی با نگاره های شاهنامه شاه طهماسبی

مهدی کاظم پور؛ محمد جانبخشی؛ داوود سعادت

دوره 17، شماره 46 ، دی 1403

https://doi.org/10.30480/vaa.2025.5524.1944

چکیده

شاهنامه شاه طهماسبی که در دوره صفویه مصور شده است، متن شاهنامه فردوسی (که در قرن چهارم هجری شمسی سروده شده است) را به تصویر تبدیل کرده است. در نگاره های این شاهنامه، سبک و الگوی نگارگری دوره صفوی رعایت شده و نوع پوشش و البسه افراد، منظره سازی ها و همچنین بناها ویژگی های دوره صفوی دارند. علیرغم فاصله زمانی هفتصد ساله این دو اثر (شاهنامه ... بیشتر شاهنامه شاه طهماسبی که در دوره صفویه مصور شده است، متن شاهنامه فردوسی (که در قرن چهارم هجری شمسی سروده شده است) را به تصویر تبدیل کرده است. در نگاره های این شاهنامه، سبک و الگوی نگارگری دوره صفوی رعایت شده و نوع پوشش و البسه افراد، منظره سازی ها و همچنین بناها ویژگی های دوره صفوی دارند. علیرغم فاصله زمانی هفتصد ساله این دو اثر (شاهنامه فردوسی و شاهنامه شاه طهماسبی) از یکدیگر، در استفاده از وجه نمادین رنگ بین این دو اثر قرابت و مشابهت های زیادی وجود دارد. یکی از پرسش های مهم در این زمینه، میزان ارتباط نگاره های شاهنامه شاه طهماسبی با متن شاهنامه فردوسی است. پرسش هایی که در این پژوهش به آنها پرداخته شده است به شرح زیر می باشند: عنصر رنگ در متن شاهنامه و نگاره های شاهنامه طهماسبی چه کاربردها و کارکرد هایی دارد؟ چه تناسب ها، هماهنگی ها و تفاوت هایی بین رنگ های بکار رفته در نگاره های شاهنامه شاه طهماسبی با متن نوشتاری شاهنامه وجود دارد؟ براساس این مطالعه مشخص شد که هم در شاهنامه فردوسی و هم در شاهنامه شاه طهماسبی از بیان رنگ ها برای تصویر سازی ذهنی مخاطب استفاده شده است تا بتوانند درک مخاطب را نسبت به اتفاقات داستان به ویژه در داستان های حماسی شاهنامه فردوسی بالا برده و احساسات خواننده را تحریک کرده و موجب ارتباط بهتر و دلبستگی بیشتر به داستان های شاهنامه شوند.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی هنرهای تجسمی و کاربردی

بررسی مکتب گل و مرغ اصفهان عصر صفوی و عوامل شکل‌گیری آن

محمد سواری؛ علیرضا شیخی

دوره 17، شماره 46 ، دی 1403

https://doi.org/10.30480/vaa.2022.3934.1670

چکیده

گل و مرغ از گونه‌های متداول نقاشی ایرانی‌است که در دوره تیموری آغاز و در دوره صفوی با رویکردهای متفاوت رواج یافت. نقاشی گل و مرغ در دوره صفوی را در سه شیوه تبریز_قزوین، اصفهان اول و دوم می‌توان بررسی کرد. هدف مقاله، بررسی بصری مکتب گل و مرغ اصفهان در دوره صفوی و پی‌جویی عوامل موثر بر آنست. از این رو در پی پاسخ به این سوالات هستیم: ویژگی‌های ... بیشتر گل و مرغ از گونه‌های متداول نقاشی ایرانی‌است که در دوره تیموری آغاز و در دوره صفوی با رویکردهای متفاوت رواج یافت. نقاشی گل و مرغ در دوره صفوی را در سه شیوه تبریز_قزوین، اصفهان اول و دوم می‌توان بررسی کرد. هدف مقاله، بررسی بصری مکتب گل و مرغ اصفهان در دوره صفوی و پی‌جویی عوامل موثر بر آنست. از این رو در پی پاسخ به این سوالات هستیم: ویژگی‌های بصری گل و مرغ در دوره صفوی چیست و به چند شیوه قابل تقسیم است؟ چه عواملی را می‌توان در سبک و سیاق گل و مرغ صفوی موثر دانست؟روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی بوده و شیوه گردآوری مطالب، کتابخانه‌ای و استفاده از منابع قابل دسترسی موزه‌ها و سایت‌های معتبر است. یافته‌ها مبتنی بر تحلیل‌های بصری نگاره‌ها، حاکی از آن است که ورود مرقعات دربار تیموری، نگرش صوفیانه و تاثیرپذیری از هنرمندان مهاجر به دربار گورکانی، میل به واقع‌گرایی و افزایش تقاضا در حلقه بازار، توانست موجبات شکل گیری مرقعاتی با مضمون گل‌ها و پرندگان را دوره صفوی فراهم و برای هنرمند بستر جدیدی برای تولید آثار خارج از نقاشخانه دربار را ایجاد کند. همچنین ورود هنرمندان و کتاب‌های گیاه‌شناسی و گراوورهای هلندی به عنوان عوامل تاثیرگذار مطرح است. بخش عمده اطلاعات این پژوهش را مرقعات هند و ایرانی تکمیل و آثار لاکی، مورد نظر این پژوهش نبوده است.رویکرد تحقیق کیفی و از نظر هدف، کاربردی است. پژوهش به لحاظ ماهیت، توصیفی و تحلیلی است که با تکیه بر اسناد تاریخی از جمله روایت سیاحان به شرح و بسط وضعیت هنرمندان و دربار می‌پردازد. سپس به بررسی عوامل فنی بصری در ترکیب گل و مرغ در مرقعات که عمدتا در ایران و بخشی از آن در هند بوده، پرداخته است. شیوه جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش به صورت کتابخانه‌ای، اسنادی و تصاویر کاخ‌های صفوی به صورت میدانی تهیه شده است است

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی هنرهای تجسمی و کاربردی

فناوری هوش مصنوعی در ایده‌یابی و تولید محتوای مفهومی در انیمیشن، مطالعه موردی: انیمیشن های کلاغ، بغلم نکن می‌ترسم، و Gnosis

سید نجم الدین امیرشاه کرمی؛ شکیب عمرانی

دوره 17، شماره 46 ، دی 1403

https://doi.org/10.30480/vaa.2025.5546.1948

چکیده

پژوهش حاضر حاصل تحقیق و بررسی در باب پیشرفت‌های هوش مصنوعی و تاثیرات آن بر ایده‌یابی، تولید و گسترش مفاهیم و محتوای شنیداری-دیداری، به خصوص انیمیشن، است. کاربرد رایانه، و بعدها هوش مصنوعی، در هنرهای شنیداری-دیداری، در ابتدا به قصد تسریع و ساده‌سازی امور مطرح شد. اما به مرور زمان با پیشرفت علوم رایانه‌ای -به خصوص هوش مصنوعی- و همه‌گیری ... بیشتر پژوهش حاضر حاصل تحقیق و بررسی در باب پیشرفت‌های هوش مصنوعی و تاثیرات آن بر ایده‌یابی، تولید و گسترش مفاهیم و محتوای شنیداری-دیداری، به خصوص انیمیشن، است. کاربرد رایانه، و بعدها هوش مصنوعی، در هنرهای شنیداری-دیداری، در ابتدا به قصد تسریع و ساده‌سازی امور مطرح شد. اما به مرور زمان با پیشرفت علوم رایانه‌ای -به خصوص هوش مصنوعی- و همه‌گیری کاربری رایانه و اینترنت، این امکان به وجود آمد که ماشین‌ها، با کمترین راهبری محتوای شنیداری-دیداری را نیز تولید کنند؛ این آثار دارای ویژگی‌های کیفی متفاوتی نسبت به نمونه‌های انسانی هستند. حال این پرسش مطرح می‌شود که هوش مصنوعی در چه مرحله‌ای و چگونه بر رویه تولید محتوای مفهومی در فیلم انیمیشن تاثیر می‌گذارد؟ برای رسیدن به پاسخی برای این پرسش، این پژوهش شناخت امکانات و فرآیند کاربرد هوش مصنوعی در شکل‌گیری ایده، مفاهیم و عناصر فیلم و همچنین درک نحوه اثرگذاری امکانات هوش مصنوعی و جایگاه معناسازشان در جریان تولید را هدف کار خود قرار داد. در این راستا، سعی بر آن شد که با مطالعه منابع مختلفی از قبیل کتاب‌های گزارشی-تاریخی و پژوهش‌های پیشین در این زمینه و با بررسی نمونه‌های موردی از قبیل: کلاغ و بغلم نکنم می‌ترسم، Gnosis، نمونه آثار دیداری-شنیداری مطلوبی یافت شود و روش مناسبی برای تحلیل کیفی این آثار به دست آید. پژوهش پیش ‌رو، توانست نشان دهد که امکانات هوش مصنوعی گستردگی و تنوع زیادی دارند، و غالب این امکانات بسیار در دسترس هستند. همچنین، نمونه‌های موردی اظهار می‌کنند که در حال حاضر محصولات تجاری موفقی وجود دارند که از امکانات هوش مصنوعی برای توسعه و ایجاد محتوای مفهومی خود استفاده می‌کنند؛ علاوه بر این، یافته‌های پژوهش جایگاه فعلی کاربرد معناساز هوش مصنوعی در تولید محتوای مفهومی دیداری-شنیداری به خصوص در صنعت انیمیشن را نشان می‌دهد.

مشاهده مقاله

تحلیل مفهوم هنر سیاسی به‌مثابه فرم‌های «عدم اجماع» در اندیشه ژاک رانسیر

دوره 14، شماره 34 ، دی 1400

https://doi.org/10.30480/vaa.2021.2765.1427

چکیده

هنر سیاسی چیست و هنر چگونه می‌تواند سیاسی باشد؟ در این مقاله با بررسی مفهوم «عدم اجماع» در اندیشه ژاک رانسیر به بازتعریف مفهوم هنر سیاسی پرداخته و نشان داده ‌می‌شود هنر ازآن‌رو که پیغامی سیاسی را انتقال می‌دهد، سیاسی نیست. اثر هنری با گسست از تجربة معمول، نوعی کارکرد خاص را شکل می‌دهد؛ کارکردی که شکلی از «عدم اجماع» ... بیشتر

تحلیلی بر مفهوم و کاربرد پیش خورد در طراحی تعاملی

دوره 13، شماره 29 ، مهر 1399، ، صفحه 39-54

https://doi.org/10.30480/vaa.2020.2804.1436

چکیده

اصطلاح "پیش خورد" از نظریه کنترل اقتباس شده و کمتر از دو دهه است که به حوزه طراحی تعاملی معرفی شده است؛ اما متاسفانه طراحان هنوز اطلاع کافی و درک مناسبی از مفهوم و کاربرد آن در محصولات تعاملی ندارند و ابهام فراوان بین مفاهیم پیش خورد، بازخورد و افردنس، عامل دیگری است که باعث گردیده تا کمتر در طراحی تعاملی مورد استفاده قرار گیرد. بر این ... بیشتر

بررسی تطبیقی تزیینات کاشی کاری در معماری مساجد دوره های صفویه و قاجاریه با تکیه بر چهار مصداق تصویری

دوره 5، شماره 10 ، اسفند 1391، ، صفحه 81-94

https://doi.org/10.30480/vaa.2013.268

چکیده

توجه به معنا از ارکان اصلی معماری اسلامی است. تزیینات در این نوع بناها از اهمیت ویژه‌ای برخورد دارند که در دوره‌های مختلف و با توجه به تحولات اجتماعی و فرهنگی، خود را به صورت‌های گوناگون و هماهنگ با بنا آشکار می‌سازند.هدف اصلی این مقاله بررسی تطبیقی تزیینات کاشی‌کاری در معماری مساجد دوره قاجار با دورۀ صفویه است که در این میان ... بیشتر

بررسی جایگاه “قصد هنرمند” در مداخلات حفاظتی و مرمتی در آثار فرهنگی- تاریخی

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1395، ، صفحه 101-119

https://doi.org/10.30480/vaa.2017.584

چکیده

در فرآیند حفاظت و مرمت آثار فرهنگی- تاریخی، حفاظت-مرمتگر اخلاق مدار، پیش از هر اقدامی، بایسته به شناخت و درک راستین سوژه است و به شناسایی، مطالعه و «تفسیر » هر آنچه به گونه ای با اثر تاریخی پیوسته و همبسته است، می پردازد. از این روی نقش «هرمنوتیک » در این فرآیند انکارناپذیر است. استناد به «نیت مؤلف » یا «قصد هنرمند ... بیشتر در فرآیند حفاظت و مرمت آثار فرهنگی- تاریخی، حفاظت-مرمتگر اخلاق مدار، پیش از هر اقدامی، بایسته به شناخت و درک راستین سوژه است و به شناسایی، مطالعه و «تفسیر » هر آنچه به گونه ای با اثر تاریخی پیوسته و همبسته است، می پردازد. از این روی نقش «هرمنوتیک » در این فرآیند انکارناپذیر است. استناد به «نیت مؤلف » یا «قصد هنرمند » از راه های شناخت معنا و تفسیر یک اثر در نقد ادبی و هنری است. این پژوهش به مطالعه در جایگاه قصد هنرمند در مداخلات حفاظتی و مرمتی پرداخته است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی، گردآوری داده ها از طریق بررسی منابع مکتوب و نتیجه گیری از طریق تحلیل داده ها و استدلال بوده است. در ابتدا به مفهوم قصدگرایی در نقد هنر، ضد قصدگرایی، و انواع آن پرداخته شد. انواع قصدگرایی عبارت بودند از: قصدگرایی مطلق، قصدگرایی متعادل، قصدگرایی انحصاری، قصدگرایی شمولی و قصدگرایی فرضی. در ادامه انواع قصدگرایی در بستر حفاظت و مرمت آثار تاریخی تحلیل شد. قصدگرایی های مطلق، انحصاری و فرضی، جایگاهی در این فرآیند نداشتند. قصدگرایی شمولی با رویکرد رایج در حفاظت و مرمت آثار، نزدیکی داشت. در نهایت دو دیدگاه ارائه شد: ۱.قصدگرایی متعادل، با احترام به اصالت مادی و معنوی اثر، شامل اصالت کاربرد، ماده، شکل، و محیط، رویکردی متناسب تر از سایر انواع قصدگرایی در فرآیند حفاظت و مرمت آثار ارائه می دهد. ۲.اثر تاریخی موجودیتی است دارای هویتی پویا و مستقل که ورای نیت هنرمند سازنده به سیر حیات خود در طول تاریخ ادامه می دهد.

الزامات طراحی برنامه درسی رشته طراحی صنعتی در ایران

دوره 9، شماره 18 ، اسفند 1395، ، صفحه 121-135

https://doi.org/10.30480/vaa.2017.408

چکیده

با توجه به قدمت 30 ساله ی آموزش طراحی صنعتی در ایران و گذشت 18 سال از آخرین برنامه درسی مصوب این رشته، ضرورت طراحی برنامه درسی جدید برای این رشته وجود دارد، پژوهش حاضر با هدف تبیین عوامل اثرگذار بر طراحی برنامه درسی رشته طراحی صنعتی در مقطع کارشناسی در ایران و با رویکرد کیفی و به روش پدیدار شناسی صورت گرفته است. جمعیت مورد مطالعه اعضای ... بیشتر با توجه به قدمت 30 ساله ی آموزش طراحی صنعتی در ایران و گذشت 18 سال از آخرین برنامه درسی مصوب این رشته، ضرورت طراحی برنامه درسی جدید برای این رشته وجود دارد، پژوهش حاضر با هدف تبیین عوامل اثرگذار بر طراحی برنامه درسی رشته طراحی صنعتی در مقطع کارشناسی در ایران و با رویکرد کیفی و به روش پدیدار شناسی صورت گرفته است. جمعیت مورد مطالعه اعضای هیات علمی رشته طراحی صنعتی(حداقل با مرتبه استادیاری) در دانشگاه های تهران بودند. با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف و تا رسیدن به حد اشباع داده ها، تعداد 16 نفر بررسی شدند. گردآوری داده ها از طریق انجام مصاحبه نیمه ساختار یافته عمیق صورت گرفت و با روش تحلیل محتوای کیفی تجزیه و تحلیل ها انجام شدند. مضامین بدست آمده در جلسهی میزگرد صاحبنظران بررسی و نتایج نهایی تحقیق، مشخص شدند. در راستای هدف پژوهش، 604 کد معنادار یافت شد که در انتها، ده مضمون اصلی به عنوان الزامات طراحی برنامه درسی رشته طراحی صنعتی آشکار گشت، که در دو حیطه برنامه درسی و اصلاحات جای گرفتند. در حیطه برنامه درسی، شش مضمون هدف گذاری، مؤلفه های مؤثر در برنامه درسی، محتوا، یاددهی- یادگیری، فضای آموزشی، ارزشیابی و در حیطه اصلاحات، چهار مضمون بهروز رسانی، تغییر و بازنگری، اعتبار و ضرورت ایجاد گرایش قرار گرفتند. نتیجتاً بر اساس بایدهای آشکار شده به منظور طراحی برنامه درسی رشته طراحی صنعتی، لزوم بازتعریف ایرانی رشته طراحی صنعتی و تعیین اهداف برنامه درسی بر اساس نیازسنجی، تدوین تخصصی برنامه درسی و استفاده از تجربه30 سالهی آموزش این رشته، تدوین راهبردهایی برای انتقال دانش و دستیابی به مدل بومی رشته طراحی صنعتی، انتخاب راهبردهای یادگیری در عرصه و یادگیری مشارکتی در فرایند یاددهی-یادگیری، ضرورت فضاهای آموزشی متنوع، ارزشیابی مداوم و اصلاحات برنامه درسی، بازنگری و به روز رسانی برنامه درسی، اعتبار بخشی رشته طراحی صنعتی و ایجاد گرایش در مقطع کارشناسی رشته طراحی صنعتی به عنوان پیشنهادهایی برای طراحی مجدد برنامه درسی این رشته بعد از 20 سال ارائه گردید.

مقاله پژوهشی

بررسی انتقادی دیدگاه آرتور پوپ دربارۀ هنر ایرانی بر اساس آراء میر شاپیرو و آناندا کوماراسوامی

میترا غفاری؛ امیر مازیار؛ نیر طهوری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 آبان 1402

https://doi.org/10.30480/vaa.2023.4565.1797

چکیده

در میان مستشرقانی که در دورۀ پهلوی به تحقیق درباره هنر ایرانی پرداخته‌اند، آرتور پوپ جایگاهی برجسته دارد. پژوهش‌ها و فعالیت‌های نمایشگاهی پوپ از مهم‌ترین عواملی بود که سبب شد "هنر ایرانی" به عنوان شاخه‌ای مستقل از هنر اسلامی شناخته شود. اگرچه دیدگاه پوپ درباره هنر ایرانی از برخی رویکردهای پیشین و از جمله تفسیرهای قومی-نژادی تأثیراتی ... بیشتر در میان مستشرقانی که در دورۀ پهلوی به تحقیق درباره هنر ایرانی پرداخته‌اند، آرتور پوپ جایگاهی برجسته دارد. پژوهش‌ها و فعالیت‌های نمایشگاهی پوپ از مهم‌ترین عواملی بود که سبب شد "هنر ایرانی" به عنوان شاخه‌ای مستقل از هنر اسلامی شناخته شود. اگرچه دیدگاه پوپ درباره هنر ایرانی از برخی رویکردهای پیشین و از جمله تفسیرهای قومی-نژادی تأثیراتی پذیرفته، اما از ویژگی‌های کاملاً متمایز و منحصر بفردی برخوردار است که تاکنون به طور دقیقی توصیف و تحلیل نشده است. پوپ با تاثیرپذیری از رویکردی فرمالیستی راجر فرای و کلایو بل و به کارگیری مفاهیمی همچون فرم ناب و اصل وفاداری به خلوص شکل به دیدگاهی بدیع درباره هنر ایرانی دست یافت. ویژگی‌های خاص دیدگاه پوپ سبب شد تا برخی از منتقدان هنری معاصر وی به تحلیل و نقد آن بپردازند. هدف این پژوهش تحلیل و ارزیابی رویکرد پوپ به مفهوم "هنر ایرانی" از طریق بررسی نقدهایی است که بر نظریۀ هنر ایرانی او از جانب شاپیرو و کوماراسوامی مطرح شده است. به این منظور، ضمن معرفی و تحلیل دیدگاه پوپ، تحلیل و ارزیابی شاپیرو و کوماراسوامی از آن نیز مورد واکاوی قرار گرفته است. این پژوهش، تحقیقی بنیادی و نظری بوده و روش تحقیق برای این موضوع به صورت توصیفی- تحلیلی است. شیوۀ گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر کتابخانه‌ای بوده است. نتایج به دست آمده از این تحقیق حاکی از این است که کوماراسوامی با برخی از انتقادات شاپیرو بر پوپ هم نظر است از جمله اینکه پوپ بدون ارائه دلایل کافی تلاش کرده هنر ایران را فراتر و متمایزتر از بقیۀ هنرها جلوه دهد، در عین حال، با فروکاستن ویژگی-های بنیادین هنر ایران به سبک دوران باستان کاملاً مخالف است. در مقابل، شاپیرو نیز معتقد است که پوپ داوری مبتنی بر کیفیت را جایگزین تفاسیر مبتنی بر سبک کرده‌ و نتوانسته است تاریخ هنر را با تاریخ اجتماعی پیوند دهد.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

تحلیل و طبقه بندی زوج نگاری های نیمة نخست عصر قاجار

آمنه مافی تبار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 تیر 1403

https://doi.org/10.30480/vaa.2022.3980.1684

چکیده

پیکرنگاری درباری، سبک نخست نقاشی عصر قاجار است که هرچند پیش‌تر از این عهد و در اواخر حکومت صفوی شکل می‌گیرد اما در زمان فرمانروایی پادشاهان اولیة سلسله قاجار یعنی آغامحمدخان تا محمدشاه در شکل گسترده رواج می‌یابد و اوج آن مصادف با امارت دومین شهریار این خاندان یعنی فتحعلی‌شاه است. در بسیاری از این نوع نقاشی‌ها، فقط یک پیکره در قاب ... بیشتر پیکرنگاری درباری، سبک نخست نقاشی عصر قاجار است که هرچند پیش‌تر از این عهد و در اواخر حکومت صفوی شکل می‌گیرد اما در زمان فرمانروایی پادشاهان اولیة سلسله قاجار یعنی آغامحمدخان تا محمدشاه در شکل گسترده رواج می‌یابد و اوج آن مصادف با امارت دومین شهریار این خاندان یعنی فتحعلی‌شاه است. در بسیاری از این نوع نقاشی‌ها، فقط یک پیکره در قاب تصویر خودنمایی می‌کند و در نمونه‌های متعددی نیز دو یا چند تن به نمایش درآمده‌اند. هدف این مقاله، تحلیل و بررسی گونه‌ای از پیکرنگاری‌‌های درباری است که با حضور دو تن در ترکیب تصویر، در قالب زوج‌نگاری شناخته می‌شود. با این حساب پرسش آن است: چگونه می‌توان زوج‌نگاری‌های نیمة نخست عصر قاجار را از منظر محتوا طبقه‌بندی کرد؟ نتیجة این مطالعه به شیوة تحلیلی تطبیقی دربارة هجده تصویر نمونه‌گیری شده به صورت احتمالی طبقه‌بندی شده؛ نشان می‌دهد که می‌توان زوج‌نگاری‌های نیمة نخست عصر قاجار را در قالب دلدادگان، همراهان هم‌شأن، شاهزاده‌خانم‌ها/ شاهزادگان و خدمه و البته والده/ والد و فرزند تقسیم نمود. چنانچه ترکیب تصویر و جزییاتی همچون پوشش و آرایه‌های تزیینی لباس افراد، بیانگر آن است بسیاری از نمونه‌هایی که پیش از این به عشاق تعبیر شده‌اند، به‌واقع شاهزاده‌خانم‌هایی هستند که با خدمتکار مرد، همراهی شده و به تصویر درآمده‌اند. نکتة دیگر آنکه هرچند خدمة شاهزاده‌خانم‌ها در صورت زنانه و مردانه نمود دارد اما ملازمان شاهزادگان، صرفاً درقالب جنسیت مردانه ـ و نه کنیز ـ ظاهر می‌شود. افزون‌براین، تعامل افراد هم‌شأن با جنسیت مشابه همچون مؤانست دو بانوی نوازنده یا نمایش فرزند خردسال (پسر) در آغوش مادر و در جوار پدر از دیگر موضوعاتی است که در این طیف از پیکرنگاری‌ها با کمّیت اندک دنبال ‌شده است.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

مطالعه تعامل فضای مثبت و منفی در آثار نوما بار با تکیه بر نظریه شکل و زمینه ی گشتالت

زینب سعیدزاده؛ سودابه صالحی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 06 مرداد 1403

https://doi.org/10.30480/vaa.2022.4020.1695

چکیده

امروزه حجم بالای اطلاعات بصری موجب شده است تا انتقال پیام به مخاطب دشوار شود . یکی از راه‌حل‌های موثر برای ایجاد خلاقیت و جلب توجه مخاطب، استفاده از بازی و تعامل میان فضاهای مثبت و منفی اثر است. هدف پژوهش حاضر تعیین نحوه‌ی استفاده از تعامل فضاهای مثبت و منفی با تکیه بر نظریه گشتالت در پوسترهای طراح گرافیک معاصر، نوما بار می باشد.این ... بیشتر امروزه حجم بالای اطلاعات بصری موجب شده است تا انتقال پیام به مخاطب دشوار شود . یکی از راه‌حل‌های موثر برای ایجاد خلاقیت و جلب توجه مخاطب، استفاده از بازی و تعامل میان فضاهای مثبت و منفی اثر است. هدف پژوهش حاضر تعیین نحوه‌ی استفاده از تعامل فضاهای مثبت و منفی با تکیه بر نظریه گشتالت در پوسترهای طراح گرافیک معاصر، نوما بار می باشد.این پژوهش از منظر هدف کاربردی و از نظر روش کیفی است؛ بدین معنا که تمامی عناصر بصری موجود در نمونه های مورد بررسی با توجه به نظریه گشتالت و جداول طراحی شده توسط پژوهشگران مورد مشاهده، تحلیل و توصیف کیفی قرار گرفته اند. جامعه‌ی نمونه‌ی پژوهش پوسترهای طراحی شده توسط نوما بار بوده که به صورت هدفمند انتخاب شده اند. پس از مشاهده‌ی عمیق 38 نمونه، توصیف بصری آن‌ها، کدگذاری توصیف‌ها و توسعه‌ی جدول ارزیابی این نمونه‌ها بر اساس قوانین گشتالت و به دست آمدن نتایج کدگذاری‌ها، 14 نمونه‌ که تطابق بیش تری با موضوع مورد بحث داشته اند انتخاب شده و از منظر رابطه‌ی شکل و زمینه مورد بحث قرار گرفته‌اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در نمونه‌های مورد بررسی، فضای مثبت و منفی در پوسترهای نوما بار معمولاً کارکردی دوجانبه دارند؛ به‌طوری که یا تمام فضای اطرافِ نقشِ مثبت و یا قسمتی از این فضا تبدیل به نقش جدیدی شده‌اند که با وجود اتصال بدون‌مرز به زمینه، خود را به عنوان نقش یا همان فضای مثبت جلوه می‌دهند. در واقع، این استفاده مثبت از فضای منفیِ زمینه‌ی اثر تا به حدی خوب انجام پذیرفته است که در برخی موارد، شکل ایجاد شده در زمینه‌ی به نسبت فضای مثبت، تطابق بیش‌تری با قوانینِ نقش بودن یک شکل در نظریه‌ی شکل و زمینه‌ی گشتالت داشته و حتی گاهی بیشتر چشم مخاطب را درگیر خود می کند.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

نمادپردازی مقدس شمایل صندل‌های پیامبر(ص)

علیرضا طاهری

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 22 اسفند 1403

https://doi.org/10.30480/vaa.2023.4111.1716

چکیده

در طول ادوار مختلف، اعتقاد به معجزات پیامبران و یادگارهای برجای مانده از آنان بسیار رایج بوده است. صندل‌های پیامبر(ص) نیز مورد توجه مسلمانان قرار گرفته است. در باور آنان، صندلهای ایشان به عنوان یک شیء مقدس میتوانسته برای کمک به حل مصائب یا شفای بیمار به خدمت گرفته شود. نقش صندلهای پیامبر(ص) در آثار اسلامی منتشر شده و در کنار دعاها، اشعار ... بیشتر در طول ادوار مختلف، اعتقاد به معجزات پیامبران و یادگارهای برجای مانده از آنان بسیار رایج بوده است. صندل‌های پیامبر(ص) نیز مورد توجه مسلمانان قرار گرفته است. در باور آنان، صندلهای ایشان به عنوان یک شیء مقدس میتوانسته برای کمک به حل مصائب یا شفای بیمار به خدمت گرفته شود. نقش صندلهای پیامبر(ص) در آثار اسلامی منتشر شده و در کنار دعاها، اشعار و توصیف فضایل پیامبر(ص) ظاهر شدهاند. سوالات این است که: شمایل صندلهای پیامبر(ص) چگونه به نمادهای مقدس تبدیل شدهاند؟ شمایل این صندلها با چه ویژگیهای بصری مصور شدهاند؟. صندل ها نیز در مقام آثار مقدس، محلی برای حافظه فردی و جمعی، و یادآور خاطراتی هستند که آنها به همراه خود داشته اند. اشیاء مقدس به جای مانده، جزیی از حافظه تاریخی هستند. استفاده از یادگارهای مقدس توسط مسلمانان قرون وسطی، یادآوری خاطرات قدیسین را بر روی اشیاء مقدس متمرکز می کرد، بنابراین به آنها معنای عمیقی می بخشید و زمینه احترام به آنها را ایجاد می کرد. نسخههای زیادی در رابطه با صندلهای پیامبر(ص) تصویر شده است، تکرار و تکثیر آنها در طی قرون و کارکردهای مختلف معجزهآسای آنها باعث شده به عنوان نمادی مقدس در آیند. مفاهیم خاصی به شمایل نعلین حضرت منتسب شده است: دفع بلا و مصایب، جلب خیرات و برکات، شفا، سعادت دنیوی و اخروی، بخشش گناهان و غیره، که بر قدسیت و اعجاز آمیزبودن آن (نزد معتقدین) صحه میگذارند. به لحاظ ظاهر نیز می‌توان روندی ترتیبی و تحول‌گرا، از شمایل‌های ساده به سوی شیوه‌های پیچیده و تجمل‌گرا را در بین آنها مشخص نمود. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است.

مشاهده مقاله

دوره 17 (1403)

دوره 16 (1402)

دوره 15 (1401)

دوره 14 (1400)

دوره 13 (1399)

دوره 12 (1398)

دوره 11 (1397)

دوره 10 (1396)

دوره 9 (1395)

دوره 8 (1394)

دوره 7 (1393)

دوره 6 (1392)

دوره 5 (1391)

دوره 4 (1390)

دوره 3 (1389)

دوره 2 (1388)

دوره 1 (1387)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان